ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه گفت که در بحران بین روسیه و غرب، در دفاع از منافع کشورش مصالحه نخواهد کرد.
ترس از تشدید تنش نظامی در دروازههای اتحادیه اروپا از زمانی که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در روز دوشنبه استقلال دو منطقه جدایی طلب طرفدار روسیه در شرق اوکراین، یعنی جمهوریهای خودخوانده دونتسک و لوهانسک را به رسمیت شناخت، به اوج خود رسیده است. به باور جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، چراغ سبز سه شنبه پارلمان روسیه برای عملیات نظامی در اوکراین «شروع تهاجم» به این کشور بود. پوتین روز چهارشنبه در یک سخنرانی تلویزیونی کوتاه در جمع نیروهای ارتش به مناسبت روز دفاع از میهن، بر قول خود مبنی بر تقویت توان نظامی ارتش روسیه تاکید کرد و گفت: منافع و امنیت شهروندان ما به هیچ وجه قابل مذاکره نیست.
رئیس جمهور روسیه با ادعای اینکه درهای روسیه همیشه به روی دیپلماسی و گفتگوی مستقیم و صادقانه با غرب برای یافتن راه حلهای دیپلماتیک برای پیچیدهترین مشکلات باز است گفت: بر این باور است که غربیها با بی پاسخ گذاشتن خواستههای روسیه، عملا خود را انعطاف ناپذیر نشان داده اند.
روسیه که متهم به جمع آوری ۱۵۰۰۰۰ سرباز در مرزهای اوکراین برای تهاجم به همسایه طرفدار غربی خود است، خواستار این قول و تضمین است که اوکراین هرگز به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در نیاید و مناطق شرقی نیز غیر نظامی شود.
پوتین با محفوظ نگه داشتن حق اعزام نیرو به شرق اوکراین، پس از تصویب رسمی طرح آن در پارلمان روسیه، مدعی مالکیت بر همه مناطق لوهانسک و دونتسک شد، در حالی که شورشیان در حال حاضر تنها کنترل یک سوم آن را در اختیار دارند. او مذاکرات و گفتگو بین جدایی طلبان و کیف را مبتنی بر فرض و گمان دانست.
درست است که پوتین در مورد جدول زمانی اعزام نیرو به شرق را در هالهای از ابهام قرار داده است، اما تصویب توافق همکاری با جدایی طلبان در لوهانسک و دونتسک، دو منطقه تحت کنترل شورشیان جداییطلب طرفدار روسیه در شرق اوکراین، دخالت نظامی در این مناطق را از نظر روسیه قانونی نشان میدهد.
اعمال تحریمها
با وجود نیات اعلام شده مسکو، جو بایدن گفت بر این باور است که هنوز زمان برای اجتناب از بدترین حالتهای ممکن در اوکراین وجود دارد و در عین حال اقدامات روسیه در اوکراین را آغاز تهاجم به این کشور توصیف کرد.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز گفت: انتظار یک حمله گسترده از سوی روسیه در اوکراین را دارد.
غربیها اولین تحریمها را در واکنش به اقدام روسیه در به رسمیت شناختن استقلال لوهانسک و دونتسک، دو منطقه تحت کنترل شورشیان جداییطلب طرفدار روسیه در شرق اوکراین، اعمال کردند. جنگ در این دو منطقه از روسیه از هشت سال پیش تاکنون ادامه دارد که در نتیجه آن بیش از ۱۴۰۰۰ جان خود را از دست داده اند.
در همین راستا، برلین طرح عظیم خط لوله گاز نورد استریم ۲ را که قرار بود گاز روسیه را در حجم زیاد به آلمان برساند، به حالت تعلیق در آورد. بایدن نیز نخستین مرحله از تحریمها علیه روسیه را با هدف جلوگیری از برداشت پول از منابع مالی خود در کشورهای غربی به منظور پرداخت بدهیهای دولتی اعلام کرد.
تحریمهایی نیز از سوی اتحادیه اروپا، ژاپن، استرالیا، کانادا و انگلیس علیه روسیه اعلام شده است.
این اقدامات در حال حاضر در مقایسه با اقداماتی که در صورت تهاجم بزرگ وعده داده شده بود، ناچیز است.
چالشهای دشوار
آنتونی بلینکن، رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا، اعلام کرد که با همتای روسی خود، سرگئی لاوروف، همانطور که برنامه ریزی شده بود، دیدار نخواهد کرد. ژان -ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، نیز دیدار برنامه ریزی شده خود با لاوروف در پاریس را لغو کرد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، که کشورش روز سه شنبه خواستار تضمین عضویت خود در اتحادیه اروپا شد و گفت: در حال بررسی قطع روابط دیپلماتیک با مسکو است.
مسئله به دست آوردن وضعیت جدیدی در مذاکرات با غرب از آنجا برای روسیه مهم است که اشغال یک کشور متخاصم میتواند برای مسکو گران تمام شود. روسیه میخواهد از ناتو این تضمین بگیرد که دیگر بیش از این به سمت کشورهای اروپای شرقی پیشروی نکند. درخواستهایی که تاکنون توسط آمریکا رد شده است.
الکسی رزنیکوف، وزیر دفاع اوکراین روز سهشنبه هشدار داد که «چالشهای سخت» و تلفات در انتظار اوکراین است. زلنسکی به نوبه خود اطمینان داد که اوکراینیها از هیچ چیز و هیچ کس نمیترسند و یک تکه از کشور را واگذار نخواهند کرد.
در جبهه شرق اوکراین، جدایی طلبان لوهانسک روز چهارشنبه از کشته شدن یک جنگجو خبر دادند که به گفته آنها توسط یک تک تیرانداز اوکراینی هدف گلوله قرار گرفت. به گفته شورشیان، یک غیرنظامی نیز در گلوله باران شبانه کشته شد.