مجتمع فولاد میبد، بزرگترین مجتمع فولادی کشور چگونه با طرح خصوصی سازی ورشکست شد؟
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز یزد، مجتمع فولاد میبد از مجموعه شرکت‌های بزرگ متالوژی ایران است که از سال ۱۳۸۲ تولید اولیه خود را با ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن شمش چدن آغاز کرد. این کارخانه دارای اولین کوره بلند در تولید چدن است که توسط متخصصان ایرانی و با حمایت شرکت ملی فولاد ایران، اعتبار بانکی و مشارکت مردمی به بهره‌برداری رسید.
این پروژه که از بزرگترین طرح‌های برنامه دوم و سوم توسعه اقتصادی کشور است در۲۰ کیلومتری جنوب غربی میبد و در فاصله ۱۰ کیلومتری راه‌آهن سراسری واقع شده است؛ تمامی عملیات طراحی، ساخت و فرایند تکنولوژی تولید چدن در این کارخانه مطابق آخرین استاندارد‌های جهانی توسط کارشناسان ایرانی به مرحله اجرا در آمده و با توجه به پیچیدگی‌های تکنولوژی، تنگنا‌های فنی و شرایط ساخت از ویژگی‌های خاصی برخوردار است.
روزگار خوش شرکت فولاد میبد دوامی نیاورد و این مجتمع بزرگ فولادی، پس از شش سال تولید، تعطیل شد. اکنون سال ۱۴۰۱ است و کارخانه فولاد میبد بیش از ۱۲ سال بلاتکلیف، هنوز در کش و قوس‌های راه اندازی مجدد به سر می‌برد.
داستان از این قرار است ...
واگذاری بی ضابطه به بخش خصوصی
در سال ۱۳۸۸ و در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، حدود ۴۶ درصد سهام دولتی شرکت فولاد به بخش خصوصی واگذار که پس از مدتی شرکت تعطیل شد.
برای جویایی از حال و روز این کارخانه، راهی میبد می‌شوم. کارخانه کاملا تعطیل است و آنگونه که از شواهد پیداست فقط نگهبانی دارد. نزدیک می‌شوم، مرد سالخورده‌ای جلوی در می‌آید و می‌گوید: چند سالی است که کارخانه تولید ندارد و فقط کارگران در سه شیفت وظیفه نگهبانی از کارخانه را برعهده دارند. همانجا با چند تن از اعضای هیئت مدیره تلفنی گفتگو می‌کنم تا برای مصاحبه به محل کارخانه بیایند.
با هماهنگی و با یکی از کارکنان نگهبانی وارد کارخانه می‌شوم. ساختمان‌های عظیم الجثه‌ای که بجای صدای کار و تولید، فقط صدای باد از هر سوی آن شنیده می‌شود. در حال بازدید از جسم بی جان کارخانه هستم که اعضای هیئت مدیره به جمع ما اضافه می‌شوند.
غنی پور از اعضای هیئت مدیره کارخانه فولاد میبد به روند راه اندازی کارخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: سال ۸۲ شرکت فولاد میبد به منظور تمرکز زدایی از تولید فولاد به تولید رسید.
او می‌افزاید: این کارخانه با ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن شمش چدن در حال فعالیت بود تا اینکه سال ۸۸ در جریان اجرای قانون خصوصی سازی، این شرکت هم به بخش خصوصی واگذار شد، اما بخش خصوصی که برآورد درستی از توانایی‌های آن نشده بود، نتوانست بار مالی این مجتمع را به دوش بکشد و درنهایت موجب تعطیلی این کارخانه شد.
آقای بقائی از دیگر اعضای هیئت مدیره فولاد میبد هم در ادامه می‌گوید: با اعلام ورشکستی و تعطیلی شرکت فولاد میبد در سال ۸۸ و بیکار شدن حدود ۴۰۰ نفر از کارگران، سال ۹۲ کارخانه باز به مزایده گذاشت و در سال ۹۴ کار بازسازی این مجتمع فولادی از سرگرفته شد.
او ادامه می‌دهد: بعد از عملیات بازسازی، اواخر بهمن ماه ۹۵ کارخانه به تولید می‌رسد. سرمایه گذار هدفش تولید فرومنگنز بود، اما با چدن شروع به کار کرد تا مواد اولیه تامین شود، متاسفانه بعد از چند ماه فعالیت مواد اولیه تامین نشد و متعاقب آن با حمایت نشدن سیستم بانکی، کارخانه باز هم افتتاح نافرجامی داشت و در اواسط سال ۹۶ تعطیل شد.
عضو هیئت مدیره کارخانه فولاد میبد می‌گوید: کارخانه‌ای که در دهه ۸۰ برای ۵۰۰ نفر بطور مستقیم و دو هزار و ۵۰۰ نفر بطور غیرمستقیم شغل فراهم کرده بود اکنون فعالیت ندارد.
ابطال قرارداد واگذاری شرکت فولاد میبد به بخش خصوصی
داستان دنباله دار تعطیلی کارخانه فولاد میبد همچنان ادامه داشت تا اینکه در سال ۹۸ حجت الاسلام رئیسی، رئیس وقت قوه قضائیه به یزد سفر می‌کند. یکی از مصوبات این سفر ابطال قرارداد واگذاری شرکت فولاد است.
رئیس کل دادگستری استان یزد با اشاره به اینکه این مجتمع فولادی، سه هزار سهامدار مردمی دارد می‌گوید: یکی از سهامداران عمده به نام ریخته‌گران با وجود دریافت وام کلان بانکی به واسطه تصدی این مجتمع با مدیریت نامطلوب باعث تعطیلی مجتمع فولاد میبد و بیکاری چند صد نفر شده بود.
دهشیری می‌افزاید: ریخته‌گران در پرونده اخلال در نظام اقتصادی محکوم و اموالش از سوی بانک‌های عامل توقیف شد بنابراین دادگستری برای پیگیری مزایده سهام وی و بازپرداخت مطالبات بانک‌ها و واگذاری سهام به سرمایه‌گذاران جدید اقدام مقتضی را انجام داد.
معاون دادستان عمومی و انقلاب استان یزد هم می‌گوید: در جلسه آخر قرار شد شرکت ایمیدرو به قید فوریت هیئت مدیره شرکت فولاد میبد را تشکیل دهد و نمایندگان خود را معرفی کند.
جعفری می‌افزاید: با توجه به اینکه شرکت نیاز به مواد اولیه برای بهره برداری دارد و مواد کوک و اگلومراسیون است، شرکت ایمیدرو موظف شد ظرف ۴ ماه با تهیه مواد اولیه نسبت به راه اندازی و بهره برداری از شرکت فولاد میبد اقدام کند.
او می‌گوید: همچنین قرار شد بخشودگی جرائم شرکت فولاد میبد و شرکت‌های زیرمجموعه و وابسته با بررسی اسناد و مدارک توسط دیوان محاسبات انجام شود.
خاموشی ۱۲ ساله کوره‌ی فولاد میبد
با وجود کش و قوس‌های فراوان در بحث راه اندازی کارخانه فولاد میبد و ابطال قرارداد واگذاری این شرکت در سال ۹۸، اما همچنان راه اندازی کارخانه در هاله‌ای از ابهام است. در این رابطه با نماینده مردم تفت و میبد در مجلس شورای اسلامی گفتگو می‌کنم. میرمحمدی می‌گوید: در طول یک سال و نیم گذشته پیگیری‌های متعددی را در دولت قبل انجام دادیم. از شخص معاون رئیس جمهور، از حجت الاسلام و المسلمین رئیسی در جایگاه ریاست قوه قضائیه و بقیه مسئولان.
او می‌افزاید: بار‌ها با وزیر صمت جلسه داشتیم. همچنین مدیرعامل سازمان ایمیدرو برای بازدید به کارخانه آمدند و جلسات متعددی هم در تهران برگزار کردند، اما متاسفانه با وجود پیگیری‌ها متاسفانه اراده‌ای برای راه اندازی این مجموعه وجود ندارد.
برای پیگیری موضوع چند باری با سازمان ایمیدرو وارد گفتگو شدم. پیگیری‌هایی که نتیجه آن سفر رئیس سازمان ایمیدرو به یزد بود. آقای جعفری ۱۷ فروردین ماه در جریان سفر به یزد در خصوص کارخانه فولاد میبد گفت: تامین مواد اولیه یکی از گلوگاه‌هایی است که برای فولاد میبد مهم است و قول می‌دهیم در سه ماهه دوم سالجاری این طرح بزرگ فولادی را به سرانجام برسانیم.
جعفری می‌گوید: در چند ماه آینده مراحل نهایی را برای اینکه از طریق ایمیدرو یا سرمایه گذارانی که علاقمند هستند برای مدیریت نه بحث واگذاری مالکیتی همراهی کنند، فعال خواهیم کرد.
فاطمی استاندار یزد هم در این رابطه می‌گوید: قرار شد ابتدا کار به یک واحد صنعتی معدنی در استان یزد واگذار شود تا هم مواد اولیه را تامین کند و هم سرمایه را. البته به موازات آن بحث مزایده به دیگر شرکت‌های صنعتی معدنی کشور هم دنبال می‌شود.
حال باید منتظر ماند و دید وعده مسئولان تا چه اندازه غبار را از بزرگترین مجتمع فولادی کشور می‌زداید ...
نویسنده: سیده سکینه میرطاهری