سرخک یک عفونت دوران کودکی است که در اثر نوعی ویروس ایجاد می‌شود. این بیماری که زمانی بسیار رایج بود، هم اکنون با واکسن پیشگیری می‌شود.
علائم سرخک
علائم سرخک حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شود. علائم و نشانه‌های سرخک معمولاً شامل موارد زیر است:
تب
سرفه خشک
آبریزش بینی
گلو درد
چشم‌های ملتهب (ورم ملتحمه)
لکه‌های سفید ریز با مرکز سفید مایل به آبی روی یک پس زمینه قرمز که در داخل دهان و روی لایه داخلی گونه وجود دارد که به آن‌ها لکه‌های کوپلیک هم می‌گویند.
نوعی بثورات پوستی که از لکه‌های بزرگ و مسطح تشکیل شده که اغلب روی یکدیگر می‌افتند
این عفونت مراحلی دارد که در یک دوره دو تا سه هفته به ترتیب اتفاق می‌افتند.
عفونت و دوره نهفتگی: برای ۱۰ تا ۱۴ روز اول بعد از آلوده شدن، ویروس سرخک به صورت نهفته می‌ماند. در این مدت هیچ نشانه و علائمی از سرخک ندارید.
علائم و نشانه‌های غیر اختصاصی: سرخک معمولاً با تب خفیف تا متوسط آغاز می‌شود که اغلب با سرفه مداوم، آبریزش بینی، چشم‌های ملتهب (ورم ملتحمه) و گلودرد همراه است. این بیماری نسبتاً خفیف ممکن است دو یا سه روز طول بکشد.
بیماری حاد و بثورات: بثورات از نقاط قرمز کوچکی تشکیل شده اند که برخی از آن‌ها کمی ورم دارند. لکه‌ها و برآمدگی‌ها بسیار نزدیک به هم و به شکل خوشه‌ای قرار دارند و به پوست ظاهری لکه دار می‌دهند. این لکه‌ها ابتدا در صورت ظاهر می‌شوند.
در چند روز آینده بثورات به ناحیه بازو‌ها و تنه می‌ریزند، سپس روی ران، ساق و روی پا ظاهر می‌شوند. در همین زمان تب به شدت بالا می‌رود و اغلب به اندازه (۴۰ تا ۴۱ درجه سانتیگراد) می‌رسد. بثورات پوستی سرخک به آرامی فروکش می‌کند و ابتدا از صورت و در انتها از ران‌ها و پا محو می‌شود.
دوره واگیر: فرد مبتلا به سرخک می‌تواند حدود هشت روز ویروس را به دیگران منتقل کند، که چهار روز قبل از ظاهر شدن بثورات شروع شده و ۴ روز پس از ایجاد بثورات خاتمه می‌یابد.
چه زمانی باید به متخصص اطفال مراجعه کرد؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا کودکتان در معرض سرخک قرار گرفته باشید یا اگر بثوراتی شبیه سرخک دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
سوابق واکسیناسیون خانواده خود را، مخصوصاً وقتی کودکانتان مدرسه یا دانشگاه را شروع می‌کنند یا قبل از سفر‌های خارجی، با پزشک مرور کنید.
دلایل ابتلا به سرخک
سرخک یک بیماری بسیار مسری است که توسط ویروسی ایجاد می‌شود که در بینی و گلوی کودک یا بزرگسال مبتلا تکثیر می‌شود. سپس هنگامی که فرد مبتلا به سرخک سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، قطرات آلوده در هوا پخش می‌شوند، جایی که سایر افراد می‌توانند آن‌ها را تنفس کنند.
قطرات آلوده همچنین ممکن است روی سطحی فرود بیایند، جایی که برای چند ساعت فعال و مسری باقی می‌مانند. شما می‌توانید با قرار دادن انگشتان در دهان یا بینی خود و یا مالیدن چشم‌های خود پس از لمس کردن سطح آلوده، به ویروس آلوده شوید.
حدود ۹۰ درصد از افراد مستعد که در معرض شخص آلوده به ویروس قرار دارند، آلوده خواهند شد.
عوامل خطر سرخک
غیر واکسینه بودن: اگر واکسینه نشده اید، احتمال ابتلا بهه این بیماری در شما بسیار بیشتر است.
مسافرت‌های بین المللی: اگر به کشور‌های در حال توسعه مسافرت کنید، جایی که سرخک رایج‌تر است، خطر اینکه این بیماری را بگیرید بیشتر است.
کمبود ویتامین A: اگر ویتامین A کافی در رژیم غذایی خود نداشته باشید، احتمال اینکه علائم و عوارض شدیدتری داشته باشید بیشتر است.
عوارض سرخک
عفونت گوش: یکی از شایع‌ترین عوارض سرخک، عفونت باکتریایی گوش است.
برونشیت، التهاب حنجره یا خروسک: سرخک ممکن است منجر به التهاب جعبه صوتی (حنجره) شما یا التهاب دیواره‌های داخلی که مجاری اصلی ریه را می‌پوشانند (لوله‌های برونشی) شود.
پنومونی: پنومونی عارضه رایج سرخک است. افرادی که سیستم ایمنی بدنشان به خطر افتاده است می‌توانند مبتلا به نوع خاص و خطرناکی از پنومونی شوند که گاهی کشنده است.
انسفالیت: حدود ۱ از ۱۰۰۰ نفر مبتلا به سرخک دچار عارضه‌ای به نام انسفالیت می‌شوند.
مسائل بارداری: اگر باردار هستید، برای جلوگیری از سرخک باید مراقبت‌های ویژه انجام دهید، زیرا این بیماری می‌تواند باعث زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و مرگ مادر شود.
راه‌های پیشگیری از سرخک
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کند که کودکان و بزرگسالان برای جلوگیری از سرخک واکسن بزنند.
واکسن سرخک در کودکان
برای جلوگیری از سرخک در کودکان، پزشکان معمولاً اولین دوز واکسن را بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی به نوزادان می‌زنند که دوز دوم آن به طور معمول بین ۴ تا ۶ سال تجویز می‌شود. به خاطر داشته باشید:
اگر به هنگامی که فرزندتان ۶ تا ۱۱ ماه دارد به خارج سفر می‌کنید، با پزشک کودکتان درباره دریافت زودتر واکسن سرخک صحبت کنید.
اگر کودک یا نوجوان شما دو دوز واکسن را در زمان توصیه شده نزده است ممکن است او به مدت دو هفته به دو دوز از واکسن با فاصله ۴ هفته احتیاج داشته باشد.
واکسن سرخک در بزرگسالان
اگر شما بزرگسالی با این ویژگی‌ها هستید ممکن است نیاز به واکسن سرخک داشته باشید:
در معرض خطر بالای سرخک باشید – مانند رفتن به دانشگاه، مسافرت بین المللی یا کار در بیمارستان – و اثباتی بر مصونیت ایمنی شما وجود نداشته باشد.
اگر درباره این که آیا به واکسن سرخک نیاز دارید یا خیر مطمئن نیستید، با پزشک خود مشورت کنید.
راه‌های درمان سرخک
هیچ درمانی خاص برای عفونت سرخکی که ایجاد شده وجود ندارد. با این حال برخی اقدامات می‌تواند برای محافظت از افراد آسیب پذیر که در معرض ویروس هستند انجام شود.
واکسیناسیون پس از مواجهه: می‌توان به افرادی که ایمن نشده اند، از جمله نوزادان، ظرف ۷۲ ساعت پس از مواجهه با ویروس سرخک واکسن تزریق کرد تا در مقابل ویروس مقاومت ایجاد کرد. اگر سرخک هنوز پیشرفت کند، این بیماری معمولاً علائم خفیف تری داشته و مدت زمان کمتری ادامه خواهد یافت.
ایمونوگلوبولین سرم: زنان باردار، نوزادان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف که در معرض ویروس قرار دارند ممکن است تزریقی از پروتئین‌ها (آنتی بادی ها) با نام ایمونوگلوبولین سرم دریافت کنند. این آنتی بادی‌ها زمانی که ظرف مدت ۶ روز پس از مواجهه با ویروس داده شوند می‌توانند از سرخک جلوگیری کرده یا شدت علائم را کم کنند.
دارو‌های مهم برای درمان سرخک
تب برها: شما یا فرزندتان ممکن است از دارو‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (Tylenol و بقیه)، ایبوپروفن (Advil، Motrin کودکان و غیره) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) نیز استفاده کنید تا در رفع تب همراه سرخک کمک کنید.
به کودکان و نوجوانانی که علائم سرخک را دارند آسپرین ندهید. اگرچه آسپرین برای استفاده در کودکان بالای ۳ سال مورد تأیید است، اما کودکان و نوجوانانی که از بیماری آبله مرغان یا علائم شبه آنفولانزا بهبود می‌یابند هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. این به این خاطر است که آسپرین در ارتباط با سندروم Reye’s، یک بیماری نادر، اما با توانایی بالقوه تهدید کننده حیات، در این کودکان همراه باشد.
آنتی بیوتیک ها: اگر یک عفونت باکتریایی مانند ذات الریه یا عفونت گوش در حالی که شما یا فرزندتان سرخک دارید ایجاد شود، پزشک ممکن است برایتان آنتی بیوتیک تجویز کند.
ویتامین A: کودکان با سطوح پایین ویتامین A احتمال اینکه مورد شدیدتری از سرخک را بگیرند بیشتر است. دادن ویتامین A ممکن است شدت سرخک را کاهش دهد. این ویتامین به طور کلی با مگادوز ۲۰۰هزار واحد بین المللی (IU) برای کودکان بالای یک سال تجویز می‌شود.