سند‌های ملی هر کشوری همچون پلی است که آزموده‌های گذشتگان را به نسل‌های آینده می‌سپارد.
به گزارش خبرگزاري صداو سيما، پیشینه سند‌های نوشتاری در ایران به دوران ماد‌ها و هخامنشیان می‌رسد. زیربنای ساختار‌های اداری در زمان هخامنشیان، "بایگانی سلطنتی" بود که رئیس آن از مقامات بزرگ کشوری به شمار می‌رفت و مکاتبات پادشاهی را رد و بدل می‌کرد. به ویژه او فرمان‌های شاه را به سراسر کشور می‌رساند. ایرانیان آن زمان با ساخت لوحه‌های گلی و نوشت افزار‌های چرمی و پاپیروس آشنا بودند و از آن‌ها در کار‌های بازرگانی و اداری بهره برداری می‌کردند. افزون بر صد‌ها لوحه گلی و نوشت افزارها، نامه‌های چندی از هخامنشیان بجا مانده است. این نامه‌ها که به دلایل نامعلومی به مقصد نرسیده، حاوی دستور‌هایی به افراد مختلف بوده و در سال‌های ۴۱۰ تا ۴۱۱ پیش از میلاد نوشته شده است. سازمان‌های بایگانی ایران در بابل، اکباتان، شوش و دیگر شهر‌ها وجود داشته است.
پس از یورش اسکندر به ایران، یونانیان و رومیان با بنیاد‌ها و سند‌های اداری ایرانیان، آشنا شدند و آن‌ها را انتقال دادند. شماری از سند‌های ملی هم در آتش سوزی لشکریان اسکندر از میان رفت. در دوران تاریخی ایران پس از اسلام نیز بسیاری سند‌های تاریخی و فرهنگی ایران در جنگ‌ها از میان رفتند و برخی بر جای ماندند. در دوره‌های صفویه، افشاریه، زندیه و قاجار نیز رونوشت امور مالی و نامه‌ها و اسناد دولتی در دفتر‌های ویژه‌ای ثبت می‌شد. مانند "انبار دفترخانه دیوان اعلا" دوران صفوی که در عمارت چهلستون قرار داشت.
از زمان ناصرالدین شاه، افزون بر دستگاه نگهداری اسناد دربار، اسناد سیاسی در وزارت خارجه و اسناد مالی در دستگاه میرزا یوسف خان مستوفی الممالک گردآوری می‌شد. اما روش درستی برای نگهداری اسناد و نوشته‌ها نبود. سرانجام در سال ۱۲۷۸ خورشیدی وزارت خارجه به روش بایگانی اروپایی ها، بایگانی خود را آراسته کرد.
پس از انقلاب مشروطه و در سال‌های ۱۲۸۰ تا ۱۳۰۹ کار‌هایی برای بایگانی نوین با کمک گروه‌های فرانسوی و بلژیکی انجام شد. سرانجام در اردیبهشت ۱۳۰۹ کانون مرکزی برای نگهداری اسناد دولتی به تصویب هیات وزیران رسید و در سال ۱۳۴۵ مجلس لایحه تاسیس «سازمان اسناد ملی ایران» را تصویب کرد. همچنین در اردیبهشت ۱۳۴۹ مجلس شورای ملی، قانون سازمان اسناد ملی ایران را به تصویب رساند. بدین سان مقدمات پایه گذاری آرشیو ملی ایران به عنوان پاسدار فرهنگ و هویت تاریخی کشور پدید آمد.
در تقویم جهانی، ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) روز جهانی آرشیو است که نشان از اهمیت اسناد و میراث مکتوب دارد. این موضوع بیانگر آن است که همه کشور‌ها به میراث مکتوب خود اهمیت می‌دهند. سازمان اسناد ملی ایران نیز یکی از اعضای شورای جهانی آرشیو (ICA) است.