لبنان در آستانه برگزاری مهم ترین انتخابات مجلس در ۳۰ سال گذشته است؛ انتخاباتی که حزب الله از آن به عنوان جنگ سیاسی یاد می‌کند.
جریان غربی، عبری و عربی تلاش می‌کند تا این انتخابات را به یک جنگ موجودیتی برای جریان‌های مخالف محور مقاومت تبدیل کند. در این جنگ سیاسی یک هدف و یک شعار مشترک دنبال می‌شود: هدف اصلی محدود کردن حزب الله به عنوان عنصری تعیین کننده در تحولات منطقه‌ای با شعار خلع سلاح حزب الله به عنوان عامل اصلی مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم لبنان است.
در همین راستا سعاده الشامی نماینده عضو حزب «السوری القومی الاجتماعی» (شاخه غیررسمی حزب بعث سوریه در لبنان) در هیئت وزیران لبنان اخیرا اعلام کرد اقتصاد لبنان ورشکسته است. نماینده حزبی که در دوقطبی ۲۰۰۵، جنگ ۲۰۰۶، درگیری مه ۲۰۰۸ و... همواره متحد وفادار حزب الله بود و این بدان معناست که مقاومت موافق «اعلان ورشکستگی» است. به عبارتی دیگر می‌توان گفت که حزب الله به این ترتیب طرف مقابل را در برابر حربه مشکلات معیشتی خلع سلاح کرد.
سعاده الشامی یکی از متخصص‌ترین افراد در هیئت وزیران لبنان بود. او یکی از بزرگ‌ترین اقتصاددانان لبنانی است که برنامه‌های نجات اقتصاد را در موریتانی، یمن و... (از طرف بانک جهانی) تدوین کرده است. از نظر منصب و جایگاه نیز مسئول‌ترین فرد کابینه بود.
در این دوره از انتخابات پارلمانی لبنان، ۷۱۸ نامزد در قالب ۱۰۳ لیست با یکدیگر رقابت می‌کنند. به عبارت دیگر برای هریک از ۱۲۸ کرسی پارلمانی بیش از ۵ نامزد با یکدیگر رقابت می‌کنند. در این دوره ۱۱۸ زن در لیست‌های انتخاباتی حضور دارند که بیشترین تعداد حضور بانوان در ادوار انتخابات پارلمانی است.
انتخاباتی که ۲۵ اردیبهشت برگزار می‌شود و از آنجایی که نظام سیاسی حاکم بر لبنان نظام پارلمانی است، ائتلاف‌ها و گرایش اکثریت در پارلمان همواره نقشی اساسی در تقسیم قدرت در این کشور داشته و روند مسایل و اولویت‌ها را تعیین می‌کند.
هم اکنون جریان ۸ مارس که نزدیک به حزب الله است، ۷۲ کرسی در پارلمان لبنان دارد که شامل احزاب جریان ملی آزاد، المرده، اتحادیه انقلابی ارمنی، حزب دموکرات لبنان، حزب ناسیونال سوسیالیست سوری، جنبش امل و … است.
در مقابل جریان ۱۴مارس که مخالفان حزب الله و جریان مقاومت را شامل می‌شوند ۴۸ کرسی را به خود اختصاص داده اند.
این گروه‌ها شامل حزب القوات، جریان المستقبل، حزب کتائب، جریان قرنه شهوان، حزب لیبرال ملی، جنبش نوسازی دموکراتیک، جنبش راست دموکراتیک و ائتلاف ملی لبنان، همواره عامل اصلی مسایل و مشکلات این کشور بوده و وابسته به غرب یا دلار‌های نفتی سعودی هستند.
در انتخابات ۲۵ اردیبهشت در جریانات مسیحی که طبق قانون، نیمی از پارلمان را در اختیار دارند همچنان رقابت اصلی بین جریان ملی آزاد (وابسته به میشل عون و جبران باسیل)، حزب القوات (متعلق به سمیر جعجع) و جریان المرده (فرنجیه) خواهد بود.
در بین احزاب شیعی پیش بینی می‌شود همچنان ائتلاف وفاداران مقاومت (حزب الله) و امل اکثریت کرسی‌ها را از آن خود کند.در بین دروزی‌ها نیز رقابت اصلی بین حزب سوسیالیست ترقی خواه (ولید جنبلاط)، دموکرات (طلال ارسلان) و التوحید العربی (وئام وهاب) است و احتمالا کرسی‌های آنان نیز همچون گذشته تقسیم می‌شود.اما جریانات اهل سنت با توجه به کناره گیری سعد حریری با فشار‌های محمد بن سلمان و شکاف بوجود امده با بیشترین تغییر مواجه خواهند بود.
اهل تسنن لبنان در عرصه سیاسی دچار چند دستگی شده است، هر چند دلار‌های سعودی به کمک فواد سنیوره و بها حریری آمده اند، اما به نظر نمی‌رسد بتوانند تغییر قابل توجهی به وجود آورند. پیشتر کشور‌های عربی شورای همکاری خلیج فارس که همسو با تحریم‌های اقتصادی و امنیتی آمریکا سفرای خود را از لبنان فراخوانده بودند تا بلکه بتوانند بر دولت این کشور برای محدود کردن حزب الله فشار وارد کنند، بدون نتیجه، از چندی قبل، بی سر و صدا سفارتخانه و فعالیت‌های سیاسی شان را مجددا فعال نموده اند تا بلکه روند سیاسی کنونی را به سود خود برگردانند.
روزنامه کویتی الرای نوشته است: بازگشت انتظاری ولید بخاری سفیر عربستان در لبنان به بیروت و وعده کمک ۳۶ میلیون دلاری عربستان سعودی از طریق مرکز امداد ملک سلمان حاکی از دور جدیدی از مداخلات عربستان در فرایند انتخابات لبنان است. فرایندی که تحت عنوان حمایت از مردم لبنان آغاز شده است و طی روز‌های اخیر شاهد گردهمایی جریان‌های غربگرای لبنانی با سفیر عربستان در قالب شرکت در محافل افطاری به دعوت وی بودیم.
سعودی‌ها در انتخابات گذشته بیشترین حمایت مالی را از جریانات اهل سنت و سپس گروه‌های مسیحی مخالف حزب الله داشتند. اما به نظر می‌رسد در انتخابات اخیر دلار‌های سعودی بیشتر به سمت حزب مسیحی القوات (سمیر جعجع) سرازیر شود.
مجلس لبنان ۱۲۸ کرسی دارد و جریان ۱۴ مارس که مخالف مقاومت است امید دارد با فشار‌های اقتصادی و سیاسی چند سال اخیر بتواند اکثریت را در مجلس به دست آورد و پروژه خلع سلاح حزب الله را به ثمر برساند.
مخالفان سلاح مقاومت در این دوره از انتخابات، حمایت کامل مالی قاطع عربستان و رژیم‌های عربی حاشیه خلیج فارس را در اختیار دارند.
در این میان سمیر جعجع که سوابق مزدوری او برای رژیم صهیونیستی ثابت شده و رویکرد ضدیت با مقاومت خود را همچنان حفظ کرده است، به عنوان مهره اصلی جریان عبری عربی است و این جریان تمامی توپ‌های خود را در سبد جعجع قرار داده است.
سمیر جعجع هرچند به لحاظ حزبی و طایفه‌ای در تمامی جغرافیای لبنان حضور ندارد، اما با صرف هزینه‌های سنگین وظیفه خرید آرا را برعهده دارد. تطمیع مالی با سوءاستفاده از شرایط سخت اقتصادی و معیشتی از یک سو و گرفتن انگشت اتهام به سوی حزب الله و سلاح مقاومت به عنوان مسبب اصلی مشکلات دو رویکرد اصلی جریان‌های مخالف مقاومت در این انتخابات است.
بخش مهمی از فرایند انتخابات مربوط به اخذ رای از لبنانی‌های مقیم خارج از کشور است؛ فرایندی کاملا غیر شفاف که امکان هرگونه تخلف در آن وجود دارد. در شرایط کنونی هیچ آمار مستندی از تعداد رای دهندگان لبنانی مقیم خارج از کشور وجود ندارد ضمن آنکه به دلیل فشار‌های سیاسی و محدودیت‌های ایجاد شده نامزد‌های جریان مقاومت در هیچ یک از کشور‌های اروپایی، آفریقایی و آمریکای لاتین امکان تبلیغ علنی ندارند.
قدر مسلم اینکه نتیجه انتخابات هرچه باشد قادر به تغییر در معادلات سیاسی لبنان نیست. جریان‌های سیاسی مخالف مقاومت قصد دارند حزب الله را از موقعیت یک کنشگر فعال در عرصه منطقه به انزوا برسانند چراکه پیروزی‌های حزب الله در لبنان و سوریه طی سال‌های اخیر، جریان مقاومت را به عنصری تاثیرگذار تبدیل کرده است و این اثرگذاری تاثیر به سزایی در نتیجه انتخابات خواهد داشت.
در حال حاضر وضعیت در حوزه‌های انتخاباتی اهل سنت به دلیل کناره گیری سعد حریری از انتخابات پیچیده شده است. در صیدا اسامه سعد که به صورت مستقل شرکت کرده، شرایط جدیدی در این منطقه ایجاد کرده است و سنیوره نیز شانس چندانی در صیدا ندارد و تلاش می‌کند تا در حوزه بیروت جایگاه حریری را در اختیار بگیرد.
در طرابلس نیز که حوزه سنتی اهل سنت است به دلیل کناره گیری سعد حریری و ناهماهنگی موجود نزد سیاستمداران اهل سنت و تعارض منافع گروه‌ها انسجام خاصی بین جریان‌های سیاسی وجود ندارد.
در این بین تنها گروه یکپارچه موجود در صحنه انتخابات، جریان‌های سیاسی همسو با مقاومت ازجمله حزب الله، امل و جریان ملی مسیحی آزاد است و حزب الله تلاش مستمری برای تقویت وحدت میان همپیمانان محور مقاومت آغازکرده است.
در این بین، گروه‌های معارض یا مخالفین وضعیت موجود هنوز در برابر مقاومت صف آرایی نکرده اند، اما آمریکا تلاش می‌کند تا این جریان را برای دستیابی جریان‌های مخالف مقاومت به حداکثر کرسی‌های پارلمانی جذب کند.
ولید جنبلاط رهبر حزب سوسیال دروزی که همواره در ادوار انتخابات گذشته با ۱۵ کرسی جایگاه تضمین شده‌ای در اختیار داشت در انتخابات پیش رو به دلیل کناره گیری سعد حریری و فروپاشی آرای اهل سنت، بخش مهمی از آرای اهل سنت را که در سایه همراهی با سعد حریری به سبد آرای فراکسیون او ریخته می‌شد، از دست خواهد داد و در خوشبینانه‌ترین حالت، نیمی از کرسی‌های پارلمانی فراکسیون خود را حفظ خواهد کرد.
تا پیش از این، جریان غربی، عبری و عربی، جریان‌های همسو با مقاومت به ویژه حزب الله، امل و جریان ملی مسیحی آزاد را به تلاش برای به تعویق انداختن انتخابات متهم می‌کردند، اما پس از حضور هماهنگ گروه‌های همسو با مقاومت و انتشار نظرسنجی‌ها نشانه‌هایی از تلاش آمریکا برای به تعویق انداختن انتخابات مشاهده می‌شود. در عین حال با توجه به ترکیب طایفه‌ای و ساختار سیاسی حاکم بر لبنان هیچ گروهی قادر به حذف دیگر گروه‌ها در نتیجه نتایج انتخابات پارلمانی نیست.
نویسنده: محمدرضا طلاجوران
خبرنگار اسبق صدا و سیما در لبنان