برکناری عمران خان نخست وزیر پاکستان می تواند حاصل یک پروژه مشترک بین المللی و منطقه ای باشد که در خط مقدم آن امریکا و عربستان حضور دارند.
عمران خان نخست وزیر پاکستان باور دارد که وی قربانی توطئه امریکایی شده است . هنوز کسی از نقش دیگر کشورها سخنی به میان نیاورده است اما با توجه به زدوبندهایی که این روزها بخصوص بعد از جنگ اوکراین بین امریکا و عربستان صورت می گیرد و همچنین با توجه به اینکه گفته می شود جایگزین عمران خان یک چهره نزدیک به عربستان خواهد بود لذا نمی توان امریکا را در کودتای سفید درپاکستان تنها دید بخصوص آنکه این رخدادهای با تحولات پیرامونی در سایر حوزه ها از جمله کودتای سفید علیه عبدربه منصور هادی در ریاض و یا اجرای پروژه چالش سازی از افغانستانی ها در ایران و تنش زایی در روابط میان ایران و طالبان نیز همراه است.
حال سوال این است که چرا امریکا و عربستان به جابجایی قدرت در پاکستان و برکناری عمران خان دست زده اند در حالی که پاکستان در دوره نخست وزیری وی یکی از باثبات ترین و کم تنش ترین دوران خود را در عرصه های داخلی و خارجی طی کرده بود؟
پاسخ سوال را می توان در سیاست خارجی عمران خان جستجو کرد که به رویکرد بی طرفی مثبت شباهت داشت. وی در این راستا ضمن حفظ روابط خود با غرب به چین نزدیک شد و پاکستان را به یکی از متحدان نزدیک چین تبدیل کرد ضمن اینکه روابط خود را با روسیه نیز گسترش داد و برخلاف درخواست و انتظار غرب و امریکا در جنگ اوکراین به نفع غرب وارد نشد و برای در امان نگه داشتن پاکستان از عواقب جنگ اوکراین بخصوص در زمینه موادغذایی روابط خود را با روسیه حفظ و گسترش داد و علیرغم تحریم های گسترده غرب قراردادهای جدیدی بخصوص در زمینه تامین موادغذایی با روسیه منعقد کرد.
عمران خان موازنه سازی در سیاست خارجی را در عرصه منطقه ای نیز در دستورکارخود قرار داد و علیرغم درخواست ها و انتظارات مکرر عربستان در جنگ یمن ورود نکرد و موازنه را در روابط میان پاکستان با ایران و عربستان رعایت کرد و در مواقعی هم به میانجی گری بین تهران و ریاض دست زد.
با توجه به این موارد برکناری عمران خان می تواند حاصل یک پروژه مشترک بین المللی و منطقه ای باشد که در خط مقدم ان امریکا و عربستان حضور دارند. از این دید عمران خان قربانی همان طرحی شد که پیش از آن در عراق و لبنان اجرا و به برکناری دولت های وقت حاکم منجر شد در حالیکه هردو موفق بودند و توانسته بودند ثبات را در کشور برقرار کنند اما برکناری آنها هر دو کشور را برای مدتی وارد تونل بی ثباتی و ناامنی کرد و به نظر می رسد وضعیت مشابهی برای پاکستان رقم خواهد خورد.
---------------------------------------------
احمد کاظم زاده