در حالی که بیش از ۲۴ هزار هکتار از مراتع و زمین‌های کشاورزی گیلان، میزبان ملخ‌های مراکشی است؛ مسئولان به کشاورزان اطمینان می‌دهند؛ پای کار مقابله با این مهمان ناخوانده مراکشی هستند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز گیلان؛ از ۲۵ روز پیش به مراتع ، زمین های کشاورزی و باغ های زیتون هجوم بردند.
مهمانانِ ناخوانده، موذی و پر اشتهای مراکشی که هر چه در سر راه شان هست را درو می‌کنند و می‌خورند.
براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گیلان، جمعیت ملخ‌های مراکشی از حدود ۸ سال پیش رفته رفته در گیلان زیاد شد و در ۳ سال اخیر بیشتر از قبل تکثیر شدند و امسال آنقدر جمعیت شان زیاد شده که دیگر حکم مهمان ندارند و خودشان یک پا صاحبخانه اند.
حشره‌هایی که در ادبیات ما از آن‌ها به عنوان نشانه‌های خشکسالی و قحطی یاد شده است، چنانکه سعدی می‌گوید:
" چنان قحطسالی شد اندر دمشق که یاران فراموش کردند عشق
نه در کوه سبزی نه در باغ شَخ ملخ بوستان خورد و مردم ملخ "
البته کارشناسان کشاورزی هم با سعدی هم عقیده اند و یکی از دلایل افزایش جمعیت این ملخ‌های مراکشی را گرمای بی سابقه هوا در زمستان و آغاز بهار و در واقع وقوع خشکسالی می‌دانند؛ موضوعی که سبب شده شفیره‌های بیشتری از این حشرات، جان سالم به در ببرند و به حشره تبدیل شوند.
آنطور که مسئولان سازمان جهاد کشاورزی می‌گویند؛ این حشرات موذیِ سریع، تاکنون بخش‌هایی از مراتع، زمین‌های کشاورزی و باغ‌های ۳ استان قزوین، زنجان و گیلان را در نوردیده اند و حالا ۲۴ هزار و ۸۳۲ هکتار از مراتع و زمین‌های کشاورزی شهرستان‌های رودبار، سیاهکل، رودسر، املش و آستارا در گیلان میزبانِ این مهمانان ناخوانده مراکشی اند.
ملخ‌هایی که کارشناسان کشاورزی می‌گویند: هنوز بالغ نشده اند و، چون غذای کمتری مصرف می‌کنند، فعلا علف‌های مراتع و کف باغ‌ها، مزارع یونجه و برخی محصولات از جمله پیاز را می‌خورند، اما اگر تا ۱۵ روز دیگر مهار نشوند، سراغ همه جور محصولی خواهند رفت، از محصولات زراعی گرفته تا درختان مثمر و غیر مثمر.
این تصاویر گویای وضعیت اَسفناک هجوم ملخ‌های مراکشی به زمین‌ها و باغ‌های لوشان در شهرستان رودبار گیلان است.
ملخ‌هایی که اگر مهار نشوند تا ۱۵ روز دیگر ۵ کیلومتر در ساعت پیش می‌روند.
کشاورزان می‌گویند: این ملخ‌ها هنوز به سن بلوغ نرسیده اند، اما با این سرعت پیش می‌روند، اگر در چند روز آینده بالغ شوند و بال در بیاورند، خدا می‌داند تا کجا پیش می‌روند و به چند هکتار زمین کشاورزی هجوم خواهند برد.
کارشناسان کشاورزی می‌گویند: ملخ مراکشی زمانی که بالغ و بالدار شود، قادر است مسافت ۵ کیلومتر را در یک ساعت طی کند.
آیا ملخ‌های مراکشی به شالیزار‌ها می‌رسند؟
برخی از شالیکاران که در چند کیلومتری کانون‌های آلوده به این حشرات، در حال آماده کردن شالیزار‌های شان برای نشا هستند، بیم آن دارند؛ نکند پای ملخ‌های مراکشی به شالیزار‌های شان باز شود!
سید علی موسوی معاون بهبود تولیدات گیاهی سامان جهاد کشاورزی گیلان در پاسخ به این نگرانی شالیکاران به آنان اطمینان می‌دهد؛ این ملخ‌ها بیشتر با آب و هوای مناطق کوهستانی و خشک سازگارند و با توجه به انجام مبارزه شیمیایی در سطح وسیع، مهار خواهند شد و هیچوقت پای شان به شالیزار‌ها نخواهد رسید.
از طرفی فاصله نزدیکترین شالیزار در گیلان به کانون مورد هجوم ملخ مراکشی ۲۵ کیلومتر است.
مقابله با مهمان ناخوانده مراکشی از گذشته تا به حال
در حالی که برخی از کشاورزان معتقدند؛ جهاد کشاورزی مبارزه با این آفت را دیر شروع کرده و با توجه به پیش بینی شرایط جوی، باید زودتر از این‌ها دست به کار می‌شد، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان، گذری بر آمار‌های سالانه این سازمان دارد و می‌گوید: از نیمه آبان هر سال، عملیات پایش، دیده بانی و بررسی وضعیت کپسول‌های تخم این حشره را در کانون‌های احتمالی، آغاز می‌کنیم و مبارزه شیمیایی با ملخ مراکشی را هم با توجه به سطح آلودگی از اسفند هرسال به دست می‌گیریم.
سید علی موسوی توضیح می‌دهد: از نیمه آبان پارسال کانون‌های هجوم ملخ مراکشی در استان را پایش کردیم و در ۲ هفته اخیر، مبارزه شیمیایی با این آفت را به طور میانگین روزانه در ۴۴۸ هکتار زمین و باغ پی می‌گیریم.
وی می‌گوید: ۱۶ گروه، ماموریت مبارزه با این آفت را در شهرستان رودبار بر عهده دارند و در هر یک از شهرستان‌های سیاهکل، رودسر، املش و آستارا هم که سطح آلودگی کمتری دارند، یک گروه، پای کار مقابله با ملخ مراکشی اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه تاکنون ۶ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی گیلان که مستعد هجوم این آفت هستند، پایش و ردیابی شده است گفت: به جز برخی از مراتع بالادست استان که در آن‌ها ملخ مراکشی مشاهده شده، سطح آلودگی این آفت فقط در زمین‌های کشاورزی گیلان ۴ هزار و ۷۰۰ هکتار است که تاکنون در ۴ هزار و ۴۰ هکتار از این زمین‌های کشاورزی مرحله اول مبارزه شیمیایی انجام شده است.
سید علی موسوی افزود: ۲ هزار و ۵۰ لیتر از دو نوع سم "مالاتیون " و "دِلتامیترین" هم در این مدت برای مقابله با این آفت مصرف شده است.
اما رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان که در روز‌های گذشته برای پیگیری مشکلات آب زراعی و هجوم ملخ‌های مراکشی در پایتخت، پای ثابت نشست‌های وزراتخانه متبوعش بود می‌گوید: رئسای سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌هایی که مورد هجوم ملخ مراکشی قرار گرفته اند، عصر دیروز در دیدار با وزیر جهاد کشاورزی این مشکل را مطرح کردند.
صالح محمدی می‌گوید: از آنجا که مبارزه شیمیایی با ملخ مراکشی به همین یک مرحله، محدود نمی‌شود و مهار کامل آن باید در چند مرحله و سطوح بیشتری انجام شود، وزیر جهاد کشاورزی قول مساعد داد؛ سازمان حفظ نباتات کشور امکاناتی شامل سموم مورد نیاز و سمپاش‌های اختصاصی در اختیار استان‌های درگیر ازجمله گیلان قرار دهد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه در دو هفته اخیر نمایندگان و بازرسان سازمان حفظ نباتاتِ وزارت جهاد کشاورزی از کانون‌های آلوده به این آفت در گیلان بازدید کرده اند افزود: کمیته استانی مبارزه با ملخ مراکشی هم از هفته پیش تشکیل شد که سازمان‌های جهاد کشاورزی و مدیریت و برنامه ریزی، مدیریت بحران استانداری، دانشگاه علوم پزشکی، فرمانداری رودبار، هلال احمر و ادارت کل منابع طبیعی و آبخیزداری و کمیته امداد از اعضای این کمیته هستند.
اعتباراتی که اگر برسد، ملخ مراکشی را فلج می‌کند
صالح محمدی از قول مساعد رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان برای تامین بخشی از اعتبارات مقابله با این آفت خبر داد و گفت: تاکنون حدود ۷۰۰ میلیون تومان فقط از محل اعتبارات داخلی جهاد کشاورزی و اعتبارات ردیف‌های دیگر کشاورزی برای مقابله با این آفت هزینه کرده ایم.
وی با بیان اینکه برای مهار ملخ مراکشی در گیلان، دست کم به ۳ میلیارد تومان اعتبار نیاز است افزود: امیدواریم اعتباراتی که وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی در قالب اعتبارات مدیریت بحران، قول مساعد آن را داده اند، محقق شود.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان با بیان اینکه برای مقابله با این آفت نیاز به تراکتور و ماشین آلات سنگین است تا دستگاه سم پاش بر آن نصب شود، می‌گوید: اداره کل مدیریت بحران استانداری گیلان از جمله نهاد‌هایی است که برای مقابله با آفت ملخ مراکشی وارد میدان شده و ماشین آلات و تجهیزاتش را در اختیار ما قرار داده است.
همه پای کاریم!
مدیرکل مدیرت بحران استانداری گیلان با بیان اینکه نخستین اقدام برای مهار این آفت، تشکیل کمیته و قرارگاه جهادی بود می‌گوید: با کمک دستگاه‌های عضو این قرارگاه، ماشین‌های دیفرانسیل، وانت‌های شاسی بلند، تراکتور و سوخت مورد نیاز این ماشین آلات، دستگاه سمپاش "یو ال وی"، سموم مورد نیاز، ماسک و گان در اختیار گروه‌های مقابله با آفت ملخ مراکشی قرار گرفته است.
امیر مرادی افزود: دیروز نشست بین استانی با حضور مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، نمایندگان سازمان مدیریت بحران کشور و مسئولان استانی ِگیلان، قزوین و زنجان در فرمانداری رودبار، به ریاست معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان برگزار و مقرر شد مبارزه شیمیایی با ملخ مراکشی با همکاری و هماهنگی این ۳ استان و به موازات هم انجام پذیرد تا نتیجه بخش باشد چراکه اگر استانی مراحل مبارزه را به تناسب انجام ندهد، شاهد اوج گرفتن دوباره و افزایش جمعیت ملخ مراکشی خواهیم بود.
وی می‌گوید: همه امکانات خود را بسیج می‌کنیم و تا پایان دوره مقابله با این آفت، در کنار سازمان جهاد کشاورزی و کشاورزان هستیم و تلاش می‌کنیم ملخ مراکشی به دوره پرواز نرسد.
کشاورزان چه می‌گویند؟
آقای خانلر گودرزوند چگینی یکی از باغداران لوشان است که ۱۵۰ هکتار از باغ زیتونش در منطقه قره تیکان، جولانگاه ملخ‌های مراکشی شده است.
او می‌گوید: گذر ملخ مراکشی در سال‌های قبل هم به باغ‌های مان می‌افتاد، اما تاکنون شاهد هجوم چنین جمعیتی از این ملخ‌ها در باغ‌های مان نبودیم.
این کشاورز و باغدار پیشرو افزود: به محض اینکه متوجه هجوم این ملخ‌ها شدم، موضوع را با مسئولان جهاد کشاورزی و استانداری در میان گذاشتم تا زمان برای مقابله با این آفت از دست نرود.
خانلر گودرزوند چگینی که تراکتور و دستگاه سمپاش خود را برای مقابله با آفت در اختیار کشاورزان دیگر قرار داده، امید وار است اقدامات جهاد کشاورزی برای مقابله با این آفت نتیجه بخش باشد.
و اما در نهایت ...
باید دید حالا که هم مسئولان کشوری و هم مدیران استان‌های همجوار پای کار مقابله با آفت ملخ مراکشی آمده اند و مردم هم آستین‌های همکاری را در مقابله با این آفت بالا زده اند، ملخ‌های مراکشی که تا چند روز دیگر قادر خواهند بود ۵ کیلومتر در ساعت بپیمایند، کی از پا می‌افتند.
شاید هم در حالی که همه منتظر شکستن بال پرواز ملخ‌های مراکشی با سموم شیمیایی هستند، سامانه هوای سرد و بارشی بیاید و نفس جولان این مهمان‌های ناخوانده مراکشی را بگیرد.
*نویسنده: مریم امدادی