آب معدنی از جمله پدیدههای جذاب گردشگری و پزشکی است و استان اردبیل با دارا بودن بیش از ۱۱۸ چشمه آبگرم از مراکز مهم آب معدنی و آبگرم کشور محسوب میشود.
آب گرمهای معدنی موجود در استان اردبیل در شهرهای سرعین ، نیر ، خلخال ، مشگین شهر ، گیوی و اردبیل پراکنده اند و هر کدام از آب گرم ها خواص درمانی نیز دارند.
آبگرمهای سرعین
سرعین در ۲۵ کیلومتری شهر اردبیل واقع است که چشمههای آبگرمش سبب شهرت آن شده و هرساله در فصول مختلف سال بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی برای استفاده از خواص درمانی آبهای گرمش به این دیار سفر میکنند.
به غیر از آب گرم ، دو استخر آب سرد با آبی گازدار نیز در این شهر وجود دارد که میتوان از آب گازدارش برای رفع و درمان سنگ کلیه بهره برد.
این استخرها در ۵ کیلومتری سرعین قرار دارد و در درهای به نام ویلا دره واقع شده که طبیعت و چشم اندازی فوق العاده دارد.
گاومیش گلی پرآبترین چشمه معدنی سرعین
این آبگرم روی درهای قرار دارد و مراجعهکنندگان میتوانند در استخری روباز به مساحت ۴۰۰ متر با عمق ۱۳۰ سانتیمتر شنا کنند.
دمای آب حدود ۴۶ درجه سانتیگراد است و به علت داشتن ترکیب کلرو بیکربناته سدیک و کلسیک، در درمان بیماریهای عمومی، سیستم حرکتی (دردهای مزمن روماتیسمی)، بیماریهای زنان، خنازیر و بیماریهای قلبی و نیز تقویت عمومی بدن سودمند است.
بش باجیلار قدیمیترین آبگرم سرعین
آبدرمانی بِش باجیلار (پنج خواهر) که دمای آن ۳۵ درجه سانتیگراد است و کدر و بودار بوده و کمی مزه ترش دارد.
از این آبگرم برای درمان بیماریهای عمومی و تسکین دردهای عصبی و مفصلی استفاده میشود.
چشمه گوز سویی با خاصیت درمانی مفید برای امراض چشمی
چشمه آب چشم یا گوز سویی که دمای آن نسبت به سایر چشمههای شهر سرعین کمتر و در حدود ۲۱ درجه سانتیگراد است.
آب این چشمه از نظر شیمیایی تقریباً اسیدی بوده و مزه گس دارد و بیبو است. آب این چشمه برای درمان بیماریهای چشم مناسب است.
آبگرم ژنرال مسکنی برای دردهای
آب چشمه ژنرال برای تسکین دردهای عضلانی و رماتیسم مناسب است.
پهنلو آبگرمی طبیعی در سرعین
چشمه آبگرم پهنلو که در شمال شهر سرعین واقع شده است.
آب این چشمه ۴۲ درجه سانتیگراد حرارت دارد و متمایل به رنگ سبز میباشد.
ارشاد پهنلو
آب این چشمه برای درمان بیماریهای عمومی و تسکین دردهای مفصلی و اعصاب مناسب است.
ساری سو آبگرمی با خاصیتی اسیدی
آب این چشمه برای درمان دردهای رماتیسمی و مفصلی مفید است و موجب گشاد شدن رگهای خونی و کند شدن ضربان قلب میشود.
آب معدنی ساری سو فعالیت دستگاه گوارش و کلیه را زیاد میکند.
قره سو سرعین
چشمه آبگرم قرهسو که در مجاورت آبگرم ساری سو قرار دارد و دمای آن ۴۵ درجه سانتیگراد میباشد.
آب این چشمه بیرنگ بوده و مزه گس دارد و برای بهبود دردهای رماتیسمی مفید بوده و موجب آرامش اعصاب و روان میگردد.
علاوه بر این چشمههای آبگرم ۲۰ مجتمع بزرگ آبدرمانی با امکانات رفاهی و تفریحی آماده پذیرایی از گردشگران داخلی و خارجی است.
آب گرمهای شهرستان نیر
شهرستان نیر در ۳۱ کیلومتری شهر اردبیل واقع است و دارای چشمههای آب متعدد میباشد که معروفترین آن تفرجگاه بولاغلار میباشد.
از جمله جاذبههای دیگر شهر نیر وجود آبگرمهای متعدد با خاصیت درمانی میباشد درجه حرارت بعضی از آنها تا ۵۶ درجه سانتیگراد نیز ثبت شدهاست و جهت درمان امراض پوستی مفید تشخیص داده شدهاست.
بولاغلار تفرجگاه زیبا در نیر
وجود منطقه زیبای بولاغلار در این شهر، آب و هوای خنک و طبیعت سبز و دلچسب فصول بهار و تابستان حاکی از پتانسیل مطلوب شهرستان برای گردشگری و توریسم است.
آبمعدنی بوشلی نیر
چشمه آب معدنی بوشلی (برجلو)، در ۴ کیلومتری شهر نیر و ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل واقع شده است.
آب این چشمه ۵۴ درجه سانتیگراد حرارت دارد و از نظر ظاهری زلال و بیرنگ، بیبو و کمی شور است.
آب این چشمه برای درمان بیماریهای پوستی، بیماریهای مزمن زنان، دردهای رماتیسمی، بیماریهای اعصاب و بیماریهای متابولیکی و گوارشی مفید است.
آبگرم قینرجه نیر
چشمه قینرجه در ۴ کیلومتری شهر نیر و بالاتر از چشمه بوشلی در مجاورت جاده اردبیل- سراب در پای کوهی واقع شده است.
آب این چشمه به صورت دائمی و جوشان از زمین خارج میشود و دمای آن در حدود ۶۵ درجه سانتیگراد است.
آب از نظر ظاهری زلال و بیرنگ بوده و دارای بوی هیدروژن سولفورو است.
در آب این چشمه املاحی همچون آهن، سیلیس و مواد رادیواکتیو نیز یافت میشود.
آب این چشمه برای درمان دردهای سیستم حرکتی (دردهای مزمن رماتیسمی و پا)، بیماریهای پوستی و زنان مفید تشخیص داده شده است.
چشمه ایستی سو نیر
دمای آب در مظهر چشمه ۳۹ درجه سانتیگراد است و ظاهری زلال و بیرنگ دارد و بیبو و کمی شور میباشد.
آب این چشمه برای درمان بیماریهای گوارشی ، بیماریهای عمومی ، اعصاب و سیستم حرکتی مفید تشخیص داده شده است.
چشمه دیپگل با خاصیت درمانی فراوان
چشمه دیپگل یا دیپ سیز گل در ۴ کیلومتری شهر نیر و یک کیلومتری روستای سقزچی در نزدیکی چشمه ایستی سو واقع شده است.
دمای آب در مظهر چشمه در حدود ۳۰ درجه سانتیگراد است و ظاهری شفاف، بیرنگ دارد و بیبو و کمی شور میباشد.
از آب این چشمه برای درمان بیماریهای مفاصل، گوارشی و متابولیکی و دردهای عصبی استفاده میشود.
چشمه قره شیران
چشمه قره شیران در روستای قره شیران در ۵ کیلومتری شهر نیر واقع شده است. آب این چشمه تقریباً کدر، کمی شور و بودار است.
آب این چشمه برای درمان دردهای مفاصل، رماتیسم و امراض پوستی توسط اهالی مورد استفاده قرار میگیرد.
آبگرمهای مشگین شهر
مشگین شهر در ۹۰ کیلومتری اردبیل مرکز استان قرار دارد. نام قدیمی این شهر خیاو شهر خیاو است. نام "خی او" به معنی مشک آب برگرفته از پهلوی پارتی است.
قینرجه مدرنترین آبگرم مشگین شهر
این چشمه با دمای آب ۸۶ درجه سانتیگراد ، گرمترین چشمه آب معدنی در جهان است.
تفاوت دمای آب این چشمه با آب خنک رودخانه مجاور آن در فصل زمستان و خلق مناظر زیبایی از یخ ، برف و بخار ، انسان را به شگفتی وامیدارد.
در سالهای اخیر با احداث مجتمع آبدرمانی قینرجه ، استفاده از این چشمه از حالت سنتی خارج شده و به صورت مدرن انجام میشود.
دودو با آبگرمی شفاف
چشمه آب معدنی دودو در ۱۶ کیلومتری مشگین شهر قرار دارد. دمای آب این چشمه ۴۳ درجه بوده و ظاهری شفاف و بیرنگ دارد و بیبو و بیمزه است.
آب این چشمه برای درمان بیماریهای رماتیسمی و عصبی مفید است.
آبدرمانی شابیل مشگین شهر
آب این چشمه مقدار زیادی اسید کربنیک دارد و به همین جهت برای درمان دردهای پا و کمر مفید است و بیشتر مورد استفاده کوهنوردان است.
آبدرمانی ایلاندو مشگین شهر با خاصیتهای درمانی بسیار
چشمه آب معدنی ایلاندو در ۱۵ کیلومتری مشگین شهر و در نزدیکی چشمه دودو قرار دارد.
دمای آب این چشمه ۳۶ درجه است و از نظر ظاهری بیرنگ، بیمزه و کمی بودار است.
از آب این چشمه برای درمان بیماریهای چشم ، مفاصل و پوست استفاده میشود.
آب درمانی موئیل مشگین شهر
چشمه آب درمانی موئیل در ۱۶ کیلومتری مشگینشهر قرار دارد.
دمای آب این چشمه ۴۵ درجه سانتیگراد است و از نظر ظاهری بیرنگ، شفاف، بیبو و کمی شور است.
اهالی روستای موئیل از آب این چشمه برای درمان بیماریهای عمومی ، ترمیم زخمها ، سیستم حرکتی ، اعصاب و بیماریهای گوارشی استفاده میکنند.
چشمه آق سو مشگین شهر
چشمه آق سو در ۳ کیلومتری مشگین شهر و در ۶ کیلومتری روستای وله زیر در سه راه قنیرجه به ملک سویی واقع شده است.
از آب این چشمه برای درمان دردهای عصبی و بیماریهای دست و پا و نیز تقویت عمومی بدن استفاده میشود.
چشمه آبگرم ملک سویی
چشمه آبگرم ملک سویی در ۲۳ کیلومتری مشگین شهر و بالاتر از موئیل واقع شده است. آب این چشمه ۳۵ درجه حرارت دارد و برای درمان دردهای روماتیسمی مفید است.
آبگرم قوتورسویی
آب این چشمه از نظر ظاهری زلال ، شفاف ، کمی ترش مزه ، بیرنگ و بودار است.
دمای آب این چشمه ۳۵ درجه و به دلیل داشتن گوگرد، بسیار اسیدی است و برای درمان بیماریهای پوستی و چربی مفید است، اما استفاده بیش از ۴۵ دقیقه از این آب در هر نوبت به دلیل وجود گازهای سمی خطرناک است.
آبگرم سردابه اردبیل درمان برای زردی پوست یا یرقان
این آب درمانی قبلا به صورت سنتی استفاده میشده، ولی اخیراً به صورت مجتمع آب درمانی مورد بهره برداری قرار گرفته است.
مهمترین خاصیت این آب گرم درمان زردی پوست یا یرقان است.
یئدی بلوک چشمهای با ۷ دهانه در اردبیل
آب این چشمه به طور دائمی و جوشان جریان دارد و دمای آن ۳۲ درجه بوده و مزه آن گس و رنگ آن مایل به آبی و بودار است.
آب این چشمه برای درمان بیماریهای پوستی و دردهای مفصلی مفید است. چشمه آب معدنی یدی بلوک دارای ۷ دهانه میباشد.
شهرستان خلخال
خلخال در جنوب شرقی استان اردبیل واقع شده است و رودهای هروآباد و آرپاچایی در آن جریان دارند. خلخال منطقهای کوهستانی با آب و هوای معتدل و نسبتاً سرد میباشد.
ازناو مهمترین جاذبه گردشگری خلخال
بلندترین نقطه این محدوده قله ازنو میباشد که در ۲۳۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و از دامنه ضلع غربی این قله و از ارتفاع حدود ۱۹۰۰متری چشمه آبی گوارا و خنک خارج میشود که به چشمه ازناو شهرت دارد.
به سبب وجود ۵ غار طبیعی بزرگ و کوچک در سازههای آهکی، شرایط زیستگاهی بسیار مناسب برای کبک، کل و بز وحشی وجود دارد.
چشمه های جوشان خلخال
چشمه میرعدیل یا میرعادل از جمله چشمههای پرآب و گوارا همراه با مناظر و چشماندازهای بدیع شهرستان خلخال است که در شمال شرقی روستای اندبیل قرار دارد.
چشمه میرعدیل در ارتفاع حدود ۲۰۰۰ متری ضلع غربی رشته ارتفاعات باغرو واقع شده است.
چشمه آب گرم خلخال در ۲۲ کیلومتری شمال غربی هروآباد به فاصله ۹۶ کیلومتری میانه از زمین خارج میشود.
آب گرم خلخال از دسته آبهای بیکربناته سدیک گرم و گازدار است که در درمان بیماریهای مفصلی و رماتیسم مؤثر است.
شهرستان کوثر (به مرکزیت شهر گیوی)
آب گرمهای گیوی
آبگرم گیوی که در شهرستان کوثر اردبیل واقع شده، دارای خواص درمانی برای مریضیهای پوستی و مفصلی مثل رماتیسم و درد مفصل است.