سوزن‌دوزی هنری است با قدمت و سابقه‌ای به بلندای تاریخ سرفراز مردم جنوب سیستان وبلوچستان

سوزن دوزي، صنعتي اصيل با قدمتي ۷ هزار ساله در سیستان وبلوچستان ماست که با معيشت، نان و سفره زنان اين ديار گره خورده است.
 سوزن دوزی هنری است با قدمت و سابقه‌ای به بلندای تاریخ که به آن بلوچی دوزی‌ هم می‌گویند. این هنر در تار و پود زندگی عشیره‌ای منطقه، ریشه دوانیده و با ذوق و خلاقیت زنان در آئینه‌ی نقوش و طرح‌‌های زیبا، جاودانه شده است.

یکی از هنرها و صنایع دستی شاخص سیستان و بلوچستان هنر سوزن دوزی زنان بلوچ است که به آن بلوچی دوزی هم گفته می شود.

از این هنرکهن که نمادیست ازلطافت وذوق بانوان منطقه  برای تزئین زیورآلات و لباس‌های محلی استفاده می‌شود. 
این صنعت علاوه بر کارافرینی زمینه رونق تولید و شکوفایی اقتصادی درجوامع روستایی وعشایری رانیز بدنبال دارد.

 مدیر كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان با بیان اینكه سوزن دوزی یكی از غنی ترین داشته های زنان بلوچ است گفت: ثبت ایرانشهر به عنوان شهر ملی سوزن دوزی حاصل زحمات زنان هنرمند بلوچ و فعالان این عرصه است.

جلالزایی  با اشاره به اینکه این هنر در شهرستان ایرانشهر قدمت 3 هزار ساله دارد، می‌گوید: غنای سوزن دوزی در شهرستان ایرانشهر، این شهرستان را به کانون ملی این هنر تبدیل کرده است.

وی می‌گویند: ثبت ملی ایرانشهر به عنوان شهر سوزن دوزی کشور، نشان دهنده اهمیت و ارزش این هنر در بین زنان بلوچ است.

تقاضای این هنر در بازارهای داخل و خارج را می‌توان بهترین میزان و معیار برای توجه بیشتر مسئولان به این هنر اصیل و ماندگار دانست.
این هنر علاوه بر عرضه در داخل کشور به کشورهای همسایه از جمله امارات عربی، پاکستان و ترکیه و نیز به کشورهای اروپایی از جمله اتریش و سوئد صادر می‌شود.

اکنون این هنر در شمال سیستان و بلوچستان هم رواج دارد و از جمله تفاوت‌های سوزن‌دوزی این دو منطقه باید به رنگ‌های تیره‌تر و نقوش ریز و پرتر مناطق جنوبی استان در مقابل رنگ‌های روشن با نقوش ساده‌‌تر در سوزن ‌دوزی‌های مناطق شمال استان اشاره کرد.

در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار نفر از بانوان خوش ذوق وخلاق  سیستان و بلوچستان مشغول فعالیت در این صنعت اشتغال آفرین و سودآور هستند .

 سوزن دوزی بلوچ دارای مهر اصالت از سازمان یونسکو است و در فهرست میراث معنوی کشور نیز ثبت شده‌است.

 

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: سیستان و بلوچستان جزو استان های نخست کشور در زمینه تولید صنایع دستی است.

وی ادامه داد: سوزن دوزی، خامه دوزی، سفال کلپورگان، سواس و پریوار دوزی از جمله مهمترین آثار صنایع دستی سیستان و بلوچستان هستند که با توجه به برخورداری از کیفیت، ترکیب رنگ، نحوه تولید، خلاقیت و نوآوری موفق به کسب نشان ملی مرغوبیت شدند.

 

نقش جان بر دل پارچه/ نقش‌هایی که خبر از اصالت فرهنگ بلوچ می‌دهد

زنان بلوچ هنر اصیل سوزن دوزی را از مادران خود آموخته اند و مادرانشان هم از مادران خود به ارث برده و نسل به نسل این هنر را انتقال داده اند،نام و هنر زنان بلوچ با سوزن دوزی گره خورده است.

هنر بلوچی دوزی کاربردهای متنوعی دارد و از آنها در دوخت رومیزی، سجاده، کوسن و لباس بانوان استفاده می‌شود، که اما کاربردی ترین آنها، در لباس بانوان بلوچ است.

این هنرمندان در سالهای اخیر هنر بلوچی دوزی را در دوخت مانتو، شال، کیف و حتی کفش به کار برده اند که نتیجه آن هم جذب مشتریان فراوان بوده است.

 

مهتاب نوروزی، بزرگترین سوزن دوز بلوچ و صاحب نفیس ترین مجموعه سوزن دوزی ایران است که تابستان ۱۳۹۰ در روستای قاسم آباد بمپور از دنیا رفته است. مهتاب نوروزی با داشتن نشان درجه یک هنری شاگردان بسیار زیادی را تربیت کرده است، بدون شک هر اثر سوزن دوزی که در استان سیستان و بلوچستان و یا نقاط مختلف ایران می خرید اثر دست یکی از شاگردان مستقیم یا با واسطه زنی است که زیباترین پارچه های را تهیه کرده است.