مرحوم آیت الله ری شهری در طول عمر ۷۵ ساله خود در عرصه‌های مختلفی چون خدمتگزاری به حجاج بیت الله الحرام، تولیت آستان مقدس حضرت عبد العظیم حسنی(ع)، وزارت اطلاعات و ... خدماتی فراموش نشدنی ارائه کرد.
زندگینامه
آیت اللّه محمّد محمّدی ری شهری آبان ۱۳۲۵ ش در شهر ری درخانواده ای متدین دیده به جهان گشود. پس از پایان تحصیلات ابتدایی، سال ۱۳۳۹ ش وارد حوزه علمیه شهر ری (مدرسه برهان) شد و سال ۱۳۴۰ ش برای ادامه تحصیل به قم هجرت کرد و تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به جز مدّت کوتاهی که به دلایل سیاسی به حوزه های علمیه مشهد و نجف مهاجرت کرد، به گذراندن مدارج تحصیلی و تدریس در حوزه علمیه قم اشتغال داشت.
او، سطوح عالی حوزه را نزد اساتید بزرگی همچون حضرات آیات حاج میرزا علی مشکینی، حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی و حاج سید محمدباقر طباطبایی سلطانی تلمّذ کرد. درس خارج اصول را از محضر حضرات آیات مرحوم حاج شیخ محمدعلی اراکی و حاج شیخ حسین وحید خراسانی استفاده کرد و در درس خارج فقه هم از حضرات آیات حاج میرزا علی مشکینی، حاج شیخ جواد تبریزی، حاج سید محمدرضا گلپایگانی و حاج شیخ مرتضی حائری بهره برد .
پس از سالها حضور در دروس خارجِ فقه و و اصول، به درجه اجتهاد نائل آمد و اجتهاد او از سوی برخی اساتید برجسته حوزه علمیه قم گواهی گردید که پس از انتصابش در دوران حیات امام راحل و مقام معظّم رهبری به مَناصبی که شرط احراز آنها «اجتهاد» است، بارها تأیید گردید .
آیت الله ری شهری همچنین به دریافت اجازه روایت حدیث از برخی علما و محدّثان بزرگ جهان اسلام از جمله آیت‌اللّه حاج آقا رضا بهاء الدینی توفیق یافت . از دیگر موفقیت های او می توان به توفیق حفظ کلّ قرآن کریم اشاره کرد .
فعالیت‌های سیاسی قبل از انقلاب
آیت‌اللّه ری شهری از ابتدای نهضت اسلامی بویژه در جریانات ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ با اهداف و دیدگاه‌های حضرت امام(ره) آشنا شد .
او بیستم تیر ۱۳۴۴به وسیله ساواک مشهد دستگیر و به زندان محکوم گردید . سال ۱۳۴۵ ضمن تمرّد از شرکت در جلسه دادگاه تجدید نظر ساواک به نجف اشرف رفت و در سال ۱۳۴۶ به ایران باز گشت و حدود هجده ماه در حوزه علمیه مشهد به تحصیل پرداخت. در همین مدّت مجددا تحت تعقیب ساواک قرار گرفت و در دادگاه تجدید نظر، بار دیگر به زندان محکوم شد.
آیت اللّه ری شهری سال ۱۳۵۶ به دلیل سخنرانی علیه رژیم شاه در حسینیه اصفهانی های آبادان از سوی ساواک ممنوع المنبر شد. همچنین به دلیل سخنرانی علیه رژیم در نهاوند، آبادان، مشهد، هرمزگان و زابل، مورد تعقیب ساواک بود.
مسئولیت‌ها:
آیت اللّه ری شهری پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان به فعالیت های اجتماعی ـ سیاسی اشتغال داشت و مسئولیت های او عبارتند از :
۱. حاکم شرع دادگاه های انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سمت حاکم شرع دادگاه های انقلاب اسلامی دزفول، بهبهان، گچساران، بروجرد، رشت و گنبد کاووس خدمت کرد.
۲. رئیس دادگاه انقلاب ارتش
با توجه به اهمیت حفظ و اصلاح نیروهای مسلح پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به منظور مقابله با توطئه های گروه کهای ضد انقلاب در این رکن مهم، آیت الله ری شهری اواسط سال ۱۳۵۸ به ریاست دادگاه انقلاب ارتش منصوب شد و مهمترین مسائلی که در طول تصدی او مورد بررسی قرار گرفت عبارتند از:
الف : رسیدگی به اتهامات متهمین به توطئه در پایگاه های هوایی .
ب : محاکمه متهمین به شرکت در کودتای نافرجام نوژه .
۳. وزیر اطلاعات
وی نخستین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران است که با کسب آراء اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ششم شهریور ۱۳۶۳ به این سمت منصوب گردید. برجسته ترین اقداماتی که در طول تصدی او صورت گرفت عبارتند از:
الف: تأسیس وزارت اطلاعات
ب : برخورد قاطع با عوامل ترور و بمب گذاری و گروهکهای ضد انقلاب.
۴. دادستان کلّ کشور
وی در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۶۸ به دادستانی کل کشور منصوب شد و تا اوایل سال ۱۳۷۰ در این سمت خدمت کرد.
۵. دادستان دادگاه ویژه روحانیت
در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۶۸ از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای به عنوان دادستان ویژه روحانیت منصوب شد،
۶. دبیر کلّ جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی
طی سالهای اخیر، شماری از مقامات علمی و سیاسی، ضمن مراجعات مکرّر به آیت الله محمّدی ری شهری، با تشریح شرایط کشور، حضور فعال او را در صحنه سیاسی برای کمک به حل معضلات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی امری لازم می دانستند تا اینکه پس از بررسی و مشورتهای لازم، پانزدهم خرداد ۱۳۷۴ به همراه جمعی از شخصیتهای مذهبی و سیاسی، جمعیت دفاع ارزشهای انقلاب اسلامی را بنیان نهاد و در ۲۴ آبان ۱۳۷۷ هم طی بیانیه ای تعطیلی خود را اعلام کرد .
۷. تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام
وی ۲۰ فروردین ۱۳۶۹ با حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی به تولیت آستان مقدّس عبدالعظیم حسنی علیه السّلام منصوب گردید.
۸. نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری
۹. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
۱۰. نماینده ولیّ فقیه و سرپرست حجاج
۱۱. رئیس مؤسسه علمی ـ فرهنگی دار الحدیث
دارالحدیث اوّلین و بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی و پژوهشی در زمینه حدیث و علوم مربوط به آن است که ریشه در تحقیقات و تألیفات شخصی آیت الله ری شهری دارد و ۲۲ آبان ۱۳۷۴ مصادف با سالروز ولادت فرخنده حضرت فاطمه زهراعلیها السلام با پیام مقام معظم رهبری و با حضور اندیشمندان و بزرگان حوزه و دانشگاه رسماً افتتاح شد.
۱۲. رئیس دانشگاه قرآن و حدیث
این دانشگاه شامل دانشکده های: ۱- دانشکده علوم و معارف قرآن، ۲- دانشکده علوم و معارف حدیث، ۳- دانشکده علوم و معارف اسلامی
۱۳. رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث
این پژوهشگاه شامل پژوهشکده های ۱- پژوهشکده علوم و معارف حدیث، ۲- پژوهشکده تفسیر اهل بیت(علیهم السلام)، ۳- پژوهشکده کلام اهل بیت(علیهم السلام)، ۴- پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی
آثار علمی:
آیت الله ری شهری همچنین دارای تألیفات متعددی است که هرکدام از آنها میراث علمی ماندگاری به شمار می رود. از جمله این آثار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- دانشنامه امام حسین(ع) ۱۴ جلد
۲- دانشنامه امام مهدی(عج) ۱۰ جلد
۳- دانشنامه امیرالمؤمنین(ع) ۱۴ جلد
۴- سنجه انصاف، بررسی برهه‌ای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران
۵- میزان الحکمة (عربی) ترجمه شده در چهارده جلد
۶- مبانی شناخت
۷- مبانی خداشناسی
۸- عدل در جهان بینی توحید
۹- فلسفه وحی و نبوت
۱۰- رهبری در اسلام
۱۱- خاطرات سیاسی
۱۲- شهادت در نهج البلاغه
۱۳- فلسفه امامت و رهبری
۱۴- رمز تداوم انقلاب در نهج البلاغه
۱۵- تداوم انقلاب اسلامی ایران، تا انقلاب جهانی مهدی (عج)
۱۶- مقدمه‌ای بر سیستم قضاء اسلامی
۱۷- رمز موفقیت در زندگی
۱۸- جشن تکلیف، ویژه دختران
۱۹- جشن تکلیف، ویژه پسران
۲۰- جشن تکلیف ویژه مسئولان امور تربیتی و جوانان
۲۱- بحث‌هایی دربارهٔ خدا
۲۲- آگاهی و مسئولیت
۲۳- تندیس اخلاص - زندگینامهٔ مرحوم شیخ رجبعلی خیاط (نکوگویان)
۲۴- کیمیای محبت - یادنامهٔ مرحوم شیخ رجبعلی خیاط (نکوگویان)
۲۵- تحکیم خانواده
۲۶- شناخت پیامبران و پیام
۲۷- تبلیغ در قرآن و حدیث
۲۸- مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک
۲۹- خاطره‌های آموزنده