علت دیر حرف زدن کودک از یک تاخیر ساده تا یک مشکل پزشکی متفاوت است.
در سن ۱۸ ماهگی نزدیک به ۵۰ کلمه بیانی دارد.
در دو سالگی قادر هست که جملات و عبارات دو کلمه‌ای را بیان کند.
اگر فرزند شما در سنین به این مهارت‌ها دست پیدا نکرده است بدون نگرانی به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید
علل دیر حرف زدن کودک
در بسیاری از موارد علت دیر حرف زدن کودک مشکل پزشکی نیست. کودک هوش طبیعی و درک بالایی دارد، اما به دلیل شیوه ارتباطی غلط والدین هنوز شروع به حرف زدن نکرده است.
شیوه غلط ارتباط والدین با کودک
از مهمترین علت دیر حرف زدن کودک، به شیوه ارتباطی والدین با کودک بر می‌گردد. این ارتباط غلط از چند جهت می‌تواند به رشد حرف زدن کودک صدمه بزند. چند مورد را اشتباهات والدین را در ادامه ذکر می‌کنیم.
به کودک اجازه تماشای زیاد تلویزیون می‌دهند، کودک حرف زدن را از طریق یک ارتباط واقعی و دو طرفه یاد می‌گیرد. ارتباطی یک نفر پیام می‌دهد و نفر دوم براساس آن پیام، جواب می‌دهد. تلویزیون یک طرفه صحبت می‌کند و به کودک یاد می‌دهد در ارتباط باید ساکت باشد و فقط گوش بدهد.
انگیزه‌ای برای صحبت کردن به کودک نمی‌دهند: همه ما نیاز به حرف زدن داریم تا بتوانیم درخواست هایمان را مطرح کنیم. تا بتوانیم اعتراض مان را بگوییم تا جلب توجه کنیم. اگر والدین نیاز‌های کودک رابدون درخواست کلامی برطرف کنند. اگر کودک به طریق دیگری غیر از گفتار جلب توجه کند، احتمالا فرزند شما انگیزه‌ای برای حرف زدن ندارد و این می‌تواند یک علت دیر حرف کودکتان باشد.
محیط کودک غنی از کلام نیست
محیط برخی از کودکان از لحاظ گفتاری غنی نیست و این خود می‌تواند علت حرف نزدن کودک باشد. والدین به دلایل مشغله کاری کودک را تنها می‌گذارند و چندان با او صحبت نمی‌کنند.
آموزش زبان دوم
آموزش زبان دوم در شرایطی که هنوز در زبان اول تسلط پیدا نکرده است:آموزش زبان دوم می‌بایست پس از تسلط زبان اول شروع شود.
والدین در سطح کودک حرف نمی‌زنند
برخی از والدین با فرزند خردسال خود با جملات طولانی و سرعت بالا صحبت می‌کنند. در این شرایط شما کودک از لحاظ بیانی ضعیف می‌شود.
سعی کنید با کودکتان زیاد حرف بزنید، کودکتان را بمدت طولانی تنها نگذارید. او را به محیط‌های شلوغ مانند پارک ببرید. برای کودکتان کتاب داستان تعریف کنید. حرف زدن کودکتان را تشویق کنید.
تاخیر کلامی و زبانی
عوامل زیادی می‌تواند باعث تاخیر کلامی و زبانی (دیر حرف زدن) کودک شود. مثلا یکی از آن عوامل، معیوب بودن سیستم تکلم کودک (آناتومی)، مثلا کوتاهی بند زیر زبان ممکن است که باعث مشکل تلفظ شود. یا برخی کودکان با شکاف در سقف دهان و یا لب شکری مشکلات گفتاری دارند. دلایل تاخیر کلامی و زبانی متعددی دیگر نیز وجود دارد. برخی از کودکان مشکلاتی در مغز آن‌ها وجود دارد که سبب دیر حرف زدن آن‌ها می‌شود.
مشکل در مغز
برخی از کودکانی که تاخیر کلامی دارند ممکن است مشکلاتی در مغز داشته باشند به طوری که ارتباط کافی در مغز برای تولید صحیح کلام وجود نداشته باشد. این کودکان در استفاده صحیح از لب ها، زبان و فک و.. برای تولید آوا مشکل دارند. عقب ماندگی ذهنی نیز می‌تواند دلیل حرف نزدن کودک (برخی از کودکان) باشد. مشکلات شنوایی نیز می‌تواند علت دیر به حرف افتادن کودک باشد.
مشکلات شنیداری
مشکلات شنیداری نیز سبب به تاخیر افتادن حرف زدن می‌شود. پس اگر کودکی دچار مشکل گفتاری است حتما باید از نظر شنیداری آزمایش شود. چنین کودکانی احتمالا در فهم، تقلید و گفتار مشکل دارند. البته این بدان معنی نیست که علل تمام تاخیر در حرف زدن، کم شنوایی است.
اگر کودکتان تاخیر در حرف زدن دارد بهتر است ابتدا به آسیب شناس گفتار و زبان، مراجعه کنید. در صورت صلاحدید او، جهت تست شنوایی ارجاع داده می‌شوید.
عفونت گوش، خصوصا عفونت‌های مزمن می‌تواند روی قدرت شنیداری تاثیر بگذارد. باید به عفونت‌های ساده گوش (که می‌تواند یک تهدید باشد) اهمیت داد. اگر چه شاید تاثیری روی گفتار نداشته باشد. دلیل حرف نزدن کودک می‌تواند کم شنوایی هم باشد.
برخی از اختلالات و موارد پزشکی
اتیسم، کم شنوایی، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی، آپراکسی دوران کودکی، شکاف کام و لب و.. از علت‌های تاخیر در گفتار و زبان نیز می‌توانند باشند. اگر کودکتان یک اختلال پزشکی دارد و همچنین دارای تاخیر در گفتار و زبان است حتما به آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کنید.
تعلل نکنید
برخی از والدین با وجود تشخیص تاخیر در حرف زدن کودکشان، در مشورت با متخصصان تردید داشته و درمان را به تاخیر می‌اندازند.
اشتباه والدین از آنجائی شروع می‌شود که علت دیر حرف زدن کودک را دلایل غلط مانند ارثی بودن ذکر می‌کند. مثلا در خصوص دیر زبان باز کردن کودک خود می‌گویند «او بزرگ‌تر خواهد شد و مشکلش رفع می‌شود» یا «پدرش هم تا ۵ سالگی حرف نمی‌زد و بعد خوب شد».
به گفتار درمانی مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که بسیاری از مراجعان گفتاردرمانی هوش بالایی دارند. شما با مراجعه به آسیب شناس گفتار و زبان و یا دریافت مشاوره آنلاین گفتاردرمانی، یک ارزیابی دقیق از وضعیت گفتار و زبان کودکتان بدست می‌آورید. براساس این ارزیابی برنامه درمانی شما طراحی می‌شود.
آسیب شناس گفتار و زبان، بررسی می‌کند که کودک چقدر می‌فهمد، چه می‌تواند بگوید، آیا کودک سعی در برقراری ارتباط به روش‌های دیگر مثل اشاره کردن و تکان دادن سر و ... به جای گفتار دارد؟ او وضوح کلام کودک را بررسی می‌کند، وضعیت دهان او (زبان، دهان و سقف آن) و عملکرد بخش‌های مختلف دهان برای صحبت کردن را مورد بررسی دقیق قرار می‌دهد.
فراموش نکنید تنها متخصص، جهت ارزیابی و درمان اختلالات گفتار و زبان کودکان و بزرگسالان، آسیب شناس گفتار و زبان است؛ بنابراین بهترین اقداماتی که می‌توانید برای کودکی که دیر حرف می‌زند بکنید، مراجعه به مطب گفتار درمانی است.
زیاد حرف بزنید
کودکان از طریق شنیدن، حرف زدن را یاد می‌گیرند. در سطح کودکتان حرف بزنید مثلا اگر هنوز حرف نمی‌زند بصورت یک کلمه یک کلمه یا بصورت جملات دو کلمه صحبت کنید.
واضح حرف بزنید
کمی کشیده‌تر و اغراق آمیز‌تر حرف بزنید تا کودکتان متوجه صحبتتان شود.
کمتر سوال بپرسید
برخی از والدین بجای توضیح دادن و حرف زدن فقط از کودک سوال می‌پرسند که این نه تنها کمکی نمیکند بلکه باعث کاهش اعتماد به نفس او نیز می‌شود.
باز خورد مناسب بدهید
ارائه بازخورد‌های (عکس العمل) مناسب مانند تشویق کردن، توجه به صدا‌ها و صداسازی‌ها، تقلید آن‌ها به حرف زدن فرزندتان کمک می‌کند.
کتاب داستان بخوانید
از کتاب داستان‌های مصور و رنگی استفاده کنید و براساس درک کودک آن قصه را بخوانید. نوشته کتاب تاثیر کتابخوانی بر رشد گفتار وزبان نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.
در بافت مناسب با کودک حرف بزنید
در موقعیت‌های مختلف مانند حمام، لباس پوشیدن، غذا خوردن با کودکتان صحبت کنید. در مورد کار‌هایی که انجام می‌دهید، کار‌هایی که می‌خواهید انجام بدهید و یا انجام دادید با او صحبت کنید.
صدا‌های محیطی و صدای حیوانات را به کودک اموزش دهید.
برای تلفظ صحیح به کودک فشار نیاورید
در ابتدا همه کودکان در بیان کلمات مشکلات تلفظی‌ای دارند، اما به مرور این مشکلات کمتر می‌شود.