مردم ایران همه ساله در آستانه سال نو با رسوم و آیینهای مختلفی به پیشواز سال جدید میروند که آیین چهارشنبه سوری از جمله آنهاست.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ ایرانیان صدها قرن است که درآخرین شب چهارشنبه هر سال با برپایی مراسمی، دور هم جمع شده به شادی و سرور میپردازند.
(این مراسم معمولاً با آتش افروزی و پریدن از روی آن به منظور دفع بلا، سوزاندن غمها و برآورده شدن آرزوها و همراه با رسوم دیگر مثل اسپند دود کردن، کوزه شکستن، آجیل خوردن، فال گوش ایستادن و ... اجرا میگردد.)
چهارشنبه آخر سال از زمانهاي قديم در اردبيل به « گل چهارشنبه » مرسوم است زيرا همه خانه ها در اين روز مثل گل پاكيزه شده و بر خلاف چهارشنبه قبل از آن كه به « كول چهارشنبه » يعني چهارشنبه خاكستري موسوم است زيبا و دلنشين مي باشد .
بردن هدايايي از سوي خانواده طي مراسم خاصي به خانه دختران شوهر رفته همراه با غذاي مخصوص و در سيني تزئين كرده با روپوشي از پارچه هاي رنگين « قورشاق آتماق » يا دستمال انداختن از روشنايي يا پنجره همسايه و اقوام توسط جوانان بويژه جواناني كه علاقمند به دختر آن خانواده باشد و تعبير جواب مثبت يا منفي خود را پس از آنچه كه بردستمال وي بسته اند .
گوش دادن به صحبت رهگذران و ساكنان همسايه با نيت قبلي و تاكيد سالخوردگان به اهل خانه كه در اين شب حرفهاي بد بين اهل خانواده ردو بدل نشود تا مبادا در زندگي شنونده تاثير منفي داشته باشد .
پريدن از روي آتش براي دفع شر و بلا و برآوردن ها آرزوها تزئين تخم مرغ با پوست پياز / و دهها رسم و آئين ديگر از جمله رسوم زيبايي است كه ساليان سال است توسط نياكان ما انجام شده و برخي از آن هنوز هم پايدار است .
يافته هاي پژوهشي نشان مي دهد اگر چه چهارشنبه آخر سال در دين و مذهب ما ريشه نداشته است اما بعنوان حافظه تاريخي با منش و اخلاق و خرد نياكان ما در آميخته است و در همه آنها اعتقاد به پروردگار ، اميد به زندگي و نبرد با اهريمنان حک شده است .
و حتي شعرهايي كه هنگام پريدن از روي آتش زمزمه مي كردند و ياد مي كنند برگرفته از آئين كهن ايرانيان است كه براي دفع شر و بلا و بر آورده شدن آرزوها بيان مي شود كه از جمله آن:
زردي من از تو ، سرخي تو از من
غم برو شادي بيا ، محنت برو روزي بيا
بسياري از رسوم زيبا فرح انگيز هم اكنون از بين رفته و يا در حال فراموشي است و به جاي آن انفجار و مواد محترقه كه آميخته با هرج و مرج است بعنوان سرگرمي وارد آئين چهارشنبه سوري شده است .
سرگرمي زيانباري كه باعث بروز رفتارهاي خطرپذير ، مزاحمت ها و خسارتهاي جاني و مالي براي اقشار جامعه مي شود كه كشف نزديك به يك ميليون و هشتصد هزار عدد انواع مواد محترقه و مراجعه ده ها مصدوم به اورژانس اردبيل در سال های گذشته كه در برخي موارد حتي به قطع انگشتان دست و صدمات بينائي منجر شده گواه تحريف اين آئين باستاني است .
چهارشنبه سوری نوید دهنده رسیدن بهار، نو شدن طبیعت و آغاز فصلی نو همراه با برکت و سر بلندی است و نزد قدمای ما همواره شبی مقدس و بهانهای برای دور هم بودن و شادی بوده است که همزمان با سراسر کشوردر جای استان مانیز با اشکال مختلف اجرا میشود، اما متاسفانه چند سالی است که این جشن نیکو و با سابقه با حوادثی همراه است که این شب را به کام هموطنان تلخ کرده و ان زا تبدیل به چهارشنبه سوزی میکند.
انفجار مواد محترقه و نارنجکهای دست ساز و تولید صداهای مهیب، جای شادیها و تفریحات سالم را گرفته و تعداد زیادی از نوجوانان و جوانان وحتی سایرین را راهی بیمارستانها و مراکز درمانی میکند.
سوختگیهای شدید، صدمه دیدن چشم و نابینایی، ضایعات پوستی و ریوی ب اثر تمامی با مواد محترقه، شوک ناشی از شنیدن صدای انفجار و حتی جنین در زنان باردار از جمله آسیبها و خطراتی است که در چهارشنبه سوری سالهای اخیر شاهد آن هستیم در این میان ۸۵ درصد از آسیبهای شدید چشمی در کشور که در اثر آتش بازی به وجود میآیند، منجر به نابینایی میشوند از آنجا که اکثرآسیب دیدگان، نوجانان و پسران ۱۶ تا ۲۳ ساله هستند لازم است که خانوادهها برای حفظ و سلامتی فرزندان خود توجه و مراقبت بیشتری نسبت به فعالیتهای آنان انجام داده، آنان را نسبت به عوارض و آثار خطرناک بازی با مواد محترقه آگاه کنند.
قطعاً با رعایت اصول ایمنی و استفاده از وسایل بیخطر و کنترل شده، میتوان خاطرهای خوش از مراسم چهارشنبه سوری بر ذهن داشت ارگان و نمادهای مختلفی از جمله نیروی انتظامی، آتش نشانی، اورژانس و مراکز مختلف درمانی دراین روز آماده باش لازم هستند تا در جهت رفع وکاهش آسیبها و خطرات احتمالی و نیز فراهم آوردن آسایش و امنیت مردم، وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند.
مسلماً برپایی آیینهای عمومی مثل چهارشنبه سوری به صورت سالم و ایمن و هماهنگی و همکاری مردم ونهادهای مختلف میتواند راهگشای موثری برای کاهش چنین آسیبهایی در سطح جامعه باشد و افزایش همبستگی و اتحاد ملی را فراهم آورد.