مسئول دبیرخانه کمیته فرهنگی قرارگاه جمعیت وزارت بهداشت گفت: نظام فرهنگی و هنجارهای اجتماعی مهمترین عامل مؤثر بر رفتارهای جمعیتی خانوادههاست؛ فرزندآوری به عنوان یک کنش اجتماعی علاوه بر بُعد رفتاری، دارای بُعد نگرشی و معنایی است.
وی افزود: مطالعه عملکرد دیگر کشورهای موفق در عرصه جمعیتی نیز به ما ثابت میکند که باید راهبردهای اقتصادی و فرهنگی با پیش تازی عرصه فرهنگی پیگیری شود.
مسئول دبیرخانه کمیته فرهنگی قرارگاه جمعیت وزارت بهداشت با بیان اینکه قانون جوانی جمعیت، نسبت به سایر قوانین موضوعه، دارای جامعیتی قابل قبول و برای گذار کشور از بحران فعلی راهگشاست، ادامه داد: در آن به شکل مصداقی و زمانمند بر مشوقهای مالی و وظایف دستگاهها تصریح شده، از این رو جا دارد رسانهها هر دو عرصه مطالبه مالی و نیز مقوله اصلاح نگرش اجتماعی بر فرزندآوری را دنبال کنند.
احمدی درباره وزن مشوقهای اقتصادی را در برابر وزن کار فرهنگی گفت: موضوع جمعیت مثل دیگر حوزههای اجتماعی دارای ابعاد مختلف است و یک مفهوم تک بعدی یا دو بعدی نیست، افکار عمومی باید در همه حوزههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی اقناع شوند، اما در خصوص وزن تسهیلات مالی، نگاههای متفاوتی وجود دارد حتی برخی محققان معتقدند خروج از تعادل در این زمینه اثر معکوس در رفتار فرزند آوری اقشاری از جامعه دارد.
وی افزود: به دلایل مختلف همانند تغییر مفاهیم هنجاری و سبک زندگی در دو دهه اخیر، پیش ذهنیتی اولیه ایجاد شده است که فرزند آوری را فقط با اقتصاد خانواده گره میزند و این انگاره هم از سوی قاطبه جامعه و هم از سوی برخی مسئولان همچنان وجود دارد، اما این مشوقها و تسهیلات بیشتر به طبقات پایین جامعه کمک میکند.
مسئول دبیرخانه کمیته فرهنگی قرارگاه جمعیت وزارت بهداشت ادامه داد: هم اکنون برغم آنکه در پارسال پایینترین نرخ تولد را تجربه کردیم، از میان ۱۰ دهک جامعه، سه دهک بالا که به لحاظ اقتصادی مرفه قلمداد میشوند دارای کمترین تعداد تولد و ۴ دهک پایین جامعه بیشترین موالید را داشتهاند، تغییر مفهوم لذت، آسایش، تغییر جایگاه فرزند در لایههای زندگی، تعیین سطح انتظار برای آینده فرزند جز عوامل موثر در تصمیم خانواده درباره موضوع فرزندآوری است.
احمدی گفت: اما به طور آماری پژوهشهای جهانی نشان میدهد، ارائه تسهیلات فقط تا ۲۲ درصد در تصمیم خانوادهها به فرزند آوری اثر دارد و ۷۸ درصد دیگر متأثر از عوامل فرهنگی و نگرشی است.
وی در پاسخ به این سؤال که مسئولان و مدیران دستگاهها به وظیفه خود در این زمینه عمل کردهاند؟ افزود؛ خیر، اکنون بیش از ۸ سال از ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت میگذرد و ما کمتر از ۶ سال تا بسته شدن پنجره فرصت زمان داریم، پارسال قانون جمعیت در مجلس تصویب شد، اما هنوز بسیاری از مواد این قانون اجرایی نشده و در مرحله تهیه و ابلاغ آیین نامه و دستورالعمل است.
مسئول دبیرخانه کمیته فرهنگی قرارگاه جمعیت وزارت بهداشت ادامه داد: بسیاری از مسئولان به وظیفه خود در قبال این قانون آشنا نیستند از این رو تا مرحله نهادینه کردن گفتمان مسأله فاصله داریم و در خصوص ارائه تسهیلات به خانوادهها در ابتدای راه هستیم، اما این را مطمئنیم که با همه محدودیتهای مالی اراده جدی دولتمردان و نمایندگان مجلس بر تحقق این سیاست جزم است، ارادهای که ۷ سال فرصت سوزی شد و هنوز مقاومتهای پنهان و کارشکنیهای پراکنده که تفسیر خوش بینانه اش، بی اعتقادی به این امر است، در مسیر کار لمس میشود.
احمدی گفت: در این خصوص رویکرد اصلی ما در برنامه ریزیها، تأکید بر گفتمان سازی مسائل جمعیت به ویژه آن بخشی است که به طور مستقیم با کارکردها و وظایف وزارت بهداشت مربوط است، بدین معنا که از روشهای گوناگون برای توسعه گفتمان جمعیت در بین دانشجویان، استادان و کادر درمان که بخشی از آنها به طور مستقیم در خصوص بهداشت باروری، آموزشهای آن، ناباروری، سقط، زایمان و... با بدنه جامعه در ارتباط هستند، بهره میبریم.
وی افزود: در خصوص برنامههای کوتاه مدت میتوان به برخی از این اقدامات شامل برگزاری مسابقات و جشنوارههای فرهنگی هنری، برگزاری کرسیهای آزاد اندیشی در دانشگاههای علوم پزشکی به منظور رفع گرههای ذهنی، تربیت مربیان و کنشگران جمعیت در نظام سلامت، تولید محتوای چند رسانهای در زمینه ازدواج، فرزندآوری، مادری، سقط جنین و تحکیم خانواده و الگو سازی از دانشجویان، کارکنان و استادانی با داشتن چند فرزند، دارای موفقیتهای چشمگیر صنفی و علمی بودهاند، نام برد.