تق تق زانو هایتان را درمان کنید!

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سمنان ، مفصل زانو، یکی از بزرگترین و پیچیده‌ترین مفاصل بدن انسان است. به خاطر این شرایط، مفصل زانو می‌تواند با مشکلات و آسیب دیدگی‌های خاصی مواجه شود. به خاطر داشته باشید که صدا دادن و تق تق زانو در هنگام نشستن و بلند شدن مسئله‌ای کاملاً عادی و طبیعی محسوب می‌شود.

زانو‌ها با بالا رفتن سن صدا‌های زیادی از خود ایجاد می‌کنند، زیرا غضروف با گذشت زمان ظاهر عادی خود را از دست داده و وضعیت غیر متقارن پیدا می‌کند. به این ترتیب هنگام لغزش غضروف، صدا از محل مفصل زانو شنیده می‌شود. مهم است که بدانیم در اکثر موارد، شنیدن صدای تق تق از مفصل زانو هیچ جای نگرانی ندارد. به هر حال، در بعضی موارد، لازم است در این رابطه با پزشک ملاقات شود.

صدای تق تق زانو را می‌توان به سه دسته به شرح زیر طبقه بندی کرد:

صدا دادن زانو بدون درد:

این شرایط توسط اکثر افراد در طول زندگی تجربه می‌شود. به این ترتیب هنگام حرکت دادن زانو، صدا از آن شنیده می‌شود، اما این شرایط با درد همراه نیست. این شرایط بی خطر می‌باشد و نیازی به نگرانی درباره آن و استفاده از روش‌های درمانی خاص به منظور بر طرف کردن آن نیست.

صدا دادن زانو به خاطر آسیب دیدگی:

گاهی اوقات زانو به خاطر شرایط مختلف همچون آسیب دیدگی در نتیجه وارد شدن ضربه در هنگام ورزش کردن، تصادف یا زمین خوردن، دچار آسیب می‌شود. در اینگونه موارد، صدا دادن زانو به خاطر چرخش آن در جهت نامناسب با درد همراه است و می‌تواند آسیب بیشتر زانو را به همراه داشته باشد.

صدا دادن زانو بدون آسیب دیدگی:

گاهی اوقات زانو بدون آسیب دیدگی یا قرار گرفتن در شرایط خاص، صدا می‌دهد. این حالت ممکن است در نتیجه ابتلا به بیماری‌های خاص همچون آرتروز و موارد مانند آن در افراد مشاهده شود.

علت‌ها و دلایل:

حباب‌های گاز:

رایج‌ترین دلیل صدا دادن زانو که با درد همراه نیست، جمع شدن حباب‌های گاز در داخل مفصل زانو و ترکیدن این حباب‌ها است. این شرایط می‌تواند در نتیجه سایش رباط‌ها و تاندون‌ها به مفصل نیز ایجاد شود. به هر حال، مهم است که بدانید همواره امکان تشکیل حباب‌های گاز در داخل مفصل زانو وجود دارد. این حباب‌ها معمولاً به خاطر تغییرات فشار در مفصل زانو در نتیجه فعالیت‌های عادی روزمره ایجاد می‌شوند. هنگامی که این حباب‌ها می‌ترکند، باعث ایجاد صدا در محل مفصل می‌شوند. در اصطلاح پزشکی به این پدیده «کویتیشن» می‌گویند. این شرایط بسیار عادی محسوب می‌شوند و نیازمند درمان خاص نیستند. بطور مشابه، با حرکت دادن عادی مفاصل، یک تاندون یا یک رباط ممکن است بیش از حد کشیده شده و باعث ایجاد صدا شود. این شرایط نیز نمی‌توانند خطری را برای مفصل ایجاد نموده و یک مسئله عادی محسوب می‌شوند.

غضروف غیر متقارن:

همانطور که قبلاً ذکر شد، غضروف می‌تواند به مرور زمان از بین رفته و ظاهر غیر متقارن پیدا کند. این شرایط باعث ایجاد صدا در زمان چمباتمه زدن یا ایستادن می‌شود.

گرفتن رباط ها:

بافتی که استخوان‌ها را به سایر استخوان‌ها متصل می‌کند، در اصطلاح رباط نامیده می‌شود و می‌تواند با حرکت کردن دچار گرفتگی شود. هنگامی که این بافت نرم بر روی سایر بافت‌ها یا استخوان‌ها گیر بیفتد، می‌تواند باعث ایجاد صدا از محل مفصل شود. این شرایط را همچنین می‌توان در ارتباط با بافت زخم در محل مفصل نیز مشاهده کرد. در واقع بافت زخم نیز می‌تواند باعث ایجاد صدا در هنگام حرکت دادن مفصل زانو شود.

زانوی دونده:

یکی از مشکلات رایج دیگر در این حوزه، سندرم درد استخوان کشکک یا زانوی دونده نامیده می‌شود. این شرایط می‌تواند باعث ایجاد صدا یا احساس دلخراش در زیر استخوان پاتلا یا کشکک زانو شود. شرایط ایجاد شده در این حالت بیشتر از شنیده شدن، احساس می‌شود.

در اکثر موارد، صدا دادن و تق تق زانو مسئله‌ای کاملاً طبیعی محسوب می‌شود. به هر حال، اگر صدا دادن با ورم یا درد مزمن همراه شود، این شرایط دیگر عادی نیست. ورم و درد نشان دهنده جدی‌تر بودن مشکل از یک آسیب سطحی در مفصل زانو است و به همین خاطر لازم است برای انجام معاینات لازم با پزشک در این رابطه ملاقات شود. در ادامه برخی از دلایلی که لازم است به واسطه آن‌ها و ایجاد صدا از محل مفصل زانو به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه شود، ارائه شده اند.

آرتروز:

آرتروز باعث نازک شدن غضروف قرار گرفته در انتهای استخوان‌ها می‌شود. این شرایط می‌تواند باعث سفت شدن سطوح مفصل زانو شده و در شرایط حاد، حتی از بین رفتن سطح خارجی استخوان و معیوب شدن غضروف را نیز به همراه داشته باشد. این شرایط به خاطر ساییده شدن استخوان‌ها به یکدیگر می‌تواند باعث ایجاد صدا در محل مفصل زانو شود. ایجاد این مشکل با درد برای بیمار همراه است و صدای ایجاد شده در نتیجه آن مداوم می‌باشد.

پارگی مینیسک:

مینیسک دو حلقه غضروفی سی (C) شکل است که در دو طرف زانو قرار گرفته است. مینیسک می‌تواند بالش مورد نیاز برای مفصل را فراهم کرده و حرکت‌های آن را روان نماید. پارگی مینیسک می‌تواند به خاطر پیچش ناگهانی یا سایر چرخش‌های شدید ایجاد شده در مفصل زانو ایجاد شود. پارگی و آسیب مینیسک زانو تقریباً همواره با درد و ورم همراه است و می‌تواند صدای قابل شنیدن در هنگام حرکت مفصل ایجاد نماید. در صورت مواجه شدن با این شرایط لازم است در اسرع وقت با پزشک ملاقات شود.

آسیب دیدگی رباط:

همانطور که قبلاً اشاره شد، مفصل زانو از رباط‌ها و تاندون‌های متعدد تشکیل شده که همه آن‌ها مستعد آسیب دیدگی هستند. در صورتی که شما صدای بلند از مفصل زانوی خود شنیدید و در ادامه این صدا با ورم مفصل همراه بود، ممکن است پارگی یا آسیب دیدگی یکی از رباط‌های مختلف اطراف مفصل زانو برای شما ایجاد شده باشد. در این شرایط مهم است که به خاطر داشته باشید صدا دادن زانو یک مسئله بسیاری عادی است، اما هنگامی که این صدا دادن با درد یا ورم همراه باشد، این شرایط دیگر عادی محسوب نمی‌شود.

کندرو مالاسی پاتلا:

این مشکل یک بیماری است که در نتیجه افزایش اصطکاک و سایش بین کشکک و استخوان ران ایجاد می‌شود و می‌تواند صدا دادن زانو و درد در این ناحیه از بدن را به همراه داشته باشد. این شرایط معمولاً برای افرادی که ورزش‌هایی مثل فوتبال، راگبی، یا تنیس انجام می‌دهند، ایجاد می‌شود و احتمال مشاهده آن در زنان بیشتر از مردان است. در این حالت زانو در هنگام خم یا راست شدن صدا می‌دهد.

روش‌های تشخیص

در صورتی که صدا دادن زانو با درد یا ایجاد مشکلات حرکتی همراه باشد، لازم است از خدمات پزشکی به منظور تعیین آسیب دیدگی احتمالی که باعث وارد شدن آسیب به بدن شده، استفاده شود. پزشک در این شرایط می‌تواند وضعیت زانوی بیمار را بررسی کرده و علت صدا دادن آن را مشخص کند. به این ترتیب پزشک می‌تواند روش درمانی مناسب برای رفع مشکل را برای بیمار تجویز نماید.

هنگامی که صدا دادن زانو با سایر عوارض جانبی همچون درد یا ورم همراه نباشد، آنگاه احتمالاً نیازی به نگرانی درباره این موضوع نیست. در بسیاری از مواقع، صدا دادن زانو به خاطر آزاد شدن هوای اضافی جمع شده در محل مفصل است. این شرایط همچنین می‌تواند نشانه‌ای از تصحیح موقعیت مفصل در هنگام وارد شدن فشار بیش از حد به آن یا ایجاد سایش در محل مفصل باشد. این شرایط مشابه احساس یا صدایی است که در هنگام ترکاندن مفاصل بند انگشت یا سایر مفاصل بدن ایجاد می‌شود.

برای تعیین اینکه چه شرایطی باعث صدا دادن زانو می‌شود، پزشک سابقه مشکل بیمار را دریافت کرده و ممکن است سوالات خاص درباره فعالیت‌های اخیر بیمار از وی بپرسد. در صورتی که صدا دادن زانو در هنگام آسیب دیدگی ایجاد شده باشد، مهم است که این موضوع در هنگام معاینه به اطلاع پزشک رسانده شود. در صورتی که این شرایط با سایر علائم همچون ورم و التهاب زانو همراه باشد، پزشک می‌تواند با توجه به علائم ایجاد شده مشکل را تشخیص داده و از روش درمان صدا دادن زانو برای آن استفاده نماید. ارزیابی‌های بیشتر در این حالت ممکن است با تهیه عکس رادیولوژی یا اسکن ام آر آی (MRI) از مفصل زانو انجام شود. در بعضی موارد، پزشک ممکن است مقداری از مایع مفصلی را از زانو خارج کرده و آن را برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال نماید. علاوه بر این پزشک ممکن است از بیمار بخواهد آزمایش خون انجام دهد.
درمان

همانطور که گفته شد، در درمان صدای زانو، شرایط معمول و عادی است که نمی‌تواند خطری را متوجه زانو نماید و به همین خاطر این مشکل به تنهایی نیازمند روش درمانی خاصی نیست. به هر حال، در بعضی شرایط صدای زانو بعد از یک آسیب دیدگی یا پارگی در رباط ایجاد می‌شود و ممکن است در نتیجه شرایطی مثل ابتلا به آرتروز یا نرمی غضروف کشکک زانو (کندرومالاسی پاتلا) باشد.

به این ترتیب لازم است درباره وضعیت ایجاد شده با پزشک ملاقات شده و از روش‌های مناسب برای درمان تق تق زانو استفاده شود. در این شرایط پزشک ممکن است دارو‌های تسکین درد و نیز دارو‌های ضد التهاب برای بیمار تجویز نماید. علاوه بر این ممکن است به بیمار توصیه شود از بریس برای بی حرکت کردن زانو و ایجاد امکان بهبود التهاب یا آسیب دیدگی ایجاد شده استفاده نماید.

در این زمان معمولاً از بیمار خواسته می‌شود با مراجعه به مراکز فیزیوتراپی از یک برنامه توان بخشی به منظور بازیابی قدرت و ثبات مفاصل زانو و بهبود دامنه حرکت استفاده کند.

در شرایطی که موقعیت قرارگیری مفصل زانو در محل صحیح نباشد، پزشک به بیمار کمک می‌کند وضعیت مفاصل را تنظیم مجدد کرده و مشکل را بر طرف نماید. در این حالت نیز از تمرین‌های کششی و تقویتی برای انجام آن‌ها در خانه به منظور حمایت از عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف مفصل و رفع علت صدا دادن زانو و تق تق زانو استفاده می‌شود. ضعیف شدن عضله چهار سر ران یکی از دلایل اولیه ایجاد درد زانو است و به همین خاطر انجام تمرین‌های حرکتی تقویتی در این ناحیه می‌تواند آن را رفع کند.