ساری دارای مجموعه‌ای از جاذبه‌های تاریخی، مذهبی و طبیعی برای گردشگران است.
ساری یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری ایران محسوب می‌شود و دارای مجموعه‌ای از جاذبه‌های تاریخی، مذهبی و گردشگری است.
شهرستان ساری وسیع‌ترین شهرستان استان مازندران است..
شهرستان ساری از پنج شهر ساری، کیاسر، فریم، پایین هولار، فرح آباد و شش بخش مرکزی، دودانگه، چهاردانگه، کلیجان رستاق، رودپی و رودپی شمالی تشکیل شده‌است.
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ شهرستان ساری بیش از ۵۰۵ هزار نفر جمعیت دارد.
ارتفاع ساری از سطح دریا ۴۰ متر است فاصله شهر ساری تا تهران ۲۵۰ کیلومتر است و خط آهن سراسری ایران از این شهر عبور می‌کند رودخانه تجن نیز از این شهر زیبا می‌گذرد که از به هم پیوستن رود‌های زارم رود، سفید رود و شیرین رود تشکیل شده است. در فاصله کمی از شهر، سواحل زیبای دریای خزر قرار دارد که به راحتی قابل دسترسی می‌باشد.
شهرستان ساری همانند دیگر شهرستان‌های جلگه‌ای استان، دارای آب و هوای معتدل خزری است. شهرستان ساری مرکز تجارت و صنعت می‌باشد. تاسیس دانشگاه، مراکز اداری و سیاسی استان و در ضمن نزدیکی به تهران باعث جذب سرمایه‌های زیادی در این شهر شده است و مهاجران فراوانی از نقاط دیگر کشور مشغول به کار در این شهرستان می‌باشند.
شهرستان ساری دارای صنایع دستی فراوان از قبیل پارچه‌های دستبافت شامل پارچه‌های ابریشمی، پشمی، پنبه ای، جاجیم، چادر شب، چوخا، باشلق، دستکش، سفال و سرامیک می‌باشد. همچنین مرکبات مرغوب شهر ساری یکی از عمده کالا‌هایی است که صادر می‌شود.
تاریخچه ساری
پیشینه زندگی در ساری به دوران مس‌سنگی بر می‌گردد و کاوش‌های باستان‌شناسی صورت گرفته در ساری منجر به کشف سفال‌های ۶۰۰۰ ساله و ابزار‌های سنگی شد. ساری در دوران صفویان مورد توجه بیشتری قرار گرفت. در دوران قاجاریه، آقا محمدخان قاجار، بنیانگذار دودمان قاجار در نوروز سال ۱۱۵۱ خورشیدی در ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و ساری را پایتخت خواند. اما سرچشمه شکوفایی و پیشرفت این شهر پس از قاجاریان بوده است. ساری نخستین شهر ایران بوده که ساخت راه‌آهن سراسری ایران از آنجا آغاز شد. پس از پایان جنگ جهانی دوم طرح‌های توسعه به سمت خاور به وجود آمد و پس از انقلاب ۱۳۵۷ توسعه این شهر ادامه یافت و ساری کانون پذیرش جمعیت شد.
ریشه نام ساری نامشخص است. چند گمانه‌زنی غیر علمی در این مورد وجود دارد که عبارت است از: یونانیان باستان آن را زادراکارتا، پایتخت تمدن هیرکانیا، ذکر می‌کنند، اشپیگل شرق شناس و نئونازیست آلمانی آورده که نام ساری کنونی برگرفته از نام قوم سائورو بوده که پیش از هجوم اقوام آریایی به ایران در شهر باستانی اسرم، که هم اکنون نام دهی در ۱۰ کیلومتری ساری است، زندگی می‌کرده‌اند. ادوارد پولاک گمان دارد که نام ساری دگرگونی واژگانی سادراکارتا می‌باشد، دکتر اسلامی نیز در کتاب خویش نوشته که احتمال آنکه زادراکارتا از نام زردگرد، باشد نیز است. در کتاب تاریخ باستان نام سارو به معنی شهر زرد برای ساری به کار می‌رود؛ که دلیل آن را وجود درختان متعدد مرکبات خصوصا نارنج و لیمو می‌داند. همچنین ذکر می‌کند که احتمالا زادراکارتا و سارو یکی هستند. ظهیرالدین مرعشی نیز در کتاب «تاریخ طبرستان و رویان و مازندران» به روایت نوشته است که فرخان بزرگ، شهر ساری را به نام فرزندش، سارویه ساخته است.
اهمیت استراتژیک
ساری به دلیل قرار گرفتن در شاهراه مسیر ارتباطی شرق به مرکز ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این شهر از شمال به دریای خزر و از جنوب نیز به جنگل و رودخانه ختم می‌شود. همچون سایر شهرهای شمالی، ساری از تولیدکنندگان مرکبات و یکی از قطب‌های تولید برنج و فرآورده‌های دامی کشور است. همچنین شرکت چوب و کاغذ مازندران، از بزرگترین شرکت‌های تولیدکننده کاغذ در خاورمیانه، در ساری قرار دارد.
این شهر یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری ایران به حساب می‌آید و دارای مجموعه‌ای از جاذبه‌های گردشگری است. برج ساعت، نماد ساری است و بیش از ۹۰ سال قدمت دارد. طبق گزارش مرکز آمار در تعطیلات نوروزی و تابستانی، ساری به‌عنوان یکی از شهرهای برتر گردشگر پذیر ایران محسوب می شود.
موقعیت جغرافیایی و مجاورت با دریا و کوه سبب تنوع زندگی جانوری در ساری شده و مجموعه‌ای از جانوران کوهستانی، جنگلی، جلگه‌ای و همین‌طور پرندگان بومی مهاجر و آبزیان، شرایط زیستی متنوعی را به وجود آورده‌است. پناهگاه‌های حیات وحش سمسکنده، دودانگه، چهاردانگه و منطقه حفاظت‌شده بولا در حومه ساری واقع شدند.
از نظر اداری، ساری به سه منطقه شهری تقسیم می‌شود. این شهر دارای فرودگاه بین‌المللی است که از پررفت‌وآمدترین فرودگاه‌ها در ایران است.
۱۳ تیر روز ساری نامگذاری شد. در این روز آرش کمانگیر از ساری پرتاب تیر معروف را انجام داده که بسیاری از منابع مانند ویس و رامین، ساری را محل این اتفاق تاریخی می‌دانند.
جاذبه‌های گردشگری ساری:
یک میدان بسیار بزرگ و مشهور در مرکز شهر ساری وجود دارد که از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر می‌باشد. میان این میدان یک برج ساعت عقربه‌ای با صدای زنگ ناقوس قرار دارد که پس از هر تغییر ساعت به تعداد رقم‌های ساعت به صدا در میاید. برج ساعت در سال ۱۳۰۹ شمسی توسط محمد علی حمیدی و میدان در سال ۱۳۵۵ ساخته شده است.
مسجدجامع
مسجدجامع ساری به دلیل قدمت بسیار زیاد، یکی از جاذبه‌های تاریخی-مذهبی شهر به حساب می‌آید. این مسجد در محدوده مرکزی شهر و در قسمت غربی خیابان انقلاب ساری، در مجاورت بازار نرگسیه قرار دارد.
به گواه تاریخ، مسجدجامع ساری، کهن‌ترین مسجد دیار علویان در سرزمین تبرستان است. این مسجد جزو معدود مساجد تک‌ایوانی کشور و هم‌عصر مساجدی مانند فهرج یزد و تاریخانه دامغان است.
پیشینه تاریخی این بنا، مطابق مستندات متون کهن به سده‌های اول اسلام باز می‌گردد. با این اوصاف، از این‌که این بنا در دوران بنی‌عباس بنیان گذاشته شده، اختلافی وجود ندارد؛ اما در خصوص بنیان‌گذاران آن تفاوت نظر وجود دارد. عده‌ای پس از شکست اسپهبد خورشید، ابوالخصیب و گروهی نیز یحیی‌بن‌یحیی را بنیانگذار این بنا می‌دانند؛ اما در این که در سال ۴۱۱ه. ق ساخته شده است، تقریباً متفق القولند.
این بنا در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۷۷ه. ش با شماره ثبت ۲۲۷۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سد شهید رجایی (سلیمان تنگه)
مطالعات ساخت این سد که در سال ۱۳۳۶ شروع شد با شروع عملیات اجرایی آن در شهریور سال ۱۳۷۰ ادامه پیدا کرد و در سال ۱۳۷۵ نیز به پایان رسید.
این سد که از نوع دوقوسی است ۱۳۸ متر از پی ارتفاع دارد و مساحت دریاچه سد ۵۲۰ هکتار و حجم مخزنش ۱۶۰ میلیون متر مکعب است
کاربری اصلی این سد، تأمین آب کشاورزی زمین‌های اطراف و تأمین آب آشامیدنی است. علاوه بر آن نیروگاهی هم برای تولید برق در سد تعبیه شده‌است. کاربری شاخص دیگر آن هم به عنوان یکی از جاذبه‌های تفریحی و اقامتی منطقه است.
منطقه سلیمان‌تنگه به علت وجود دریاچه و سد شهید رجایی بسیار خوش آب‌وهوا و زیباست. دهکده ارامش با دارا بودن مجموعه ویلا‌های بزرگ و کوچک با رعایت استاندارد‌های کیفیت، مسافران را برای اقامت به‌سوی خود جذب می‌کند.
دهکده آرامش درست در زیر سد شهید رجایی قرار گرفته است و مجاورت واحد‌های اقامتی آن با رودخانه، امکان تماشای مناظر سرسبز اطراف و هیجان قایق‌سواری را فراهم کرده است.
هم‌نشینی شالیزار‌های چشم‌نواز، جنگل‌های بکر و انبوه، روستا‌های زیبا در دل تپه‌ها و دریاچه عظیم سد شهید رجایی از جاذبه‌های این سد است.
برج رسکت
برج رسکت یکی از بنا‌های تاریخی و دیدنی شهرستان ساری است که احتمال داده می‌شود این برج آرامگاه یکی از شهریاران آل باوند، در دوره سلجوقیان باشد.
این برج یکی از برج‌های مدور آجری متعلق به قرن ۵ هجری قمری می‌باشد که در روستایی به همین نام در منطقه دودانگه واقع شده. این بنا دارای دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی است.
دسترسی به روستای رسکت و دیدن طبیعت بسیار زیبا و کم نظیر آن از طریق جاده ساری به سمت دودانگه، ۱۰ کیلومتر بعد از سد شهید رجایی و همچنین از سمت شهر پل سفید در جاده سوادکوه به تهران به طرف دودانگه مقدور است.
این اثر در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۱۲ با شماره ثبت ۱۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
چشمه باداب سورت
یکی از جاذبه‌های بسیار جذاب و دیدنی شهرستان ساری چشمه‌های باداب سورت است، چشمه‌های پله پله‌ای که علاوه بر زیبایی‌های بصری که دارا می‌باشد دارای خواص درمانی هم است. این چشمه‌ها هزاران سال در مسیر عبور آب‌های خود از بالای کوه به پایین آن ده‌ها حوضچه زیبا و رنگارنگ نیز تشکیل شده است.
آدرس: جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه، دهستان پشت کوه، روستای سورت، حدفاصل روستا‌های اروست و مال خواست
امامزاده یحیی (ع)
امامزاده یحیی (ع) در وسط محوطه مصفایی قرار گرفته و یکی از جاذبه‌های مهم زیارتی و گردشگری این شهر محسوب می‌شود. به استناد شجره نامه موجود، امامزاده یحیى از فرزنداران امام موسى کاظم (علیه السلام) است.
محدوده مرکزی شهر ساری مانند سایر شهرهای شمالی از بافت و ابنیه تاریخی قدیمی مهمی برخوردار است. از جمله، امامزاده یحیی نیز در شمال خیابان جمهوری اسلامی و در مجاورت برج سلطان زین العابدین واقع شده که گنبد آن در سال ۸۴۹ هجری ساخته شده است
ساختمان برج آجری امامزاده یحیی در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳ با شماره ثبت ۲۱۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسجد فرح آباد
تاریخ عالم آرای عباسی ساخت مجموعه فرح آباد را ۱۰۲۵ هجری قمری ذکر کرده و نوشته‌است: «نام قدیم فرح‌آباد طاهان بود و، چون شاه عباس آن نقطه را مناسب ایجاد شهر دید، دستور داد در آن جا دولت‌خانه و عمارات عالیه و نیز بازار و حمام و مسجد و کاروان‌سرا بسازند و خود آن خطّه را فرح‌آباد نامید».
خانه (موزه) کلبادی
خانه منوچهر خان کلبادی در دوره قاجار ساخته شد و قدمت آن به حدود ۱۵۰ سال پیش می‌رسد. پس از فوت وی خانه در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. معماری آن بسیار زیبا و دیدنی است. قسمتی از این عمارت را به موزه تاریخ شهر ساری اختصاص داده اند. درون موزه آثار باستانی با قدمت ۷۰۰۰ سال دیده می‌شوند که جنس آن‌ها فلز، سفال، شیشه و سنگ است و از دوران پیش از تاریخ تا اواخر دوره قاجار گذشته مازندران و ایران را در بر می‌گیرد.
حمام وزیری
حمام وزیری یکی از بنا‌های دوره قاجاریه است که به لحاظ معماری و ویژگی‌های ساخت، جزء بنا‌های شاخص این استان است. این حمام در گذشته در جوار خانه وزیری قرار داشت و روزگاری نیز قسمتی از این خانه بوده است و از همین رو به حمام وزیری معروف است.
این حمام با مساحتی در حدود ۲۰۰ مترمربع دارای همه فضا‌های لازم برای یک حمام سنتی شامل ورودی، سربینه، راهروی انتقالی هوا، گرمخانه، خزینه‌های آبگرم و سرد، سرویس بهداشتی و تون را دارا می‌باشد.
حمام وزیری در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۲۶۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. حمام وزیری در داخل کوچه چهارراه برق قرار دارد.
پارک جنگلی شهید زارع
پارکی با وسعت ۷۰هکتار که در سال ۱۳۴۴ جهت جلوگیری از انهدام جنگل و بازسازی آن با کاج‌های تهران و زربین جنگل کاری شد. منظره پارک بسیار دیدنی و چشم نواز است. پارک مناسب گذراندن یک روز زیبا همراه با خانواده در دل طبیعت است. همچنین به خاطر امکاناتی که دارد بسیاری از مسافرانی که قصد اقامت در چادر را دارند این پارک را انتخاب می‌کنند. امکانات پارک: جاده مناسب، سرویس بهداشتی، نمازخانه، آب آشامیدنی و مواد غذایی است که در کیلومتر ۳ جاده ساری به نکا واقع شده.
پارک ملل
پارک ملل در زمینی به مساحت ۳۵ هکتار و به طول ۲ کیلومتر در حاشیه غربی رودخانه تجن واقع شده است و دارای امکاناتی، چون جزیره مصنوعی، پل کابلی معلق، فضای سبز، وسایل ورزشی، مسیر پیاده‌رو، پیست دوچرخه سواری، جت اسکی، قایق موتوری و پدالو، مکانی برای ماهیگیری، خانه سنتی و پارکینگ با ظرفیت ۲۰۰۰ خودرو می‌باشد که مجموعه این امکانات فضای مناسبی برای گردشگران و شهروندان ایجاد کرده است.
شایان ذکر است، پروژه پارک ملل ساری با تلاش و همت شبانه روزی شهرداری ساری در بیستم شهریور ماه ۱۳۹۳ آغاز و پس از ۱۰۰ روز به بهره‌برداری رسید. این مجموعه به دلیل وجود پرچم کشور‌های جهان، پارک ملل نام گرفته است.
پناهگاه حیات وحش سمسکنده
تالاب حمیدآباد
تالاب حمیدآباد از جاذبه‌های زیبای گردشگری شهرستان ساری است که در جاده دریای ساری به سمت فرح آباد در روستای سرسبز و زیبای حمیدآباد قرار دارد. این تالاب پوشیده از گل‌های نیلوفر آبی است که در زمان باز شدن، جلوه خاصی به تالاب و منطقه می‌دهد. گونه‌های مختلف پرندگان اعم از پرندگان مهاجر و غیر مهاجر در تالاب حمیدآباد ساری زندگی می‌کنند که زیبایی این منطقه را صد چندان می‌کند.
دریاچه چورِت
وسعت این دریاچه حدود ۲.۵ هکتار است و محلی‌ها به آن، دریاچه میانشه هم می‌گویند، اما به دلیل نزدیکی آن به روستای چورت به این نام خوانده می‌شود.
دریاچه اَلَندان
دریاچه اَلَندان با مساحت ۱۷ هکتار که در هنگام بارندگی به ۳۰ هکتار می‌رسد در روستای الندان بخش چهاردانگه شهرستان ساری واقع می‌باشد. این اثر طبیعی با قدمت کواترنری (حدود دو و نیم میلیون سال) به شماره ۲۶۳، در آبان ماه ۱۳۹۴ ثبت ملی شده است.
آب این دریاچه فقط از طریق نزولات آسمانی تأمین می‌شود و هیچ رودخانه‌ای به سمت آن جریان ندارد. در واقع نحوه قرارگیری و نوع خاک آن باعث شده است در اثر بارش اندکی، همه آب‌های حاصل از بارش باران یا برف به سمت آن جریان پیدا کند. نیز نفوذ ناپذیری خاک دریاچه، میزان ماندگاری آب را در این دریاچه افزایش می‌دهد.