دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در در نشست بررسی سند ملی زیارت گفت: استخراج مؤلفهها و تنظیم قوانین حمایتی از زائران کشورمان از جمله راهکارهای استفاده صحیح از سند ملی زیارت است.
در این نشست سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: سند ملی زیارت به عنوان یک سند بینالمللی محسوب میشود، وقتی امتداد زائر خودمان را در سایر امکان زیارتی میبینیم مثلا اربعین که جمعیت عظیمی به خارج از ایران رفته و همچنین تشرف مردم ایران برای زیارت خانه خدا، ما در قبال زائران خودمان مسئولیتی داریم؛ بنابراین باید برای زائری که از ایران به سایر اماکن زیارتی دنیا میرود در این سند پیشبینیهای لازم و ضمانتهای حقوقی لازم فراهم شود.
وی افزود: از طرف دیگر با حضور زائر بینالمللی در ایران باز هم در قبال زوار از سایر کشورها مسئولیت حقوقی و اجتماعی داریم. به هرحال از این جهت سند ملی زیارت بینالمللی محسوب میشود و به نظر میرسد سند حج هم قابلیت جمع شدن در همین سند را دارد به ویژه آنکه با این ابعاد به آن توجه کنیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: شمول سند ملی زیارت برای جمعیت بزرگ کشور است. حسب مطالعات صورت گرفته، بیش از ۹۲ درصد مردم ایران اظهار میکنند که به زیارت حضرت رضا علیه السلام مشرف شدهاند و سال گذشته بیش از ۱۰۰ ملیت متفاوت به زیارت حضرت رضا علیه السلام مشرف شدهاند.
عاملی با اشاره به اینکه زائر چه زائر عتبات باشد و چه زائر خانه خدا، باید نسبت به رعایت کرامت و شان و حقوق فردی و اجتماعی و همچنین حل مسائل او اقدام شود خاطر نشان کرد: البته زوار ایرانی وقتی به سایر کشورها برای زیارت سفر میکنند، تابع قوانین و مقررات آن کشور هستند و ما هم وظایفی نسبت به زوار ایرانی داریم که باید از چارچوب حقوقی روشنی برخوردار باشد.
وی تصریح کرد: لازم است پشتوانه این سند به لحاظ محتوایی روشن باشد و مطالعه مقایسهای صورت بگیرد؛ چرا که یکی از ارکان این موضوع تدوین قوانین خاص است. از طرف دیگر منطقه ویژه زیارتی مانند قم یا مشهد یا شیراز میتواند شرایطی ویژه را فراهم کند، زیرا ممکن است این نوع ضابطهگذاریها شرایط راحتتری را برای زائر فراهم کند. بر این اساس مناسب روی مفهوم منطقه ویژه زیارتی نیز کار شود.
همچنین حجت الاسلام سجاد نیکخو، مشاور تولیت حرم حضرت معصومه (س) در این نشست گفت: در ایران ۴ آستان مقدس و مطرح وجود دارد که عبارتند از مشهد مقدس، قم، شیراز و شهر ری که علاوه براین ۴ آستان، مسجد مقدس جمکران نیز به علت اهمیت و جایگاه رفیع مورد توجه است. از طرف دیگر سازمان اوقاف و امور خیریه که آستانهای امامزادگان ذیل آن قرار گرفته و سازمان حج و زیارت نیز متولی امور زیارت اماکن مقدسه هستند.
وی افزود: چند سال قبل سنگ بنای تجمعی با ایدههای متفرق از دغدغهمندان امور فرهنگی، زیر نظر مرحوم آیت الله واعظ طبسی بنا نهاده شد و در زمان تولیت آیت الله رئیسی این تجمع به صورت رسمی تحت عنوان «اجلاسیه اعتاب مقدس جهان اسلام» شکل میگیرد که بخشی از آن ایرانی بوده و در قالب بخشهای فوق اعلام شد و مابقی از دیگر کشورهای اسلامی از جمله کشور عراق که اعتاب مقدسه، تولیت مسجد کوفه و دیوان وقف شیعی عراق از اعضای این اجلاسیه هستند.
حجت الاسلام نیکخو گفت: از کشور سوریه نیز حرمین مقدس حضرت زینب (س) و حضرت رقیه (س) در این اجلاسیه عضویت دارند؛ بنابراین اجلاسیه اعتاب مقدس به دو بخش ایرانی و جهان اسلام تقسیم بندی میشود که در بخش جهان اسلام تا امروز ۴ اجلاسیه برگزار شده و آخرین آن در کاظمین بود که نهایتا با شیوع بیماری کرونا تعطیل شدند. اما آستانهای ایرانی تا امروز ۵ اجلاسیه را برگزار کردهاند و آخرین آن در شهر ری و همزمان با حیات مرحوم آیت الله ری شهری برگزار شد.
وی در پایان با بیان اینکه ۱۳۰ جلد کتاب در امر سندنویسی و زیارت کار شده افزود: در برنامه پنجم توسعه نیز بودجه قابل توجهی برای اعتاب مقدس در نظر گرفته شده و در حال حاضر نیز طبق فرآیند تعریف شده شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت هماهنگ حرکت میکنیم.