ورزش باستانی یا پهلوانی از قدیمی‌ترین مظاهر فرهنگ باستانی ایران به شمار می‌رود که از افراد معمولی، پهلوان می‌سازد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز همدان، ورزش زورخانه‌ای یا پهلوانی، نام مجموعه حرکات ورزشی با اسباب و بی‌اسباب و آداب و رسوم مربوط به آن‌هاست که در محدوده تاریخی و فرهنگی ایران از گذشته‌های دور تا کنون رواج داشته‌است.
این ورزش برای پرورش جسم و آموزه‌های معنوی و ارتقای روح هم کاربرد دارد و با اصول اخلاقی نیز در هم آمیخته است.
جایی که در آن به ورزش باستانی می‌پردازند، زورخانه نام دارد که در این مکان علاوه بر ورزش زورخانه‌ای، کشتی پهلوانی نیز گرفته می‌شود.
ریشه آیین پهلوانی بر اساس گفته برخی از مورخان به زمان اشکانیان باز می‌گردد. اسطوره‌های پهلوانی در فرهنگ ایرانی، پهلوانان شاهنامه هستند. پهلوانی در دوره بعد از اسلام با برخی مفاهیم اسلامی آمیخته گشت. حضرت علی (ع) در آیین پهلوانی بعد از اسلام معمولاً به عنوان نماد یک پهلوان کامل مطرح می‌شود.
در واقع این عنوان به فرد رشید و جوانمرد گفته می‌شود و از مهمترین ویژگی‌های یک پهلوان می‌توان به مواردی، چون جوانمردی یا عیاری، ظلم ستیزی و حق ستانی ضعیفان از زورمندان اشاره کرد.
پهلوانان ارزشمندترین طبقات اجتماع
از هزاران سال پیش تا کنون، پهلوانان از ارزشمد‌ترین طبقات اجتماعی بعد از موبدان در ایران به شمار می‌رفته‌اند و نزد عموم مردم محبوبیت داشته اند. به تدریج و در گذر زمان، فنون رزمی در ورزش‌های آیینی در هم آمیخت و حالتی نمایشی پیدا کرد و افزوده شدن اصول اخلاقی به مجموعه این فنون نمایشی و رزمی سبب شد سبکی جدید به وجود بیاید که امروزه به مجموعه آن، آیین‌های پهلوانی یا ورزش‌های باستانی می‌گویند.
یک پهلوان نه تنها جنگاوری ماهر و ورزشکاری قوی بنیه است، بلکه به مهارت‌های ارتقای سطح معنوی روح نیز مسلط است. همچنین پهلوان باید به ویژگی‌های اخلاقی از جمله جوانمردی، مهمان‌نوازی، دستگیری از ضعفا، کمک به فقرا، فروتنی و گشاده‌رویی مجهز باشد.