نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به عنوان بزرگترین نمایشگاه کتاب منطقه غرب آسیا فرصت بزرگی برای تعمیق فرهنگ مطالعه و کتابخوانی است و می‌توان برای توسعه و تقویت دپیلماسی کتاب از آن بهره گرفت.
بخش اول مصاحبه با آقای حسن مجیدی
حسن مجیدی استاد دانشگاه در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما با بیان این مطلب گفت: توقع این است که بعد از این همه سال تجربه‌ای که در برگزاری نمایشگاه کتاب انباشه شده، نمایشگاه امسال بهتر برگزار شود و هم برای ناشر و هم برای نویسنده و خواننده و علاقه‌مندان به کتاب یک فرصت برای تبادل ایده‌ها ایجاد شود و فقط جنبه فروشگاهی کتاب برجسته نشود.
مجیدی با تاکید بر ضرورت آسیب شناسی برگزاری نمایشگاه کتاب در سال‌های گذشته برای برگزاری بهتر آن در سال جاری، اظهار داشت: برخی از خوانندگان نخبه، دوست دارند ناشران را ببینند و کتاب هایشان را بخوانند این در حالی است که گاهی برخی از ناشران در نمایشگاه حضور نداشته و یا اینکه هزینه‌های شرکت در نمایشگاه امکان حضور عادلانه برای آنها فراهم نمی‌کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت موضوع کتاب و کتابخوانی در جامعه افزود: به نظرم بحث کتاب و نشر باید در فضای حمایتی قرار گیرد و حداکثر امکان برای ناشران نوپا و ناشر اولی‌ها فراهم شود و ناشران بزرگ‌تر و شناخته شده‌تر هم بتوانند با مخاطبان و علاقه‌مندان خود در فضای نمایشگاه ارتباط خوبی برقرار کنند.
به گفته این استاد دانشگاه یکی مشکلاتی که بازار نشر در سال‌های اخیر پیدا کرده افزایش سرسام آور نرخ دلار و کاغذ است که هم قیمت کتاب را بالا برده و هم خیلی از علاقه مندانی که قشر دانشجو و فرهنگی هستند و درآمد بالایی ندارند را از خرید کتاب محروم کرده است.
وی یکی دیگر از مشکلات نمایشگاه را دسترسی‌ها به فضای نمایشگاه دانست و گفت: تجربه ناموفق شهر آفتاب، متاسفانه جوانب آن خوب دیده نشده بود و در همان تجربه اول شکست خورد.
مجیدی افزود: محل سابق نمایشگاه بین المللی کتاب که از نظر اقلیمی نزدیک کوه‌های البرز بود، فضای خوبی به لحاظ آب و هوا بود که این حسن انتخاب بود، اما ترافیکی که به بزرگراه‌های اطراف منتقل می‌کرد مشکل آفرین بود و الان فضای مصلای در تهران فضای خیلی خوبی است دسترسی‌های خوبی دارد و تا حد زیادی توانسته پاسخ گویی نیاز مخاطبان باشد.
وی گفت : یک آسیب دیگر که همیشه وجود داشته اطلاع رسانی در باره تازه‌های نشر است که معمولا باید خیلی وقت گذاشت و غرفه به غرفه گشت تا کتاب مورد نظر را پیدا کرد؛ در حالی که می‌توان برای آشنایی با تازه‌های نشر و تبلیغات و اطلاع رسانی در باره کتاب‌های جدید و کتاب‌های سال قبل، یک بانک اطلاع رسانی و یک سامانه مناسب طراحی و ارائه کرد تا سرگردانی مراجعه کنندگان کمتر شود و افراد بدانند که چه کتاب‌هایی را در چه سالن و چه غرفه‌هایی جستجو کنند؛ اگر این اتفاق بیافتد مدت زمانی که لازم است برای سیر در فضای نمایشگاه طبیعتا کاهش می‌یابد.
به باور این استاد دانشگاه یک آسیب دیگری که معمولا ناشران پرمخاطب مثل ناشران کودک با آن مواجه هستند فضا خیلی محدود و فشرده است و معمولا خانواده‌ها با فرزندان به محیط نمایشگاه مراجعه می‌کنند دوست دارند با وسایل و کتاب‌های آنجا بیشتر ارتباط پیدا کنند، اما فشردگی و شلوغی باعث خستگی آنها شده و بجای اینکه یک خاطره خوبی برای کودکان به وجود بیارد خستگی و خاطره بد برای کودکان شکل می‌گیرد که لازم است در این زمینه فضای بیشتری به ناشران کودک اختصاص یابد و یا راهرو‌های عریض طراحی شوند.
وی با اشاره به تجربه نمایشگاه قرآن در ماه مبارک رمضان گفت: به نظرم ساعات حضور نمایشگاه را می‌توان بیشتر کرد و همانگونه که نمایشگاه قرآن تا سحر دایر است، ساعت کار نمایشگاه کتاب را هم می‌توان تا ۱۲ شب ادامه داد تا خیلی‌ها بتوانند بازدید کنند و این افزایش زمان کار نمایشگاه، باعث می‌شود تا افراد بیشتری بازدید کنند.
مجیدی با اشاره به اینکه نمایشگاه کتاب تهران بزرگترین نمایشگاه منطقه غرب آسیاست افزود: به این علت خیلی از شهروندان کشور‌های منطقه و مجاور برای تهیه کتاب به تهران مسافرت می‌کنند؛ چون ناشران زیادی از کشور‌های دنیا در این نمایشگاه حضور دارند لذا به نظرم به عنوان یک عرصه‌ای برای دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی کتاب می‌تواند کمک کند؛ در حالی که خیلی از این ظرفیت بهره گرفته نشده است.
این استاد دانشگاه معتقد است: نمایشگاه کتاب نباید یک رویداد صرفا مربوط به وزارت ارشاد باشد، بلکه باید به عنوان یک رویداد ملی دیده شود؛ شهرداری تهران کمک و همه امکانات را فراهم کند؛ حتی وزارت خارجه و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری باید پای کار باشند و واقعا باید به عنوان یک رویداد بزرگ ملی مثل یک جشنواره سالانه کشوری به آن نگاه شود.
مجیدی افزود: می‌توان با ایجاد تور‌های دانشجویی و دانش آموزی برای دانشجویان و دانش آموزان شهر‌های مختلف و امکانات فراهم کردن اسکان، فضا‌های آموزشی و دانشگاهی برای آنها، خیلی از دانش آموزان و دانشجویان به مطالعه و کتابخوانی ترغیب و تعمیق کرد.
این استاد دانشگاه گفت: یک خلاء دیگری که وجود داشت خیلی اوقات نمایشگاه کتاب تبدیل به فروشگاه کتاب می‌شد یعنی آن ارتباطی که با ناشر با نویسنده و نویسنده اولی‌ها باید برقرار کرد این خیلی برقرار نشده؛ مردم بیشتر دوست دارند نویسندگان به ویژه نویسنده اولی‌ها را بشناسند؛ با آنها گفتگو کنند و این به استعدادیابی‌ها کمک خواهد کرد.
به باور آقای مجیدی می‌توان یک فضای مفرح و بانشاط و مفیدی را در نمایشگاه کتاب ایجاد و برنامه‌های جنبی خوبی می‌توان اجرا کرد. مثلا می‌توان کتاب‌های خوب را معرفی کرد. فلذا خیلی ظرفیت‌های جانبی که نمایشگاه می‌تواند ایجاد کند تا کنون آنگونه که باید از آن استفاده نشده است.
وی با انتقاد از کسانی که به بخش اقتصاد نمایشگاه بی توجه هستند گفت: اینکه گفته می‌شود که نمایشگاه باید صرفا فرهنگی باشد درست نیست به هر حال اقتصاد هم جزیی از فرهنگ است؛ به نظرم هیچ اشکالی ندارد که در کنار نمایشگاه کتاب، اقلام فرهنگی دیگر هم عرضه شود؛ این هم اشکال ندارد که بهترین امکانات رفاهی و فروشگاهی البته با نظارت‌های خیلی قوی و جدی دایر شود تا از شرکت کنندگان به خوبی پذیرایی به عمل آید.
«سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ به صورت فیزیکی در مصلای امام خمینی (ره) و به صورت مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.
بخش دوم مصاحبه باحسن مجیدی به زودی منتشر می‌شود