معاون سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه منشا پدیده گردو غبار کنونی، خارجی است، گفت: به صورت مستمر اطلاعیه های هواشناسی را دریافت می کنیم و اخطارهای لازم در سطوح مختلف صادر می شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای نژادجهانی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه بخش خبری جمعه شب ۲۱ سیما افزود: در مورد پدیده گرد و خاک از چهار روز پیش اطلاعیه‌هایی صادر شده بود و بر همین اساس اخطاریه‌های لازم به سطح کشور، سراسر استانها و دستگاه‌های اجرایی مختلف صادر شده است.
وی گفت: منشأ این پدیده خارجی است و از طرفی عوامل متعدد و چند وجهی از جمله شرایط اقلیمی، به ویژه سرعت باد در دیروز و دیشب باعث تشدید مسأله شده و پیچیدگی مسأله را بیشتر کرده است.
آقای نژادجهانی افزود: برابر تبصره سه ماده سه قانون هوای پاک، کارگروه اضطرار در استان‌های درگیر تشکیل شده است و به صورت مستمر و کامل پایش می‌کنند.
معاون سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به اینکه اقدامات زیربنایی و خوبی در قالب ستاد ملی مبارزه با پدیده گرد و غبار انجام شده است، گفت: شناسایی هشت کانون اصلی و برنامه ریزی عملی برای آن‌ها در سطوح مختلف در دو جبهه غربی و شمال شرق کشور حائز اهمیت است.
وی افزود: در این مطالعات و برنامه ریزی، شناسایی منشأ‌های خارجی و داخلی به تفکیک و اقدامات لازم و راهکار‌های آن در دستور کار است و به صورت همزمان و موازی هم اقداماتی صورت گرفته است.
آقای نژاد جهانی با بیان این که سازمان مدیریت بحران یک سازمان سیاست گذار و هماهنگ کننده است، گفت: بال اجرایی و متولی آن دستگاه‌های اجرایی و استانها هستند و در رابطه با این موضوع خاص، ستاد ملی مبارزه با پدیده گرد و غبار است.
وی افزود: خوشبختانه در این زمینه هماهنگی خوبی وجود دارد و سازمان‌های مختلفی مثل جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها و مراتع، محیط زیست، وزارت نیرو و دستگاه‌های مختلفی حتی وزارت خارجه درگیر موضوع هستند.
معاون سازمان مدیریت بحران کشور گفت: برابر ماده‌های هفت و ۱۵ سیاست‌های کلی محیط زیست کشور، بحث تقویت دیپلماسی محیط زیست را تأکید داریم و بسیاری از مشکلات ما ناشی از خارج از مرز‌ها هستند.
آقای نژادجهانی افزود: پایش سیاست‌های آبی، کشاورزی و مدیریت منابع آبی برنامه ریزی‌های کلانی است که در سه سطح پیشگیرانه، مقابله‌ای و سازگاری است.
مهمترین علت ریزگردها در داخل و خارج از کشور مساله خشکسالی است
وی با بیان این که مهمترین علت این مسأله چه در داخل کشور و چه خارج از کشور، خشکسالی است، گفت: در کانون‌های خارج از کشور از جمله استان «الانبار» عراق که بیشترین تأثیر را بر ما می‌گذارد، رها شدگی زمین‌های کشاورزی، کمبود بارندگی و منابع آبی از جمله دلایل بسیار جدی است.
وی افزود: حتی برنامه‌های نظامی کشور‌های غربی در کشور‌های همسایه ما روی فرسایش و نابودگری خاک تأثیر گذاشته است.
معاون سازمان مدیریت بحران کشور گفت: در حوزه داخلی، برنامه ریزی‌ها و تفکرات خوبی شکل گرفته است و پر واضح است که منشأ قانون منع تغییر کاربری اراضی زراعی و باغات، تذکرات مقام معظم رهبری بود.
آقای نژادجهانی افزود: برای این حوزه در پنج سال در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ حدود دو هزار میلیارد تومان اختصاص منابع داشتیم و حدود ۴۶ درصد این منابع به استان خوزستان که مشکل دارترین استان بود اختصاص یافت.
وی گفت: اقدامات اجرایی خوبی هم انجام شد و نتیجه آن این است که اکنون وزن تأثیر کانون‌های داخلی در بحرانی کردن این مسأله بسیار کم است.
آقای نژادجهانی با بیان این که در رابطه با مالچ پاشی، از مالچ‌های نفتی به سمت مالچ‌های پلیمری رفتیم، افزود: اقدامات خوبی مانند ۸۶ مطالعه و کار، ۲۱ مورد آزمایش، دو مورد اجرا و اقدامات دیگر انجام شد و بیش از دو سال مقاومت داشتند.
وی با بیان اینکه این اقدامات کافی نیست، اضافه کرد:در پوشش گیاهی، هم از نظر حاکمیتی و هم فرهنگی باید به رفتار‌های متعهدانه در سازگاری با اقلیمی که اتفاق افتاده از جمله توسعه پوشش گیاهی و فضا‌های سبز با مشخصات مختلف متعهد باشیم.
مشکلی در تامین برق نیست
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران با اشاره به پدیده گرد و غبار و تاثیر آن بر شبکه برق گفت: این شبکه در شرایط پایداری است و مشکلی در تامین برق نیست.
مصطفی رجبی مشهدی در ادامه برنامه گفتگوی ویژه خبری با بیان اینکه در طراحی شبکه برق، موارد لازم پیش بینی می شود، افزود: در طراحی شبکه برق به این نکته توجه می شود که در صورتی که گرد و غبارها از میزانی افزایش پیدا کند شبکه تاب آوری لازم را داشته باشد.
او ادامه داد: در استان هایی که در معرض گرد و غبار هستند و از نظر رطوبتی و شرجی بودن شرایطی دارند که امکان دارد عایق هایی که استفاده می کنیم در شبکه برق به صورت رسانه عمل کنند .
آقای رجبی مشهدی اضافه کرد: توانستیم در این چند سال اخیر تعداد زیادی از مقره ها را تعویض کنیم و یا اینکه از پوشش هایی استفاده کنیم که آبگریز باشند.
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران در پاسخ به این پرسش که آیا مشترکان برق خانگی و یا صنعتی باید در این شرایط تمهیداتی را بیاندیشند؟ گفت: خیر، لازم نیست.
مرگ ۴۰ هزار نفر در سال بر اثر آلودگی هوا
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا گفت: هر ساله حدود ۴۰ هزار مرگ در کشور بر اثر آلودگی هوا داریم و به واسطه همین ذرات معلق، سالانه حدود هزار کودک کمتر از ۵ سال در کشور ما متاسفانه دچار مرگ می‌شوند.
آقای محمدصادق حسنوند در ارتباط تصویری با برنامه گفتگوی ویژه خبری با اشاره به اینکه کشور ما سال‌ها است که با حد مجاز و استاندارد هوا بسیار فاصله دارد، افزود: آلودگی هوا موجب می‌شود ابتلا به دیابت، مرگ ناشی از دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و مانند آن حدود ۱۰ درصد از کل موارد مرگ باشد.
وی با بیان اینکه همه مراحل زندگی از جمله دوران جنینی، کودکی، میانسالی و بزرگسالی، تحت تاثیرآلودگی هوا قرار دارد، اضافه کرد: میانگین غلظت ذرات معلق در شهر تهران در ۲۴ ساعت گذشته کمتر از ۱۰ میکرومتر عدد بسیار وحشتناکی بوده است.
آقای حسنوند ادامه داد: شاخص کیفیت هوا در دنیا اگر عددی بالاتر از ۵۰۰ داشت حتماً آن را برای تهران نشان می‌داد.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا گفت: میانگین غلظت در تهران حدود هزار و ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ بود که تقریباً آن چیزی که استاندارد و رهنمود‌ها برایمان توصیه می‌کنند حدود ۴۵ است.
او با اشاره به اینکه اثرات این الودگی هوا را در دو تا سه روز آینده خواهیم دید، افزود: انتظار ما از مسئولین این است پیش بینی‌ها قبل از افزایش غلظت اتفاق بیفتد که بتوانیم میزان مواجهاتمان را از طریق در خانه ماندن و کاهش فعالیت‌های فیزیکی کم کنیم و اگر در بیرون هستیم از ماسک فیلتردار استفاده کنیم.
مدیریت گرد و غبار برون مرزی، ضروری است
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار گفت: اگر بحث مدیریت گرد و غبار برون مرزی را پیگیری نکنیم یا کشور‌های همسایه به وظایفشان عمل نکنند کار‌های داخل کم اثر خواهد بود.
آقای علی محمد طهماسبی بیرگانی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه بخش خبری ۲۱ جمعه شب سیما افزود: جبهه‌ای در مرز سه کشور عراق، اردن و جنوب سوریه شکل گرفته و به تدریج با شدت گرفتن وارد کشور ما شده، ولی سرعت باد طوری بوده که بخش‌هایی از کانون‌های داخلی ما را فعال کرده و به صورت توأمان تا تهران ادامه یافت و در راه شمال کشور است.
او ادامه داد: پیش بینی می‌شود از شنبه ظهر به بعد جبهه دیگری شبیه این کشور ما را درگیر کند.
آقای طهماسبی افزود: اولین بار با شدت گرفتن گرد و غبار در نیمه دهه ۸۰ تصمیم بر این شد که بحث گرد و غبار به صورت ویژه در کشور دیده شود.
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار گفت: آخرین آیین نامه در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ از طریق هیأت دولت ابلاغ شده که ۲۱ ماده دارد و وظایف همه اعضای کارگروه یا ستاد ملی که ۱۶ عضو دارد مشخص شده است.
آقای طهماسبی افزود: حدود ۳۵ میلیون هکتار در داخل کشور با شدت‌های گوناگون در ۲۲ استان مناطق برداشت غبار داریم و در بیرون یعنی برون مرزی ۲۷۰ میلیون هکتار در غرب، جنوب غرب، شرق، شمال شرقِ کشور.
او ادامه داد: بر مبنای ۳۵ میلیون هکتار، برنامه ۱۰ ساله که وظایف تمام دستگاه‌ها در همه استانها تبیین شده و در حال انجام وظایفشان هستند.
آقای طهماسبی افزود: در شش سال گذشته حدود دو و نیم میلیون هکتار از کانون‌های بحرانی را با همکاری دستگاه‌های متولی مدیریت کردیم و اکنون گرد و غباری از جنوب شرق اهواز یا برخی مناطق مرکزی ایران مشاهده نمی‌کنید.
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار گفت: به موازات این، باید یک برنامه میان مدتی را طبق آیین نامه تدوین می‌کردیم که در آن وظایف دستگاه‌ها مشخص می‌شد.
وی افزود: بحث ما برون مرزی است؛ غلظت اصلی ناشی از غباری است که از بیرون آمده و مقداری در داخل تشدید شده، ولی اگر برون مرزی نبود این داخلی در حد مجاز است.
آقای طهماسبی با بیان این که برنامه ریزی طولانی مدت داریم، گفت: بحث مربوط به شرایط محیطی چه از نظر ژئومورفولوژیکی، چه از نظر زمین شناسی و اکولوژیکی و وضعیت بارندگی و تغییر اقلیم یک مسأله بوده که در تمام دنیا به ویژه خاورمیانه و جنوب غرب آسیا حاکم بوده است.
او ادامه داد: کار برون مرزی و بین المللی زمان می‌برد و طرف مقابل باید پای کار بیاید و شرایطش فراهم شود.
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار با بیان اینکه از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ سه قطعنامه به پیشنهاد جمهوری اسلامی در مجمع عمومی سازمان ملل در بحث گرد و غبار و همکاری‌های بین المللی به تصویب رسیده است، گفت: زمینه‌های خوبی فراهم شد و در کشور‌های همسایه به ویژه عراق در سال ۹۸ می‌خواستیم آغاز کنیم و متقاضی هم کشور همسایه بود که به طور رسمی از وزارت خارجه خواسته بود که با توجه به تجربیات ما در استان خوزستان این را در کشور عراق تعمیم دهیم که به دلیل بحث کرونا متوقف شد.
آقای طهماسبی افزود: دو اقدام منطقه‌ای با همکاری کشور‌های همسایه تدوین کردیم؛ یکی برای غرب و جنوب غرب یعنی کشور‌های حاشیه خلیج فارس و با تمرکز بر عراق، سوریه و اردن و کشور‌هایی که از نظر دیپلماتیک روابط مناسب تری با کشورمان دارند.
او اضافه کرد: برنامه‌ای هم برای شرق و شمال شرق داریم که این برنامه‌ها توسط وزارت خارجه در سال گذشته ارسال و زمینه هایش فراهم شده است و به زودی برنامه‌های عملیاتی با کشور‌های همسایه را شروع خواهیم کرد.
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار گفت: در سازمان محیط زیست در خرداد سال جاری با وزرای محیط زیست کشور‌هایی که گسیل کننده گرد و غبار به سمت ما هستند و با تأکید بر کشور‌های همسایه برنامه ریزی می‌کنیم که آن هم می‌تواند پشتوانه خوبی برای اقدامات عملیاتی باشد.
آقای طهماسبی افزود: اگر بحث مدیریت گرد و غبار برون مرزی را مورد پیگیری قرار ندهیم یا کشور‌های همسایه به وظایفشان عمل نکنند کار‌های داخل کم اثر خواهد بود.
او ادامه داد: گرد و غبار وقتی ایجاد می‌شود که باد ایجاد شود و باد دارای مؤلفه افقی و عمودی است که برخاست صورت می‌گیرد.
آقای طهماسبی افزود: گرد و غبار برون مرزی معمولاً با ارتفاع بالای ۵۰۰ تا هزار متر وارد کشور ما می‌شود و انرژی آن جبهه وقتی گرفته می‌شود به صورت غبار ریزشی فرود می‌آید.
او اضافه کرد: سال ۹۵ در غرب کشور جبهه‌ای که در عربستان شکل گرفت انرژی آن طوری بود که کانون‌های داخلی را هم فعال کرد.
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار گفت: معمولاً گرد و غبار برون مرزی ما آن قدر قدرت ندارد که کَنِش در داخل کشورمان ایجاد کند و به صورت غبار ریزشی ما را درگیر می‌کند؛ این رخدادی که اکنون و یا در سال ۹۵ داشتیم استثناء است.
آقای طهماسبی افزود: مالچ پاشی آخرین گام و کاری است که باید برای ماسه‌های روان انجام شود و برای بحث گرد و غبار و غبارخیزی نه تنها بنده بلکه کل بدنه کارشناسی کشور به انجام اموری مانند مالچ پاشی معتقد نیستیم.
او با بیان اینکه بحث مدیریت پوشش گیاهی، زراعی و آب، سه رکن اساسی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند، اضافه کرد: در خیلی از این موارد راه طولانی داریم تا به مدیریت کامل برسیم.
آقای طهماسبی افزود: برای مثال تعداد دام ما که در مناطق غبارخیز چرا می‌کند به اذعان همه کارشناسان کشور بالاتر از سه چهار برابر ظرفیت است ما اگر بتوانیم این را متعادل کنیم به یک برنامه ریزی طولانی مدت نیاز داریم.
دبیر کارگروه ملی مقابله با گرد و غبار گفت: کار، کارِ دولتی نیست و حجم کار به گونه‌ای است که بحث اجتماعی، اطلاع رسانی، فرهنگی و خانواده‌های بهره بردارِ دام دار باید روی تعداد، توجیه شوند.
آقای طهماسبی با بیان اینکه در بحث زراعت، پنج و نیم میلیون هکتار از اراضی زراعی مان غبارخیزی دارند، ادامه داد: باید بحث کشاورزی حفاظتی را موقع آماده سازی زمین و به ویژه پس از برداشت ترویج کنیم.
او اضافه کرد: این‌ها وظایفی است که وزارت جهاد کشاورزی باید انجام دهد و طبق برنامه، ما مطالبه گری می‌کنیم.