جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: ناباروری یا کاهش قدرت باروری علل متعددی دارد و سهم علل مردانه و زنانه در بروز ناباروری تقریباً برابر است.
وی ادامه داد: مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که در ۵۰ سال گذشته میزان اسپرم مردان حدود پنجاه درصد کاهش یافته است، این آمار نشان می‌دهد تغییراتی در سبک زندگی جوامع روی داده که به‌تدریج توان باروری را کاهش داده است، تأثیر سبک زندگی بر قدرت باروری محدود به دوران بزرگسالی و پس از بلوغ نیست، سلول‌های زایای تولید مثلی از زمان جنینی شکل می‌گیرند، بنابراین سبک زندگی پدر و مادر در زمان لقاح و بارداری نیز در قدرت باروری فرزند مؤثر است.
این متخصص اورولوژی گفت: وقتی زن و مردی تصمیم به فرزندآوری می‌گیرند، باید از ابتدا سبک زندگی سالم را در پیش بگیرند؛ برای نمونه، اگر مادری در دوران بارداری سیگار یا قلیان بکشد، ممکن است به سلول‌های اسپرماتوگونیا یا سلول‌های مادر اسپرم‌ساز در جنین پسر آسیب وارد شود و این فرزند در آینده با مشکل ناباروری مواجه شود؛ بنابراین، اصلاح سبک زندگی باید از زمان تصمیم به بارداری آغاز شود.
دکتر سلطان‌زاده با اشاره به نقش تغذیه در قدرت باروری افزود: یکی از شاخص‌های سبک زندگی، تغذیه است، رژیم غذایی هر فرد بر توان باروری او اثرگذار است، مصرف فست‌فودها، غذا‌های پرچرب، پروتئین بیش از حد و گوشت قرمز زیاد، برای سلامت باروری مردان مضر است و می‌تواند تعداد و کیفیت اسپرم را کاهش دهد.
وی ادامه داد: توصیه ما به آقایانی که دچار ناباروری یا کاهش قدرت باروری‌اند، این است که میزان دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها را در رژیم غذایی روزانه‌شان افزایش دهند، میوه‌ها و سبزیجات تازه، عسل، کنجد، بادام، ماهی، سیاه‌دانه و جوانه گندم و جو از منابع خوب آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: ورزش منظم و مستمر همان‌گونه که برای سلامت عمومی مفید است، باعث بهبود کیفیت اسپرم و در نتیجه، بهبود توان باروری شود؛ در واقع، ورزش منظم با کاهش چربی بدن و نگه‌داشتن شاخص توده بدنی (BMI) در محدوده سالم، باعث ارتقاء کیفیت اسپرم می‌شود. اما ورزش‌های سنگین که دمای بدن را افزایش می‌دهند، می‌توانند تأثیر منفی بر توان باروری مردان داشته باشند.
دکتر سلطان‌زاده با اشاره به تأثیر مخرب مکمل‌های استروئیدی بر توان باروری آقایان، افزود: هر استروئیدی که وارد بدن می‌شود، تعادل بین هیپوتالاموس و هیپوفیز و غدد تولیدمثلی (بیضه‌ها) را دچار اختلال می‌کند، در واقع این استروئید‌ها باعث کاهش تولید تستوسترون در بیضه‌ها و در نتیجه، کاهش فعالیت سلول‌های اسپرم‌ساز می‌شود، حتی اگر خانمی در دوران بارداری استروئید مصرف کند، ممکن است شکل‌گیری غدد تناسلی جنین پسر دچار اختلال شود؛ بنابراین، آقایان باید درباره اثرات منفی مکمل‌های بدنسازی حاوی استروئید هشیار باشند، زیرا ممکن است آثار جبران‌ناپذیری بر تولید اسپرم داشته باشد.
وی ادامه داد: نکته مهم دیگری که آقایان باید به آن توجه داشته باشند، اثرات مخرب افزایش حرارت بیضه‌ها بر تولید و کیفیت اسپرم است، در مشاغلی مانند نانوایی، آشپزی و کار در کوره‌ها که فرد در معرض حرارت بالایی قرار دارد، احتمال بروز ناباروری افزایش می‌یابد؛ همچنین نشستن‌های طولانی‌مدت، قرار دادن لپ‌تاپ روی پا‌ها و پوشیدن لباس‌های زیر پلاستیکی و چسبان، با افزایش حرارت بیضه‌ها می‌توانند توان باروری را کاهش دهند.
این متخصص اورولوژی با هشدار درباره تأثیر منفی مصرف سیگار، قلیان، مواد مخدر و مشروبات الکلی گفت: مواد موجود در سیگار و دخانیات مانند نیکوتین و آکریلامید باعث افزایش رادیکال‌های آزاد اکسیژن در مایع منی می‌شود و این امر موجب می‌شود کیفیت اسپرم، یعنی تعداد، تحرک و مورفولوژی اسپرم کاهش پیدا کند.
دکتر سلطان‌زاده افزود: مصرف مشروبات الکلی نیز باعث می‌شود نسبت تستوسترون به استروژن کاهش یابد و در نتیجه تولید اسپرم کم شود؛ الکل نیز همانند دخانیات رادیکال‌های آزاد اکسیژن را افزایش می‌دهد، افزون بر این‌ها، مصرف مشروبات الکلی، موجب کاهش میل جنسی، اختلالات نعوظ و در نتیجه کاهش توان باروری می‌شود.
وی با اشاره به یک عادت نادرست در میان آقایان ادامه داد: متأسفانه بسیاری از آقایان عادت دارند گوشی موبایل خود را در جیب‌های بغل شلوار بگذارند، این کار هم بیضه‌ها را در معرض آسیب حرارتی قرار می‌دهد، هم در معرض امواج مضر و در طولانی‌مدت قدرت باروری را کاهش می‌دهد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: ناباروری علل گوناگونی دارد، همانند علل ژنتیکی، علل هورمونی و سابقه ضربه یا آسیب به دستگاه تناسلی که بروز آن‌ها خارج از اراده و کنترل فرد است، اما سبک زندگی کاملاً در حیطه کنترل و اراده فرد است و بنابراین، می‌توان با اصلاح سبک زندگی، از آسیب‌های احتمالی به قدرت باروری پیشگیری کرد، آقایان با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم و پرهیز از هرگونه استرس روانی و جسمی‌ای که باعث افزایش رادیکال‌های آزاد اکسیژن می‌شود، می‌توانند توان باروری خود را افزایش دهند.