مدیر گروه آب شبکه حکمرانی نوین کشاورزی و منابع زیستی گفت: آبخیزداری، علاوه‌بر صیانت از آب در برابر تبخیر، فرسایش خاک را کنترل و در نتیجه کیفیت آب پشت سدها را بهبود می‌بخشد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ حمید سینی ساز در گفت و گو با خبرنگار ما با بیان اینکه باورهای رایج نادرست پیرامون آب به سه دسته کلی آب ، یک کالای اقتصادی ، اجحاف کشاورزی بر بخش های دیگر و دوگانه «توسعه کشاورزی»یا «حفظ آب» تقسیم می شود، گفت: این دیدگاه های نادرست راجع به آب شامل زیر بخش هایی است که در نهایت، تشکیل دهنده 9 باور رایج است.
این کارشناس سیاستگذاری آب ادامه داد:یک باور رایج این است که عرضه و تقاضای آب، رابطه‌ای خطی و یک‌سویه دارد و توسعه کشور محصور به مفهوم «آب قابل برنامه‌ریزی» و حجم پیش‌بینی‌شده برای آن است.
او در پاسخ این باور غلط افزود: آبخیزداری، آبخوان‌داری و احیاء مراتع علاوه‌بر صیانت از آب در برابر تبخیر و افزایش ذخایر منابع آبی کشور، موجب تغییر آرام مثبت اقلیم کشور از خشک و نیمه‌خشک به معتدل و مرطوب می‌شود.آبخیزداری فرسایش خاک را کنترل و در نتیجه کیفیت آب پشت سدها را هم بهبود می‌بخشد.
سینی ساز گفت :در باورهای رایج نادرست آب را یک کالای اقتصادی می دانند که میتوان حول آن بازار تشکیل داد و تشکیل بازار آب حتما به بهره وری استفاده از آب کمک می کند .
او در پاسخ به این شبهه افزود : آب مانند زمین ، خاک ، معدن ، نیروی انسانی و نفت یک منبع است و از قضا در کشور ما به خاطر شرایط اقلیمی و بارشی که وجود دارد یک منبع اجتماعی کمیاب هست که از نظر کمیت و کیفیت محدودیت دارد. اقلام تولیدی و بهره وری به‌واسطه آب اصالت و ارزش پیدا کرده اند ، نه خود آب.
مدیر گروه آب شبکه حکمرانی نوین کشاورزی و منابع زیستی گفت : اگر شاخص های یک بازار کارآمد مواردی از جمله ورود و ﺧﺮوج به بازار آزاد و ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ ﻣﺠﻮز ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اﻧﺘﻘﺎل و گردش ﻣﻨﺎﺑﻊ در بازار ﺑﺪون ﻫﺰﻳﻨﻪ جانبی ﺑﺎﺷﺪ، هیچ فرد یا نهادی نتواند در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻗﻴﻤﺖ و حجم ﻛﺎﻻی ﻣﺒﺎدﻟﻪشده اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذ کند، ﻗﻴﻤﺖ ﻛﺎﻻ و ﻧﻬﺎدهﻫﺎ برای ﻣﺒﺎدﻟﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن شفافیت اطلاعاتی ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻛﺎﻻ و ﻧﻬﺎده‌ی مبادله‌شده ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎﺷﺪ را بررسی کنیم ، آب ویژگی یک بازارکارآمد را ندارد و در نتیجه کالا نیست.
او همچنین افزود :کشور استرالیا مثال قابل تاملی در مورد بازار آب است. تجربه شکست خورده بازار آب استرالیا دو نیمه کاملا متفاوت دارد. نیمه موفق از سال 1989 تقریبا آغاز شد که به موجب این قوانین تفکیک حقوقی مالکیت زمین و حقابه مصوب شد. البته این موفقیت تا سال 2007 طولی نیانجامید و شاهد حذف جریان آب برگشتی با افزایش راندمان آبیاری و نارضایتی بهره برداران است و دقیقا نقطه سرآغاز مشکلات بود. درطول این 14 سال دولت استرالیا شاهد خسارت و تنش های مختلفی بود به طور مثال در سال 2012 شاهد ضرر 11 میلیاردی دولت استرالیا برای خرید حقابه و بازگرداندن مجدد به محیط زیست یا در سال 2017 شاهد قطع کامل جریان خروجی رودخانه مورای به اقیانوس آرام بود که در انتها این خسارت در سال 2020 منجر به پیش بینی ناسالم بودن آب رودخانه مورای در بیش از 50 درصد سال شد.
سینی ساز با اشاره به لزوم خودکفایی در محصولات راهبردی کشاورزی گفت : آب مجازی محدودیت آب ایجاب می‌کند و سیاست‌های کشاورزی و تولیدی کشور (اعم از الگوی کشت، تجارت غذا و ...) باید بر اساس شاخص آن تعریف شود. اینکه ایران دارای توانایی تولید محصولات با نیاز آبی کم و قیمت قیمت بالا (مانند انواع گیاهان دارویی، زعفران و ... ) است و بنابراین توجیه می کنند که باید هرچه بیشتر این اقلام را تولید و صادر کرد و به‌جای آن سایر اقلام خوراکی مورد نیاز را ارزان‌تر از کشورهای پرآب وارد نمود.
او در پاسخ به این باور نادرست گفت : آب مجازی ، یک دروغ آکادمیک، با ظاهری علمی و با هدف وابسته سازی اقتصاد کشور به واردات ها است که میخواهد انحصار و تضمین بازار را برای بعضی از کشورها حفظ کند.بی‌توجهی عمدی به عواقب آمایش غلط سرزمینی در توسعه شهرها، صنایع، نیروگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و ... عامل اصلی است اما مقصرتراشی از بخش هایی مانند کشاورزی صورت می گیرد. البته علت ناتوانی حاکمیت در اصلاح الگوی کشت، به‌دلیل تشتت مدیریت آب در بخش کشاورزی است.
کارشناس سیاست گذاری آب گفت: این باور که بحران آب کشور را فراگرفته است، بخش کشاورزی بین 90 تا 93 درصد آب کشور را مصرف می‌کند و کاهش آب مصرفی بخش کشاورزی در رفع «بحران آب» بیشترین اولویت و تأثیر را دارد، نیز نادرست است.
او همچنین در مورد پاسخ به این باور افزود: میانگین مصرف بخش کشاورزی از آب های تجدید پذیر طبق آمار فائو 69 درصد است. به دلیل اهمیت تامین نیاز غذایی در کشور های پرجمعیت و پهناور ، غالب ترین مصرف کننده آب ، بخش کشاورزی است. بر اساس آمار فائو میانگین مصرف ایران از آب‌های تجدیدپذیردر بخش کشاورزی69 درصد است که این میزان با کشور هایی مانند استرالیا 70 درصد ، مصر 86 درصد ، هند 91 درصد ، پاکستان 94 درصد و مکزیک با 82 درصد که از لحاظ وسعت ، اقلیم و جمعیت با ایران تاحدودی مشابه هستند، قابل تامل است .
سینی سازگفت : این باور هم که حجم سالانه آب‌های تجدیدپذیر فعلی 110 میلیارد مترمکعب (در سال خشک یه مقدار کمتر و در سال های تر یه مقدار بیشتر ) است و کلیه اهداف توسعه‌ای را تنها میتوان بر مبنای موجودیِ آب یادشده برنامه‌ریزی کرد نیز باوری نادرست است.
او همچنین در پاسخ به این باور گفت : در کشور ما ظرفیت های مغفول مانده فراوانی وجود دارد که متاسفانه به آن توجه نمی شود و هیچ وقت در آمار های آب های تجدید پذیر محاسبه نمی شود. از جمله روش های تولید آب تجدید پذیر می توان به آبخیزداری و آبخوان‌داری، کشت دیم، شورورزی، باران‌زایی، شوری‌زدایی، بازچرخانی، تقطیر بخار آب و آب های ژرف اشاره کرد.