رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی: اوایل انقلاب با جمعیت حدود ۳۶ میلیون نفر تعداد تولد‌های ما بالای دو میلیون نفر بود.
وی گفت: الآن با حدود ۲۳ میلیون زن ۱۵ - ۴۹ سال به عنوان مخرج کسر، آخرین آمارمان می‌گوید یک میلیون و ۱۱۶ هزار تولد داشتیم.
آقای محمودی افزود: یعنی آن زمان نرخ رشد جمعیت ما حدود سه ممیز دو بود و با مهاجران سه ممیز ۹ نزدیک چهار درصد بود، الآن نرخ رشد ما کمتر از یک درصد شده است. هم اکنون دقیقاً حدود ۶۸ صدم درصد است، سال ۹۹ حتی ۹۸ نخستین بار نرخ رشد جمعیت کمتر از یک درصد شد.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: سال ۹۹ رشد جمعیت ما ۷۳ صدم بود با یک میلیون و ۱۱۴ هزار تولد یعنی به ازای هر هزار نفر سال ۹۹، حدود ۱۳ ممیز سه تولد به ازای هر هزار نفر داشتیم.
کاهش نرخ رشد جمعیت برخلاف افزایش تولدها
آقای محمودی گفت: امسال برغم این که دو هزار نفر به تولد‌های سال گذشته ما اضافه شده، نرخ رشد جمعیت ما کاهش پیدا کرده است.
وی افزود: برغم این که دو هزار نفر به تعداد تولد‌های ما اضافه شده با توجه به این که مخرج کسر به کل جمعیت ما حدود ۶۰۰ هزار نفر اضافه شده، چون نرخ زاد و ولد را می‌گوییم تعداد تولدها تقسیم بر جمعیت میانه هر سال، سال ۱۴۰۰ جمعیت نسبت به سال گذشته حدود ۶۰۰ هزار اضافه شده است.
آقای محمودی گفت: این دو هزار افزایش تولد باعث نشد که نرخ رشد جمعیت ما افزایش پیدا کند و طبیعی است، چون نرخ باروری ما زیر حد جایگزین است.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: خط قرمز این دو ممیز یک فرزند است. اگر بخواهیم ساده سازی کنیم یک دختر به جای مادر و یک پسر به جای پدر باید جایگزین شود.
وی گفت: برای کشور‌هایی مثل ما نرخ جایگزینی را می‌توانیم بگوییم دو ممیز دو، دو ممیز سه فرزند باید به دنیا بیاید که تازه جایگزین شود.
آقای محمودی افزود: در کشور‌های بسیار پیشرفته که شرایط بهداشتی و اقتصادی بسیار خوبی دارند، مرگ و میر کودکان و مادران بسیار پایین است.
وی ادامه داد:در حال حاضر نرخ مرگ و میر نوزادان ما اوایل انقلاب حدود ۱۱۰ درصد هزار بود که الآن شده ۱۵ و به شدت پایین آمده است.
محمودی گفت: برای کشور‌های در حال توسعه نرخ جایگزینی تا سه و سه هم می‌رسد که مرگ و میر خیلی بالاست.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اگر الآن نرخ رشد جمعیت ما حدود هفت دهم درصد است، چون نرخ باروری ما حدود یک ممیز شش فرزند به ازای هر زن ثبت شده و زیر حد جایگزینی است قطعاً سال آینده هم اگر جزئی تولدها افزایش پیدا کند باز هم نرخ رشد ما منفی است.
در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از ۸۴ میلیون جمعیت ایران بالای ۶۰ سال هستند
وی افزود: از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ با افزایش تولدهایمان مواجه بودیم، ولی سال ۱۳۹۰ نرخ رشد جمعیت ما طبق آمار مرکز آمار یک و شش، ولی سال ۱۳۹۵ یک ممیز ۲۴ شد یعنی برغم آن کاهش پیدا کرده بود.
آقای محمودی درباره چالش‌های این کاهش باروری گفت: اگر باروری کاهش پیدا کند به تبع آن نرخ رشد جمعیت کاهش پیدا می‌کند و بعد از مدتی قدر مطلق جمعیت ما افزایش پیدا نمی‌کند اولین چالش مهم آن کم شدن تعداد افراد در سن کار است، دومی همین سالخورده شدن جمعیت است یعنی همین الآن حدود ۱۰ درصد این ۸۴ میلیون جمعیت ما بالای ۶۰ سال است، حدود هفت درصدش بالای ۶۵ سال است. طبق پیش بینی سازمان بهداشت جهانی و دفتر اقتصادی سازمان ملل، تا سال ۲۰۳۰ درصد افراد بالای ۶۰ سال کشور ما ۳۳ درصد می‌شود.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: با موضوع قانون حمایت از خانواده و جمعیت که آبان سال گذشته ابلاغ شده است، هنوز فرصت داریم تا اثر آن را ببینیم.
آقای محمودی افزود: این بر می‌گردد به همین ازدواج‌هایی که از سال ۸۰ به بعد افزایش پیدا کردند.
وی گفت: از سال ۱۳۹۸ به بعد اگر بررسی کنیم افراد ۱۸ تا ۲۳ ساله ما می‌بینیم تا ۸ سال دیگر ۱۴۰۸ این‌ها افزایشی هستند.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: سن فرزندآوری زنان ما یعنی سن ۱۵ تا ۴۹ سال تا ۲۰۳۰ افزایشی خواهد شد که تا به حال کاهشی بوده است.
آقای محمودی گفت: توان درونی افرادی که رسیده اند به سن ازدواج سال ۱۳۹۹ هم ما حدود چهار و نیم درصد افزایش ازدواج داشتیم، آن‌ها باعث شده تعداد تولد‌های ما در سال ۱۴۰۰ تقریباً تثبیت شود و حدود دوهزار هم افزایش پیدا کند.
وی افزود: مهمترین نگرانی ما سالخوردگی جمعیت است، هدف گذاری برنامه اول این بوده که تا سال ۱۳۹۰ به چهار فرزند برسیم، از شش ممیز چهار فرزند برسیم به چهار نوزاد در سال ۹۰، سال ۱۳۷۱ رسیدیم. در سال ۷۹ به دو ممیز یک رسیدیم که نرخ جایگزینی است.
محمودی اضافه کرد: در دنیا بر اثر شاخص توسعه که به علت توسعه اقتصادی اتفاق افتاد، فرایند کاهش جمعیت شروع شد. در ۱۹۷۲ افزایشی بود و بعد شروع به کاهش پیدا کردن کرد.
روند کاهش رشد جمعیت ایران از سال‌های ۶۳ و ۶۴ شروع شده است
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: آن چه در ایران اتفاق افتاده و آن را شاخص می‌کند، اولاً کاهش رشد جمعیت ایران سال‌های ۶۳ و ۶۴ شروع شده بود و قانون تنظیم خانواده وقتی در سال ۷۱ به هدف برنامه می‌رسی این قانون مانند کاتالیزور کاهش رشد جمعیت را تسریع کرد.
آقای محمودی افزود: الآن کشور‌هایی که نرخ باروری پایین دارند حدود ۷۰ کشور سیاست‌های مقابله با کاهش فرزندآوری و سیاست تشویق فرزندآوری را در پیش گرفته اند. از همه مهمتر اینکه کشور‌های آمریکایی، اروپایی، کشور‌های همسایه مثل ترکیه، روسیه و همه کشور‌ها به نوعی سیاست‌های جمعیتی برای افزایش فرزندآوری دارند.
وی گفت: هدف ما این است که نرخ باروری به دو ممیز یک حداقل برسد که ساختار جمعیتی مان مناسب شود.
آقای محمودی افزود: ما دنبال افزایش یا کاهش جمعیت نیستیم و یک کشوری ممکن است با ۳۰ میلیون جمعیت ساختار مناسبی داشته باشد.
وی گفت: ساختار مناسب یعنی این که تعداد افراد در سن کار باید به حدی باشد که آن افرادی که زیر ۱۵ سال یا بالای ۶۰ سال و مصرف کننده هستند بتوانیم برایشان تولید و پشتیبانی کنیم.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: یکی از پنج ابر روند‌هایی که احصاء کردند در دنیا، آب، محیط زیست و جمعیت است. سیاست‌های کلی جمعیت در آستانه هشتمین سال ابلاغ آن که توسط مقام معظم رهبری بوده است نشان می‌دهد که حاکمیت آمده وسط، یعنی وظیفه دولت نیست، وقتی مجلس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را تصویب می‌کند یکی از ارکان اصلی یا قوای سه گانه و نیز حاکمیت وسط آمده است.
آقای محمودی گفت: اگر حاکمیت نتواند کاری کند که ما از این چالشی که در پیش رو داریم بیرون بیاییم آن کشور به انقراض می‌رسد.
وی افزود: الآن ۱۰ میلیون سالخورده با حدود ۵۶ میلیون در سن کار داریم و صندوق‌های بازنشستگی ما خیلی خوشبینانه نقطه سر به سر است.
آقای محمودی گفت: اگر با ۹۳ میلیون نفر، ۳۳ میلیون نفر بازنشسته باشد و حدود ۲۰ درصد هم زیر ۱۵ سال باشد چه میزان جمعیت می‌ماند که آن‌ها را پشتیبانی کند.
وی افزود: مهمترین اقدام تصویب قانون حمایت از خانواده و جمعیت بود که باید کل حاکمیت وسط بیاید. ما در قانون داریم همه دستگاه‌ها. اگر بخواهیم مسکن بسازیم باید پیوست فرهنگی بسازیم و اگر بخواهیم مسکن بسازیم باید بدانیم نیاز به رشد جمعیت و افزایش فرزندآوری داریم. حاکمیت باید بداند که اگر می‌خواهیم برویم به دنبال افزایش فرزندآوری با این تراکم جمعیت در تهران نمی‌شود به دنبال افزایش فرزندآوری در این خانه‌های کوچک رفت.
رئیس کمیته پایش سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: پس بسترسازی لازم باید برای آن انجام شود و راهکار سیاستی آن هم این است که طرح مهاجرت معکوس را جدی در پیش بگیریم.
آقای محمودی افزود: ما اگر با تمام توان حرکت کنیم هشت سال بیشتر فرصت نداریم. حدود ۱۵ سالِ آن را از دست داده ایم و این هشت سال برایمان مانده است.