متاورس چیست و چگونه دنیای آینده را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، متاورس یا دنیای مجازی تازه‌ترین واژه و مفهومی است که تخیل صنعت فناوری جهان را به خود جلب و مشغول کرده است. اما این تخیل بی‌انتها چه فضای نو و چه دنیای جدیدی برای ما طراحی کرده است. مارک زاکربرگ مدیرعامل فیس‌بوک یکی از پیشتازان در توسعه مفهوم متاورس است.
به زبان ساده، متاورس جهان آنلاین و یک فرادنیاست. یک دنیای مجازی که افراد می‌توانند در آن با هم ارتباط برقرار کنند، کار کنند یا برای بازی دور هم جمع شوند. کمی پیچیده‌تر؛ یک فضای مجازی موازی با واقعیت که در آن مردم می‌توانند در قالب آواتار با هم تعامل کنند.
متاورس نسخه ای از اینترنت است که ما در آن حضور داریم. ایده این است که ما در متاورس به عنوان یک آواتار، اتفاقات جالبی را تجربه می‌کنیم. اما متاورس در واقع چه قابلیت هایی خواهد داشت و به چه درد دنیای ما می‌خورد؟ در مباحث ذیل مختصری به این پرسش پاسخ داده خواهد شد.

متاورس از دو واژة "مِتا" (Meta) به معنی فراتر و "یونیورس" (Universe) به معنی جهان تشکیل شده. در کل، معنی واژة متاورس (Metaverse)، "فرا جهان" است. نیل استیونسن (Neal Stephenson) اولین بار در کتاب خود به نام سقوط برف (Snow Crash) در سال ۱۹۹۲ از واژه متاورس استفاده و آن را یک دنیای مجازی سه بعدی متشکل از آواتار مردمان واقعی توصیف کرد. در این داستان، دو نفر راننده تحویل کالا برای نجات خود از یک ویران‌شهر سرمایه‌داری، در دنیای متاورس سفر می‌کنند.
متاورس، به شکلی محدود در حال حاضر در پلتفرم‌هایی مانند VRChat یا بازی‌های ویدیویی مثل زندگی دوم (یک دنیای مجازی است که در آن کاربران کامپیوتر می‌توانند یک شخصیت مجازی بسازند و زندگی مجازی را تجربه کنند) وجود دارد. همچنین می‌توان به فیلم  "بازیکن شماره یک آماده" و انیمه "سورت آرت آنلاین" اشاره کرد. درحال حاضر شرکت‌هایی مانند متا پلتفرمز، روبلاکس، اپیک گیمز و مایکروسافت، در حال سرمایه‌گذاری بر روی تحقیقات و توسعة فناوری‌های مرتبط با متاورس هستند.
در اکتبر ۲۰۲۱ شرکت فیسبوک به «متا» (Meta) تغییر نام داد. تغییر نام شرکت فیسبوک که از سوی «مارک زاکربرگ» مدیرعامل و بنیانگذار این شرکت اعلام شد، در راستای تمرکز فزاینده بر موضوع «متاورس» و تلاش برای تلفیق «واقعیت افزوده» (AR) و «واقعیت مجازی» (VR) و ایجاد یک پلتفرم جدید، صورت گرفت. متاورس در واقع ترکیبی از فضای مجازی، اینترنت و واقعیت افزوده است. زاکربرگ دلیل این تغییر برند را «تمرکز بیشتر بر متاورس» عنوان کرده است. تعداد قابل توجهی از نیروی کار این شرکت در حال حاضر تلاش می‌کنند مفهوم متاورس را به یک واقعیت تبدیل کنند و شرکت قصد دارد در طول پنج سال آینده، ۱۰ هزار نیروی کار بیشتر در اروپا استخدام کند. فیس‌بوک در بیانیه‌ای که در وبلاگ خود منتشر کرده آورده است که متاورس بالقوه می‌تواند فرصت‌هایی را در عرصه خلاقیت، اجتماعی و اقتصادی در دسترس کاربران قرار دهد و در گام اول اروپا به این مفهوم شکل خواهد داد. به گفته فیس‌بوک متاورس در پنج سال آینده موقعیت‌های شغلی جدیدی به خصوص برای "مهندسان بسیار متخصص" خواهد آفرید. فیس‌بوک گفته است سرمایه‌گذاری در اروپا مزایای زیادی از جمله دسترسی به بازار بزرگی از مصرف‌کنندگان، دانشگاه‌های تراز اول و استعداد‌های سطح بالا را به همراه خواهد داشت.
متاورس به یکی از بزرگ‌ترین اولویت‌های فیسبوک تبدیل شده و با وجود پیشینه‌ای که این شرکت در خرید رقبایش دارد اکنون می‌گوید متاورس چیزی نیست که یک‌شبه و به دست یک شرکت ساخته شود و وعده داده برای ایجاد آن با شرکت‌های دیگر همکاری کند. فیس‌بوک به تازگی ۵۰ میلیون دلار در اختیار گروه‌های غیرتجاری قرار داده است که "مسئولانه به ساخت متاورس کمک می‌کنند". فیس‌بوک تخمین زده است که تحقق ایده متاورس واقعی ۱۰ تا ۱۵ سال زمان نیاز دارد.

 متاورس و چیستی آن
تلفیق دنیای واقعی و مجازی! این ساده‌ترین تعریفی است که می‌توان از متاورس ارائه کرد. دنیا‌های گوناگونی که در آن می‌توان هرکاری انجام داد. فرض کنید در حالی که داخل ایران هستید، همراه با دوست‌تان که در آمریکا زندگی می‌کند، برای دیدن ماتریکس چهار راهی سینما می‌شوید. شاید چند سال قبل، حتی با مطرح کردن این ایده هم انگ دیوانگی به شما می‌زدند؛ اما متاورس‌ها انجام کار‌هایی از این دست را ممکن کرده‌اند.
مشکلی که وجود دارد، این است که با یک مفهوم خام طرف هستیم که در مراحل ابتدایی اجرا قرار دارد! به همین خاطر، رسیدن به یک تعریف واحد از چیستی آن و کار‌هایی که می‌توان با آن انجام داد کار راحتی نیست. در این مطلب سعی داریم با گردآوری اطلاعاتی که همین الان موجود هستند و البته متاورس‌هایی که تاکنون عرضه شده‌اند، تعریف قابل درکی از این دنیا‌های مجازی جدید ارائه کنیم.
خیلی‌ها با شنیدن نام متاورس فکر می‌کنند قرار است با یک مجموعه خاص طرف شوند. مثلاً درصد زیادی از مردم، فکر می‌کنند، چون فیسبوک نامش را به Meta تغییر داده است، پس متاورس هم برای زاکربرگ و شرکا خواهد بود؛ اما حقیقت این است که آن‌ها فقط تلاش می‌کنند تا بیشتر از تکنولوژی عقب نمانند! و بیشتر اقدامات‌شان تا‌به‌حال تبلیغاتی بوده است. همین حالا هم کمپانی‌های مختلفی شروع به خلق دنیا‌های مجازی خودشان کرده‌اند و به اصطلاح، متاورس‌های گوناگونی را ساخته‌اند. برخی کمپانی‌ها همین حالا هم متاورس‌های شان را در معرض عموم قرار دادند. مثلاً شرکت بایدو (Baidu) مستقر در پکن طی چندروز گذشته کنفرانس اپلیکیشن متاورس خود XiRang را برگزار کرد. این شرکت ادعا کرد که این اولین کنفرانس متاورس چین خواهد بود. «ما جائه»، معاون شرکت بایدو گفته بود که توسعه این برنامه در دسامبر گذشته آغاز شده، اما هنوز ۶ سال تا راه‌اندازی کامل باقی مانده است. اکنون همه شرکت‌های مشهور جهان خیز بلندی برای این دنیای جدید مجازی برداشته‌اند. رویترز گزارش داده که شرکت بوئینگ قرار است هواپیمای بعدی خود را با مدل‌های سه بعدی و همکاری مهندسانی از سراسر جهان در متاورس بسازد. برند‌هایی مانند فراری، آدیداس و نایکی هم برنامه‌های خود برای ورود به دنیای متاورس و NFT را اعلام کرده‌اند تا از این عرصه عقب نمانند. غول‌های فناوری برنامه‌های بزرگی برای این دنیای جدید در سال۲۰۲۲ دارند.
همچنین علی بابا، غول تجارت الکترونیک چینی هم حرکت خود را به‌سمت متاورس اعلام کرده است و یک شرکت جدید مستقر در پکن به‌نام «یوانجینگ شنگ‌شنگ» را برای ارزیابی پتانسیل بازی‌های متاورس راه‌اندازی کرده است. شرکت جدید که با سرمایه ۱.۶میلیون دلاری تاسیس شده است، در درجه اول بر توسعه نرم‌افزار متمرکز خواهد بود. پس منظور از متاورس، یک سایت یا کمپانی مشخص نیست! درواقع، متاورس شاخه‌ای جدید از تکنولوژی است که کمپانی‌های مختلف سعی دارند با بهره‌گیری از آن، دنیا‌های مجازی جدیدی بسازند.
برای ورود به متاورس باید وارد یک پلتفرم شوید. همه چیز ساده خواهد بود، کافی است آدرس یکی از این پلتفرم‌ها را در مرورگر وب خود وارد کنید و قدم به دنیای آن‌ها بگذارید. بنابراین، شکل‌گیری دنیا‌های متفاوت یکی از خواص متاورس محسوب می‌شود. طبیعتا پلتفرم‌های بزرگ‌تر و معروف‌تر می‌توانند بهتر باشند و انجام امور مختلف و حتی درآمدزایی در آن‌ها نیز آسان‌تر باشد.
جنبه ای از متاورس که بیشتر از همه توجه افراد را جلب می­ کند اقتصاد در این فضاست. منظور این است که نه تنها خرید و فروش کالا‌های دیجیتال وسرگرمی در این فضا وجود خواهد داشت که عالی است بلکه خدماتی در یک محیط غوطه ور و مجازی نیز ارائه خواهد شد. مثلاً فرض کنید بعدازظهر جمعه است و در خیابان ولیعصر تهران قدم می‌زنید. به یک ساعت فروشی لوکس می‌رسید و علی‌رغم میل باطنی‌تان که ورود به فروشگاه و دیدن ساعت‌های آن است، نمی‌توانید این کار را انجام دهید؛ چراکه مغازه بسته است. اگر صاحب فروشگاه زمین مغازه‌اش را در OVR تهیه کرده باشد، مشتری می‌تواند تلفن همراهش را از جیب خارج کند و با وارد شدن به اپیلیکیشن این متاورس، در فروشگاه گشت‌وگذار کند. حتی در صورت تمایل، امکان سفارش و خرید محصولات هم وجود خواهد داشت. موضوع بسیار جذابی که راجع‌به متاورس وجود دارد، دست باز سازنده‌ها در ارائه طرح‌های خلاقانه است. خلاقیتی که حتی توصیف آن با کلمات هم سخت است. یک سال قبل بود که Travis Scott در بازی Fortnite یک کنسرت مجازی را اجرا کرد.

بازی‌ها بخش بسیار مهمی در دنیای متاورس‌ها هستند. در واقع می‌توان گفت اولین متاورس‌های موفقی که اجرا شدند هم بازی بودند. مثلاً همین فورتنایت که میزبان اولین کنسرت مجازی تاریخ بشریت بود. اینکه چطور می‌توان وارد یک متاورس شد هم موضوعی است که باید به آن بپردازیم. در حال حاضر، بیشتر متاورس‌های موجود به‌صورت سنتی و از طریق مانیتور در دسترس هستند؛ اما دور نیست آینده‌ای که استفاده از عینک‌های واقعیت مجازی بیشتر از حالا فراگیر شده باشند و حضور در متاورس‌ها از طریق آن‌ها صورت بگیرد. شاید هم تکنولوژی دیگری بیاید که حالا اصلاً وجود خارجی ندارد. نکته بسیار مهم دیگر در مورد متاورس‌ها، ماهیت غیرمتمرکز آن‌هاست! به بیان ساده، مالکیت این دنیا در اختیار یک شخص یا مجموعه نیست. همه کاربران عضوی از مجموعه مالکین هستند.
فضای مجازی کنونی، دو بعدی است. چیزی که در متاورس به‌عنوان نسل بعدی اینترنت به سه بعدی تغییر پیدا می‌کند. اما تنها این نیست؛ در دنیای واقعی ما از حواس پنچ‌گانه خود برای زندگی استفاده می‌کنیم. در فضای مجازی تنها دو حس بینایی و شنوایی درگیر هستند. متاورس، اما در حال حرکت به سمتی است که به جرات می‌توان گفت در آینده‌‎ای نه چندان دور، حس لامسه را نیز می‌تواند به فضای مجازی اضافه کند. با توسعه علم، حواس بویایی و چشایی نیز می‌توانند به این فضا اضافه شوند.
نمی‌شود از متاورس بگوییم و اشاره‌ای به نسل سوم اینترنت نکنیم! در حال حاضر، افراد تأثیرگذار حوزه تکنولوژی، مثل ایلان ماسک و جک دورسی، عملیاتی شدن نسل سوم اینترنت یا همان Web ۳.۰ را غیرممکن می‌دانند! به بیان خیلی ساده، دیگر ابرکمپانی‌هایی مثل گوگل، فیسبوک، اپل، آمازون و …، همه‌چیز را در اختیار نخواهند داشت! قرار است همه‌چیز غیرمتمرکز شود. اکنون و در نسل دوم اینترنت یا Web ۲.۰، ما می‌توانیم به‌صورت رایگان از خدمات سایت‌های بزرگی مثل گوگل و فیسبوک و آمازون و … استفاده کنیم؛ البته آن‌ها ادعا می‌کنند خدمات‌شان رایگان است، اما واقعیت چیز دیگری است. ما ارزشمندترین دارایی‌ها را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم. داده‌ها! سپس آن‌ها این داده‌ها را در اختیار شرکت‌های تبلیغاتی می‌گذارند (می‌فروشند) و به این ترتیب، تبلیغات هدفمند شکل می‌گیرند! با اینکه هنوز هیچکس نمی‌داند نسل سوم اینترنت دقیقاً قرار است چگونه باشد، اما همه متفق‌القول می‌گویند که دیگر سوءاستفاده از داده‌ها به‌شکلی که حالا ممکن است، امکان‌پذیر نخواهد بود.
اولین مسئله در رابطه با چنین دنیاهایی، بحث پول و پرداخت هزینه‌ها بود که رمزارز‌ها این مشکل را برطرف کردند. همچنین گسترش بلاک چین و به‌کارگیری آن هم کمک بسیار زیادی به این موضوع کرده است! چراکه بلاک چین غیرمتمرکز بودن را ممکن می‌کند؛ یعنی مالکیت و تصمیمات متعلق به یک فرد یا مجموعه نخواهد بود و تمام اعضاء در تصمیم‌گیری‌های مهم دخیل هستند. مورد دیگری که تحقق رؤیای متاورس را نزدیک می‌کند، NFT‌ها هستند! NFT حق مالکیت‌تان را تضمین می‌کند!
در مورد متاورس‌ها، معمولاً هرچیزی که تهیه می‌کنید یا از طریق انجام فعالیت‌هایی خاص جایزه می‌گیرید، به‌صورت NFT به کیف پول‌تان منتقل می‌شوند و مالکیت آن‌ها کاملاً در اختیار شما قرار می‌گیرند. در این حالت، حتی سازندگان بازی یا متاورس هم نمی‌توانند NFT شما را تصاحب کنند؛ در عین حال، امکان فروش آن در مارکت‌پلیس‌های مخصوص و البته خرید NFT‌های دیگر برای‌تان فراهم خواهد بود. پس بلاک‌چین، کریپتوکارنسی‌ها، NFT ها، نسل سوم اینترنت، غیرمتمرکز بودن و …، همه مواردی هستند که در کنار هم، امکان ساخت متاورس‌ها را فراهم کرده‌اند.

 پنج مورد از پروژه‌های معروف متاورس در حال حاضر
در ادامه، ۵ مورد از معروف‌ترین متاورس ها را به شما معرفی می کنم.

.۱- دیسنترالند (Decentraland)
احتمالاً قدیمی‌ترین سایت و مجموعه‌ای که در این زمینه فعالیت دارد، همین Decentraland باشد. آن‌ها از اوایل سال ۲۰۲۰ فعالیت خود را برای ساخت یک متاورس آغاز کردند. در دیسنترالند می‌توانید زمین بخرید و سازه مدنظر خود را در آن بنا کنید! مثلاً می‌توانید فروشگاه مجازی خود را بسازید و به مشتریان به‌صورت آنلاین محصولات خود را بفروشید. یکی از استفاده‌های رایج از این قابلیت، مخصوص هنرمندانی است که آثار هنری خود را به‌صورت NFT در یک گالری مجازی برای بازدید قرار می‌دهند. وقتی بازدیدکننده از یک اثر خوشش بیاید، با کلیک روی آن به لینک فروش در سایت Opensea یا هر مارکت‌پلیس NFT دیگری منتقل می‌شود و می‌تواند با رمزارز تعیین‌شده مبلغ را پرداخت کند. زمین‌های دیسنترالند در حال حاضر قیمت‌های بسیار بالایی دارند. چندی پیش قطعه‌ای زمین در این پلتفرم، به ارزش بیشتر از ۲ میلیون دلار معامله شد. درضمن Decentraland روی بلاک چین اتریوم قرار دارد.
۲- سندباکس (Sandbox)
متاورس دیگری که تازگی بسیار سروصدا کرده و سر زبان‌ها افتاده، سندباکس است! یک پلتفرم بازی که حالا ارزان‌ترین زمین‌هایش بیشتر از ۱۰ هزار دلار قیمت دارند. آن‌ها قبل از ورود به حوزه متاورس‌ها، دو بازی با همین نام در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۶ منتشر کرده بودند. حالا با داغ شدن تب متاورس‌ها، تیم سازنده این بازی با تمام قوا پا در این عرصه گذاشته است. این متاورس هم مثل همه متاورس‌ها و ماهیتی که باید داشته باشند، غیرمتمرکز است. به‌همین‌خاطر، سازندگان بازی‌های مختلف می‌توانند با استفاده از پتانسیل و قابلیت‌های بالای این پلتفرم، با بهره‌گیری از خلاقیت خود بازی‌هایی را بسازند که مخاطبان بیشتری داشته باشند. یک فضای کاملاً رقابتی! ابزار‌هایی که سندباکس در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد آنقدر کاربردی هستند که حتی افراد مبتدی و ناوارد به دنیای کدها، می‌توانند خیلی راحت بازی مدنظرشان را در آن بسازند. مثل هر متاورس دیگری، مالکیت تمام چیز‌ها در این دنیا به‌صورت NFT تعیین می‌شود. مارکت‌پلیس سندباکس هم امکان خرید و فروش NFT‌ها را فراهم می‌کند. سندباکس هم مثل دسنترالند روی بلاک‌چین اتریوم قرار دارد.
۳- OVR
OVR یک لایه دیجیتال و فرضی است که روی کره زمین کشیده شده است. لایه‌ای متشکل از ۱.۶ تریلیون هشت ضلعی که هرکدام از آن‌ها به‌عنوان یک زمین یا Land شناخته می‌شوند. قاعدتاً دلیل محدودیت زمین‌های OVR را متوجه شده‌اید! از آنجایی که اساس این دنیا همین سیاره زیبای خودمان است، امکان گسترش آن وجود نخواهد داشت. یکی از اهداف سازندگان OVR، گسترش فروشگاه‌های مجازی است! تا به این لحظه، بیشتر تمرکز تیم OVR و متاورس‌شان بر واقعیت افزوده یا AR بوده است. البته این نکته را هم در نظر بگیرید که OVR هنوز ابتدای مسیر است و سازندگان هم به این موضوع واقف هستند. جالب است بدانید تیم سازنده OVR ادعا می‌کند در آینده‌ای نه‌چندان دور، افرادی که در این متاورس زمین تهیه نکنند شدیداً پشیمان خواهند شد! OVR هم مثل دو مورد قبلی روی شبکه اتریوم قرار دارد! وجه تمایز OVR با عموم متاورس‌های دیگر، محدود بودن دنیای آن است! مثلاً سازندگان دیسنترالند می‌توانند نقشه دنیای خود را بزرگ‌تر کنند! تیم سندباکس هم می‌تواند همین کار را انجام دهد؛ اما لوگوی OVR امکان انجام این کار را نخواهد داشت!
۴- بلاکتوپیا (Bloktopia)
تنوع متاورس‌ها باعث به‌وجود آمدن دنیا‌های تخصصی شده‌اند. حالا دیگر دنیای رمزارز‌ها یک شاخه مستقل است که فعالان منحصر‌به‌فرد خود را دارد؛ از صرافی‌ها گرفته تا انواع پروژه‌هایی که هرکدام لوگوی بلاکتوپیا برای منظوری طراحی شده‌اند و ارز مخصوص خود را دارند. بلاکتوپیا یک برج مجازی است که حکم راسته صنف کریپتو را دارد! مثل یک پاساژ تخصصی! تعداد طبقات این برج، به احترام ۲۱ میلیون عدد بیتکوینی که در نهایت استخراج خواهد شد، ۲۱ خواهد بود. این متاورس هنوز به‌صورت رسمی لانچ نشده و امکان استفاده از آن وجود ندارد! اما تأثیرگذاران بزرگی مثل بایننس، کوکوین، کوین مارکت کپ، سولانا و …، همین حالا املاکی را در طبقات مختلف این برج خریداری کرده‌اند.
مثلاً فرض کنید قصد خرید یک رمزارز از صرافی معروف بایننس را دارید. می‌توانید وارد بلاکتوپیا شوید و با استفاده از فروشگاه (یا بهتر است بگوییم ملک) این صرافی، کار خود را انجام دهید. یا مثلاً اگر سولانا قصد برگزاری رویداد خاصی را داشته باشد، می‌توانید از طریق این متاورس جزو شرکت‌کنندگان آن باشید. از آنجایی که هنوز هیچ‌گونه دسترسی‌ای به بلاکتوپیا برای عموم وجود ندارد، اطلاعات بیشتری هم در دسترس نیست! درضمن این برج کریپتویی روی بلاک‌چین پالیگان طراحی شده است.
۵- Star Atlas
قطعاً یکی از حیرت‌انگیزترین متاورس‌هایی که قرار است عرضه شود، پروژه Star Atlas است که روی بلاک‌چین سولانا طراحی شده است. هر چهار متاورسی که تا به اینجا معرفی کردیم، دنیا‌هایی روی کره زمین ساخته‌اند، اما این پروژه پا را فراتر گذاشته و وارد کهکشان‌ها شده است. در استار اطلس می‌توانید سفینه خود را داشته باشید و به نبرد با دیگران بپردازید. می‌توانید به سیارات مختلف بروید و با استخراج مواد مختلف ارز‌های این بازی یعنی Star Atlas و Polis را جایزه بگیرید.
نکته بسیار مهم در رابطه با این متاورس یا بهتر است بگوییم بازی، گرافیک خیره‌کننده آن است که قرار است با بهره‌گیری از موتور گرافیکی Unreal Engine ۵ و در سال ۲۰۲۳ عرضه شود! حتماً تریلر این متاورس را در یوتیوب ببینید تا برق از سرتان بپرد! سه نژاد انسان، فضایی‌ها و ربات‌ها تشکیل‌دهنده کاربران این بازی هستند. همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، Star Atlas روی بلاک‌چین سولانا طراحی شده است!

 کسب درآمد از متاورس‌ها چگونه ممکن است؟!
اما یکی از اصلی‌ترین دلایلی که فکر هرکس را به سمت متاورس‌ها می‌برد، بحث سرمایه‌گذاری و کسب سود است! تقریباً هرچیزی که به کریپتوکارنسی‌ها مرتبط باشد، امکان سودآوری هم دارد. متاورس‌ها هم از این قضیه مستثنی نیستند. از آنجایی که عموم این دنیا‌ها و در کل ماهیت متاورس و پذیرش آن توسط عموم مردم در مراحل اولیه است، نوع درآمد پایدار و مطمئنی از طریق آن‌ها وجود ندارد. یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در متاورس‌ها، خرید زمین یا اصطلاحاً Land است. بالاتر گفتیم که زمین‌های دسنترالند و سندباکس تا چه حد ارزشمند شدند و سود بسیاری به جیب خریداران واریز کردند.
البته لزوماً نباید زمین بخرید تا سود کنید. اگر قصد بهره‌برداری از زمین‌تان را ندارید و صدالبته، بودجه لازم برای تهیه Land را هم ندارید، می‌توانید رمزارز‌های متعلق به این بازی‌ها را تهیه کنید. همین چندوقت پیش بود که ارز مانا متعلق به دیسنترالند، یک جهش خیره‌کننده را تجربه کرد. حتی ارز SAND متعلق به سندباکس هم هم‌زمان با عرضه نسخه آلفا رشد قابل‌توجهی داشت.
تهیه NFT‌هایی که در متاورس‌ها ارائه می‌شوند هم معمولاً روش خوبی برای سرمایه‌گذاری هستند. مثلاً با تهیه یک سفینه در استار اطلس، در واقع NFT آن را خریداری کرده‌اید. همین چندوقت پیش، سازندگان این بازی اعلام کردند که افراد دارای سفینه، می‌توانند در مینی‌گیمی که قرار است عرضه شود شرکت کنند و ارز Star Atlas را پاداش بگیرند.

 جایگاه فناوری بلاک چین و ارز‌های دیجیتال در متاورس
به نظر می‌رسد دنیای متاورس قرار است در کنار دارایی‌های دیجیتال فراهم‌کننده دسترسی برون‌منطقه‌ای به خدمات و محصولات، و به لطف راه‌حل‌های هویت دیجیتال مبتنی بر بلاک چین که به آواتار‌های دیجیتالی واقعاً پایدار کمک می‌کنند، ارزش‌هایی مانند دسترسی بدون نیاز به کسب اجازه، مقاومت در برابر سانسور، امنیت و عدم تمرکز که صنعت بلاک چین بر پایه آن بنا شده‌است را به ارث ببرد. در حال حاضر، پروژه‌های متاورس و پلتفرم‌های رسانه اجتماعی رمز ارزی زیادی در دست توسعه هستند و مزیت بزرگ فنی و اولیه‌ای نسبت به عرضه‌های دارای پشتوانه شرکتی دارند که باعث دموکراتیک و عمومی ماندن آن‌ها می‌شود.
با این وجود، متصدیان تکنولوژی در نهایت با هدف هدایت توسعه متاورس و شکل‌دهی به آن مطابق تصورات خود، به دنبال تأثیرگذاری و اعمال قدرت بر زیرساخت‌های بلاک چین خواهند رفت. در هر حال، با توجه به پیش‌بینی رشد ترکیبی سالانه ۱۳٫۱ درصدی صنعت متاورس طی چند سال آینده و رشد ۳۲٫۴ درصدی برای حوزه فناوری بلاک چین حداقل تا سال ۲۰۲۵، انگیزه مالی قوی‌تری در متاورس وجود دارد.
توکن‌های غیر مثلی (NFT) نیز نقش بنیادینی در دنیای متاورس ایفا کرده و مالکیت کامل کاراکترها، آیتم‌های کسب‌شده در داخل بازی و حتی زمین‌های مجازی را به کاربران می‌دهند. یک NFT از یک ملک مجازی ۲۵۹ پارسلی (واحد شمارش قطعه زمین) در دیسنترالند اخیراً به قیمت بیش از ۹۰۰٬۰۰۰ دلار، (بزرگترین فروش تاریخ تاکنون)، فروش رفته‌است.

 شغل‌های آینده
به نظر می رسد مراکز علمی کشورمان از جمله جهاد دانشگاهی باید به فکر آموزش مدیران فردا باشند و متاورس را با حساسیت دنبال کنند. حال چه شغل‌هایی در متاورس شکل خواهد گرفت؟ پاسخ یک کلام است همه شغل‌ها. این را درنظر بگیرید مثلاً برای برگزاری جشن تولد از تولید کننده لباس تا قنادی مورد نیاز است و تمام این شغل‌ها باید به فضای متاورس منتقل شود. یک پایه دنیای متاورس، گیم و بازی است. همه ما از زمان آتاری تاکنون بازی را تجربه کردیم. اما گیم‌های امروزی بیش از حد تعاملی است. حتی چاقی و لاغری شما بر روی آواتارتان اثر خواهد گذاشت. شما زمانی که آواتار ساختید احتیاج به باشگاه بدنسازی دارید. شاید شما به باشگاه بروید تا بدنتان رو فرم بیاید. گاهی نیازی نیست که آواتارتان به باشگاه رفته و دمبل بزند. بهتر است تا تغییری در فضای اجتماعی ما رخ بدهد و این دو فضا به هم پیوند بخورد. شما از الان می‌توانید یک کمپانی برای خودتان تاسیس کرده و بیزینس خودتان را ترویج کنید. شما اطمینان داشته باشید که در آینده ناچار هستید تا این کار را انجام بدهید. متاورس فضای شبیه سازی شده با دنیای گیم است و همه ما در حال سناریونویسی هستیم.

 بزرگترین برندگان متاورس در آینده چه کسانی هستند؟
یک اقتصاددان ، بزرگترین برندگان متاورس در آینده را چنین توصیف می کند، در مسیر توسعه اقتصادی آن دسته از سیاستگذارانی برنده هستند که چه در بخش خصوصی و یا بخش دولتی، اقدامات بنیادین و سرمایه گذاری‌های وسیع، هدفمند و دقیقی داشته باشند. به عقیده رضا حمزه ای استاد اقتصاد دانشگاه میسوری آمریکا، اهرم‌های تکنولوژیک متاورس سریع تر از جت‌های ماورای صوتی به نقل و انتقال‌های محصولات تجاری مورد نیاز جهانی، دانش و اطلاعات مدرن علمی و تجربی متخصصان از راه دور و نیز مبادلات ارز‌های خارجی و رمزارز‌ها و... خدمت می‌کند. هر روزی که دیر می جنبیم ماه‌ها و بلکه سال‌ها از بازیگران در این فضای مجازی سریع الانتقال به دنیای واقعی و حیات حقیقی عقب خواهیم ماند.
این کارشناس معتقد است: متاورس کارشناسان اقتصادی دست اندرکار دولت‌ها را قادر می‌سازد که دقیق¬ترین و موفق ترین برنامه-های اقتصادی را طرح ریزی و به اجرا گذارند. این وظیفه خطیر تنها با جمع آوری اطلاعات کلیه متغیر‌های اقتصادی از قبیل تورم - بیکاری- دستمزد‌ها - نرخهای بهره مناسب- سرمایه گذاری‌های خصوصی و دولتی- مالیات‌های بهینه- تعرفه‌های گمرکی و سوبسید‌های صادراتی مناسب و... امکان پذیر خواهد بود که با استفاده دقیق از علم اقتصاد سنجی شامل ترکیبی از علوم اقتصاد- ریاضیات- آمار- نرم افزار‌های برنامه ریزی و مدلسازی و نیز سخت افزار‌هایی که در حال تکامل دایمی هستند، خواهد بود. این شیوه علمی- مهندسی با استفاده از برنامه ریزی‌های اقتصادی متکی بر واقعیات، آمار و ارقامی که به صورت روزانه احصاء می شود و دقت عمل و استقلال (از کنترل‌های نیرو‌های سیاسی) موجب شکوفایی اقتصادی و علمی خواهد شد که با احتمال بیش از ۹۵ درصد به نتایج دلخواه و برنامه ریزی شده خواهند انجامید.
به نظر حمزه ای ایران برای عقب نماندن از غافله این فناوری باید اقدامات زیر را انجام دهد.

 الزامات ورود بانک‌های ایران به متاورس از نظر یک کارشناس
رضا حمزه‌ای استاد ایرانی دانشگاه میسوری غربی آمریکا در گفتگو با تسنیم درباره الزامات ورود بانک‌های ایران به متاورسپیشنهاد داده است: بانک‌ها بخش متاورس در مجموعه های خود ایجاد کنند. به عقیده وی بانکداری دیجیتال شدیداً روبه‌رشد است و استفاده از هوش مصنوعی و متاورس در آن یک مرحله الزامی برای اختصاص منابع بزرگ سرمایه‌گذاری است.
او تأکید می‌کند بانک‌ها هرچه سریعتر برای ورود به بحث متاورس اقدام کنند. رقابت متاورسی یک رقابت سریع خواهد بود و کسانی که همگام با آن پیش نیایند، جا می‌مانند و ورشکسته می‌شوند
این استاد دانشگاه اظهار می کند: شرایط فعلی متاورس تا حد زیادی در اکتشافات و ابداعات جدید و همچنین قرار گرفتن امور، نیاز‌ها و مسائل حساس انسانی در زمینه رفاه جمعی در جوامع خلاصه شده‌است. درست است که تقریباً آینده تمام کشور‌ها در استفاده از متاورس ترسیم می‌شود، اما کشور‌های هوشمندتر، سریع‌تر منابع کمیاب خود را به این اهرم رشد اختصاص می‌دهند، درست مانند تمام فناوری‌های الکترونیکی، مالی و اجتماعی- اقتصادی که خیلی قبل‌تر توسط ملت‌های عاقل‌تر و هوشمندتر نسبت به دیگران مورد استفاده قرار گرفته‌است.
وی معتقد است یکی از نوآوری‌های مبتکرانه سال‌های اخیر در تجلی متاورس که جهان را غافلگیر کرده است - پدیده پولی جدید است. آغاز ظهور رمز ارز‌ها و یا کریپتو کارنسی ها. مردم با روند افزاینده‌ای وارد بازار رمز ارز‌ها می‌شوند و دلیل عمده آن‌ها سهولت معامله است. در یک مقیاس کلی از هر صد نفر ۱۱ نفر صاحب رمز ارز است.. با توسعه و رشد فناوری، افراد بیشتری از متاورس استفاده خواهند کرد. اطلاعات فعالیت‌های مردم در دنیای واقعی، ذخیره می‌شود. اطلاعات ایجاد شده در متاورس ارزش واقعی و هدفمند دارند. اطلاعاتی که اساساً مفید هستند در متاورس رشد کرده و ارزش بیشتری پیدا می‌کنند. وجود فناوری بلاک چین برای تضمین قابلیت اطمینان این اطلاعات در متاورس ضروری است؛ بنابراین از هوش مصنوعی برای تامین امنیت محتوای متنوع و غنی متاورس استفاده می‌شود. رقابت متاورسی یک رقابت سریع خواهد بود و کسانی که همگام با آن پیش نیایند، جا می‌مانند و ورشکسته می‌شوند. تعامل مشتریان واضح‌ترین تأثیر متاورس بر بانکداری است. بانک‌های ایران باید یک رویکرد علمی‌تر و قاطع‌تری در پیش بگیرند و به سمت همکاری به تمام معنی با سایر مناطق دنیا پیش بروند...

 مشکلات و خطرات احتمالی متاورس
از آنجایی که متاورس فناوری تازه ای است، تحقیقات طولانی مدتی دربارة تأثیرات فیزیکی و روانشناختی آن بر انسان انجام نشده‌است. بازی‌هایی که با هدست‌های حقیقت مجازی و حقیقت افزوده انجام می‌شوند، امکان دارد به افسردگی، تنها شدن فرد یا خشونت و آزار به خود منجر شود.
این فناوری، ریسک‌هایی برای سیستم‌های سیاسی، اقتصادی و جوامع در کشور‌های مختلف دارد. به‌عنوان مثال امکان دارد متاورس تأثیری نامحسوس بر امنیت فرهنگی و سیاسی یک کشور داشته باشد.
همچنین امکان دارد این فناوری مشکلات اجتماعی جدیدی را به وجود بیاورد. از آنجائیکه متاورس با کمک فناوری‌های غوطه‌ور شدن در فضای مجازی (واقعیت افزوده و حقیقت مجازی) توسعه می‌یابد، این امر امکان دارد روی نوجوانان تأثیر منفی بگذارد و اعتیادآور باشد.
یکی دیگر از جنبه منفی متاورس جمع شدن مردم در فضای مجازی و ملاقات با دیگران به‌دور از سوابق و ریشه‌هایشان است که از همین فناوری می‌توان برای آزار و تهدید مردم استفاده کرد.
این نگرانی وجود دارد که متاورس ادامه شرکت‌های بزرگی مثل مایکروسافت و گوگل باشد که سیاست سودجویانه خود را که غالب بر ملاحظات اخلاقی و عدم رعایت اطلاعات محرمانه مشتریان و مردم است، پیگیری کنند.
این ترس وجود دارد که مردم بیش‌از پیش درگیر بازی‌ها و دنیای مجازی شوند. افراد بسیاری وجود دارند که زندگی معمول خود را کنار گذاشته‌اند تا در اتفاقاتی که در این بازی‌ها می‌افتد مشارکت داشته باشند.

 جمع‌بندی
برای قضاوت متاورس‌ها و میزان موفقیت‌شان خیلی زود است؛ اما از طرفی برخی می‌گویند زمانی که بیت‌کوین آمد، بیشتر مردم به توانایی‌های آن ایمان نداشتند و حالا کسانی که به آن باور داشتند پاداش اعتمادشان را گرفته‌اند. احتمال دارد که راجع‌به متاورس‌ها هم دقیقاً همین مسئله رخ دهد.
هنوز هیچ دولت یا نهاد دولتی واکنش خاصی به این موضوع نشان نداده است. اما به نظر می‌رسد که در ابتدای کار دولت‌ها چندان نظر خوشی به این مسئله نداشته باشند و از گسترش متاورس استقبال نکنند و به دلیل نشت اطلاعات، موضع منفی در برابر متاورس داشته باشند. اما این مختص متاورس نیست. ما به عنوان کاربر همواره در حال اشتراک گذاری اطلاعاتمان هستیم به همین دلیل مرتب آگهی بازرگانی برای ما ارسال می شود که با سلیقه هایمان همخوانی دارد. اینکه چطور به این اطلاعات می‌رسد بحثی طولانی است. به هر حال اطلاعات در این فضا مرتب در حال رد و بدل شدن است و اصولا چیز بدی نیست مگر اینکه از این اطلاعات سواستفاده شود.
اگر بخواهیم روند پیش رفتن تکنولوژی را ملاک قرار دهیم، باید بگوییم زودتر از چیزی که تصور می‌کنیم، تمام مایحتاج زندگی‌مان را در متاورس‌های مختلف برطرف خواهیم کرد. از خرید مواد غذایی گرفته تا تفریح و خوشگذرانی؛ اما آینده قابل پیش‌بینی نیست و هیچکس نمی‌تواند با قطعیت بگوید فردا چه خواهد شد!

پژوهشگر: زهرا فرخی

منابع: 

https://www.bbc.com/persian/world-۵۸۹۶۲۹۹۱
/https://blog.iranserver.com/what-is-metaverse
/https://blog.iranserver.com/what-is-metaverse
/https://www.eghtesadnews.com
/https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۴۰۰/۱۰/۰۴/۲۶۳۱۸۴۸
/https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۴۰۰/۱۰/۰۴/۲۶۳۱۸۴۸
/https://www.tasnimnews.com/fa/news/۱۴۰۰/۱۰/۰۴/۲۶۳۱۸۴۸