سالروز ولادت باسعادت نخستین امام شیعیان حضرت علی علیه السلام و روز پدر مبارک
امشب، کودکی خواهد خندید که عدالت را تفسیری عاشقانه خواهد کرد.
امشب، کسی سکوت کعبه را خواهد شکست که روزی بر بلندای شانههای خورشید، با تبر معرفت، بتهای زمانه را خواهد شکست.
امشب، ستارهای خواهد درخشید که درخشش نجابتش، آغوش مهربان مظلومیت است.
امشب، شب آمدن صاحب ذوالفقار، حیدر کرار است، آمدنش مبارک! ...
ولادت حضرت علی (ع)
مادر این حضرت، خداپرست بوده و با دین حنیف ابراهیم زندگى میکرد و پیوسته به درگاه خدا مناجات کرده و تقاضا مینمود که وضع این حمل را بر او آسان گرداند. فاطمه بنت اسد، مادر امیر المؤمنین (ع)، در حالی که هنگام تولد فرزندش فرا رسیده بود به زیارت خانه خدا رفت و گفت:
"خدایا من به تو و به آن چه از رسولان و کتابها از جانب تو آمده اند ایمان دارم و سخن جدم ابراهیم خلیل را تصدیق میکنم و اوست که این بیت عتیق را بنا نهاده است. به حق آن که این خانه را ساخته و به حق مولودى که در شکم من است ولادت او را بر من آسان گردان"
در این هنگام به فرمان خدا، دیوارهای خانه خدا (کعبه) شکافت و فاطمه به درون خانه رفت و دیوار به هم بر آمد. فاطمه پس از سه روز بیرون آمد و در حالی که امیرالمؤمنین (ع) را در بغل داشت، گفت: من به خانه خدا وارد شدم و از میوه هاى بهشتى و بار و برگ آنها خوردم و، چون خواستم بیرون آیم هاتفى ندا کرد: "اى فاطمه نام او را على بگذار که او على است و خداوند على الاعلى میفرماید من نام او را از نام خود گرفتم و به ادب خود تأدیباش کردم و او را به غامض علم خود آگاه گردانیدم و اوست که بتها را در خانه من میشکند و اوست که در بام خانه ام اذان میگوید و مرا تقدیس و پرستش مینماید. خوشا بر کسی که او را دوست داشته باشد و فرمانش را اطاعت کند و واى بر کسى که با او دشمنی کرده و از او نافرمانی کند. "
و چنین افتخاری منحصر به فردى که براى على (ع) در اثر ولادت در درون کعبه حاصل شده است برای احدى از عموم افراد بشر به دست نیامده است.
در بعضى روایات آمده است که فاطمه بنت اسد پس از وضع حمل (پیش از آن که به دستور نداى غیبى، نام علی را برای آن حضرت برگزیند) نام وی را حیدر انتخاب کرده بود؛ و، چون نام آن حضرت على گذاشته شد، "حیدر" یکی از القاب آن حضرت گردید.
از دیگر القاب مشهور آن حضرت " اسدالله، مرتضى، امیرالمؤمنین و اخو رسولالله" بوده و کنیههای ایشان نیز "ابوالحسن و ابوتراب" است. همچنین فاطمه بنت اسد براى رسول اکرم (ص) نیز به منزله مادر بوده و از اولین گروهى است که به آن حضرت ایمان آورد و به مدینه مهاجرت نمود و هنگام وفاتش نبى اکرم (ص)، پیراهن خود را براى کفن او اختصاص داد و بر جنازه اش نماز خواند و خود در قبر او قرار گرفت تا وى از فشار قبر آسوده گردد و او را تلقین فرمود و دعا نمود.
کودکی و اسلام حضرت علی (ع)
هنگامی که حضرت محمد اعلام دریافت وحی الهی نمود، حضرت علی که در آن زمان ۱۰ ساله بود به او ایمان آورد و مسلمان شد.
صفات حضرت علی علیه السلام
۱- پرورده دامان رسول
و قال علی علیه السلام:
و قد علمتم موضعی من رسول الله بالقرابة القریبة و المنزلة الخصیصة، وضعنی فی حجره و انا ولد یضمنی الی صدره، و یکنفنی الی فراشه، و یمسنی جسده، و یشمنی عرفه، و کان یمضغ الشیی ء ثم یلقمنیه، و ما وجد لی کذبة فی قول و لا خطلة فی فعل.
نهج البلاغه، الخطب:۱۹۰
حضرت علی علیه السلام میفرماید:
…شما خود در پیوند با رسول خدا صلی الله علیه و آله، هم بدلیل خویشاوندی و هم به سبب موقعیت ویژه من، جایگاه مرا میشناسید. او مرا از روزگاری که نوزاد بودم در دامن خود مینشاند و بر سینه میچسباند، در بستر خویش میخواباند و بدنش را به بدنم میسایید و از عطر دلپذیرش بهره مندم میساخت لقمه را میجوید و در دهانم میگذاشت و هرگز در گفتارم دروغی نشنید و در رفتارم لغزش و سبک سری ندید.
۲- محرم راز
قال علی علیه السلام:
کانت لی من رسول الله صلی الله علیه و آله منزلة لم یکن لا حد من الخلائق انی کنت آتیه کل سحر فاسلم علیه.
-و فی حدیث-فان کان قائما یصلی سبح بی فکان ذاک اذنه لی و ان لم یکن یصلی اذن لی.
مسند احمد ۱:۸۵-۷۷
و عن ابی سعید الخدری قال:
کانت لعلی من رسول الله صلی الله علیه و آله دخلة لم لا حد الناس.
انساب الاشراف ۲:۹۸ ح ۲۵ حضرت علی علیه السلام فرمود:
موقعیتی که من در محضر پیامبر خدا داشتم برای هیچ کس دیگر نبود. من هر روز سحر محضر ایشان میرفتم، بهنگام ورود سلام میدادم و پیامبر خدا اجازه ورود میدادند و اگر هم مشغول نماز بودند با ذکر بلند تسبیح اجازه خود را اظهار مینمودند.
ابن سعید خدری نیز میگوید:
رفت و آمدی که علی با پیامبر خدا داشت برای هیچ کس دیگر امکان نداشت.
۳- شیوه آموختن
قال علی علیه السلام:
کنت اذا سالت رسول الله صلی الله علیه و آله اعطانی و اذا سکت ابتدانی.
المصنف ۶:۳۶۸ ح ۳۲۰۶۱
حضرت علی علیه السلام فرمود:
هرگاه از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله سؤال میکردم، خواسته ام را پاسخ میداد و اگر من سکوت میکردم او خود پیشگام میشد و از دانش خود بهره مندم میساخت.
۴- قرآن شناس
قال علی علیه السلام:
و الله ما نزلت آیة الا و قد علمت فیما نزلت و این نزلت، ان ربی وهب لی قلبا عقولا و لسانا سؤلا.
انساب الاشراف ۲:۹۸ ح ۲۷
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:
بخدا سوگند آیهای از قرآن کریم نازل نشده است مگر اینکه من میدانم در چه موضوعی و در کجا نازل شده است، زیرا پروردگارم به من دلی اندیشمند-ژرف اندیش-و زبانی پرسشگر عنایت کرده است.
۵- در رکاب نور
کنا اذا سافرنا مع النبی صلی الله علیه و آله کان علی علیه السلام صاحب متاعه یضمه الیه فاذا نزلنا یتعاهد متاعه فان رای شیا یرمه رمة، و ان کانت نعل خصفها.
بحار الانوار ۳۷:۳۰۳
بریده اسلمی گوید:
هرگاه که با پیامبر صلی الله علیه و آله به سفر میرفتیم، علی علیه السلام مسؤول توشه و بار پیامبر بود، آنها را از خودش جدا نمیکرد، و هنگامی که در جایی منزل میکردیم توشه و اثاث پیامبر را وارسی نموده و اگر نیاز به ترمیم و اصلاح داشت اصلاح میکرد و اگر کفش و نعلین پیامبر نیاز به تعمیر و دوخت داشت آن را انجام میداد.
۶- پاسدار پیامبر
قال موسی بن سلمة:سئلت جعفر بن عبد الله بن الحسین عن اسطوان علی بن ابی طالب فقال:
ان هذه المحرس، کان علی بن ابی طالب علیه السلام یجلس فی صفحتها التی تلی القبر مما یلی باب رسول الله صلی الله علیه و آله یحرس النبی صلی الله علیه و آله.
وفاء الوفاء ۲:۴۴۸
موسی بن سلمه میگوید:
از جعفر بن عبد الله در مورد یکی از ستونهای مسجد النبی صلی الله علیه و آله که منسوب به حضرت علی علیه السلام است پرسیدم، در پاسخ گفت:
این همان ستون محرس است که حضرت علی بر پای آن از جانب قبر که در منزل پیامبر بوده مینشست و از پیامبر پاسداری مینمود.
۷- صداقت و امانت
عن ابی کهمس قال:
قلت لابی عبد الله علیه السلام:عبد الله بن ابی یعفور یقرءک السلام!
قال:علیک و علیه السلام اذا اتیت عبد الله فاقرءة السلام و قل له:
ان جعفر بن محمد یقول لک:
انظر ما بلغ به علی علیه السلام عند رسول الله صلی الله علیه و آله فالزمه فان علیا علیه السلام انما بلغ ما بلغ به عند رسول الله صلی الله علیه و آله بصدق الحدیث و اداء الامانة.
الکافی ۲:۱۰۴ ح ۵ ابی کهمس گوید:
به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم:عبد الله بن ابی یعفور بر شما درود فرستاد.
حضرت فرمود:
بر تو و بر او درود باد، وقتی پیش او رفتی سلام مرا به او برسان و بگو:جعفر بن محمد میگفت:
نیک بنگر هر آن ویژگی که باعث شد تا علی علیه السلام به آن مقام بلند نزد پیامبر خدا برسد. خود را ملازم آن خصلت نما؛ و یقین بدان هر مقامی که علی نزد پیامبر یافت تنها و تنها به خاطر راستگویی و امانتداری بود.
۸- فدایی پیامبر
عن الصادق علیه السلام:
…و الله ما اکل علی بن ابی طالب علیه السلام من الدنیا حراما قط حتی مضی لسبیله و ما عرض له امران کلاهما لله رضا الا اخذ باشدهما علیه فی بدنه-دینه-و ما نزلت برسول الله صلی الله علیه و آله نازلة قط الا دعاه ثقة به و ما اطاق احد عمل رسول الله صلی الله علیه و آله من هذه الامة ... و ان کان لیعمل عمل رجل کان وجهه بین الجنة و النار یرجو ثواب هذه و یخاف عقاب هذه.
الارشاد:۲۵۵
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
به خدا سوگند علی بن ابی طالب علیه السلام تا روزی که از این دنیا رفت مال حرامی نخورد و هیچگاه بر سر دو راهی-که هر دو راه مورد خشنودی خدا باشد-قرار نگرفت مگر اینکه پر زحمتترین آنها را برگزید و هر حادثه مهمی که برای پیامبر خدا پیش میآمد-به دلیل اعتمادی که به علی داشت-از او کمک میگرفت؛ و در میان این امت هیچ کس نتوانست همانند علی علیه السلام:راه پیامبر را-بی کم و کاست-طی کند و با این همه تلاش و کوشش همواره، چون بیمناکان کار میکرد، چشمی به بهشت و چشم دیگر بر آتش داشت، از سویی امیدوار پاداش بهشت و از سوی دیگر هراسناک از کیفر آتش بود.
۹- پشتیبان مظلومان
و قال علیه السلام:
…لم یکن لاحد فی مهمز و لا لقائل فی مغمز، الذلیل عندی عزیز حتی اخذ الحق له، و القوی عندی ضعیف حتی اخذ الحق منه. رضینا عن الله قضاءه و سلمنا لله امره.
نهج البلاغة، الخطب:۳۷
حضرت علی علیه السلام فرمود:
در تمامی زندگی من، نقطه سیاهی نیست تاعیب جویان و اشاره کنندگان با چشم و ابرو اشاره کنند و سخنی گویند. خوارترین افراد نزد من عزیز است تا حق او را بستانم و نیرومند نزد من ناتوان است تا حق دیگران را از او بازگیرم. ما با تمام وجود به قضای الهی خشنود و در برابر فرمانش تسلیم هستیم.
۱۰- مبارزه مکتبی
اما و الله ان کنت لفی ساقتها حتی تولت بحذا فیرها، ما ضعفت و لا جبنت و ان مسیری هذا لمثلها، فلانقبن الباطل حتی یخرج الحق من جنبه. مالی و لقریش؟ و الله لقد قاتلتهم کافرین و لاقاتلنهم مفتونین و انی لصاحبهم بالامس کما انا صاحبهم الیوم.
نهج البلاغة، الخطب:۳۳
به خدا سوگند، من همواره در زمره پیشتازان این حرکت بودم تا روزی که جبهه دشمن تار و مار شد و جاهلیت از صحنه بیرون رفت، بی آنکه کمترین ضعف یا ترسی داشته باشم و امروز نیز در همان راستا قدم بر میدارم و تصمیم دارم باطل را بشکافم تا حق از پهلوی آن بیرون آید.
مرا با قریش چه کار؟ که دیروز در موضع کفر بودند و با آنان جنگیدم و امروز نیز که گرفتار فتنه و انحراف شده اند به پیکارشان خواهم خاست. من همانگونه که دیروز با آنان برخورد کردم امروز نیز همانم.
۱۱- گناه سازش ناپذیری
قالت فاطمه علیها السلام:
…ما الذی نقموا من ابی حسن؟!
نقموا-و الله-منه شدة و طاته و نکال وقعته و نکیر سیفه-و قلة مبالاته لحتفه-و تبحره فی کتاب الله و تنمره فی ذات الله.
دلائل الامامة:۱۲۵، الاحتجاج ۱:۱۴۷
حضرت زهرا علیها السلام فرمود:
اینان-کارگردانان سقیفه-چه عیبی از ابو الحسن گرفتند؟! که او را برای رهبری جامعه اسلامی صالح ندیدند! -بخدا سوگند عیب او را بر خورد سخت-و بدون مسامحه و سهل انگاری در برابر حق-و مرگبار بودن رویارویی با او و شمشیر بران و بی اعتنایی به مرگ و آگاهی گسترده نسبت به کتاب خدا و گردن فرازی در راه خدا دانسته اند.
۱۲- بصیرت، چراغ راه
و قال علیه السلام:
الا و ان الشیطان قد جمع حزبه و استجلب خیله و رجله، و ان معی لبصیرتی، ما لبست علی نفسی و لا لبس علی.
نهج البلاغة، الخطب:۱۰
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:
آگاه باشید که اینک شیطان هواداران خود را گرد آورده، نیروهای سواره و پیاده اش را فرا خوانده است. در صورتی که بینش من همواره همراه من بوده و هرگز حقایق را بر خود مشتبه نساخته ام و حقیقت نیز بر من مشتبه نشان داده نشده است-نه خود را فریب داده ام و نه فریب خورده ام-.
۱۳- عدالت اجتماعی
و قال علیه السلام:
-لما عوتب علی التسویة فی العطاء- اتامرونی ان اطلب النصر بالجور فیمن ولیت علیه؟! و الله ما اطور به ما سمر سمیر و ما ام نجم فی السماء نجما، لو کان المال لی لسویت بینهم فکیف و انما المال مال الله.
نهج البلاغة، الخطب:۱۲۴. آنگاه که حضرت امیر علیه السلام بدلیل رعایت مساوات در تقسیم بیت المال مورد عتاب قرار گرفت فرمود:
آیا به من امر میکنید و اصرار میورزید تا پیروزی را به بهای ستم بر کسانی که سؤولیت سرپرستی آنها بر دوشم نهاده شده است بدست آورم؟!
به خدا سوگند که تا روزگار در گردش است و ستارگان آسمان در پی هم حرکت میکنند، چنین کار ناروایی نخواهم کرد. اگر این مال ثروت شخصی من بود در تقسیم آن مساوات را رعایت میکردم، چه رسد به اینکه مال، مال الله است.
۱۴- جنگاور بی باک
قال علیه السلام:
…و من العجب بعثهم الی ان ابرز للطعان و ان اصبر للجلاد، هبلتهم الهبول! لقد کنت و ما اهدد بالحرب و لا ارهب بالضرب و انی لعلی یقین من ربی و فی غیر شبهة من دینی.
نهج البلاغة، الخطب:۲۲
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:
…و از شگفتیهای زمانه این است که-شامیان-به من پیام داده اند که خود را برای مقابله با سرنیزهها آماده کنم و برای ضربههای شمشیر شکیبا باشم، مادران گریان بسوگشان بنشینند! تاکنون کسی مرا با دعوت به جنگ تهدید نکرده است و از زخمهای نیزه و شمشیر هراسی نداشتم، چرا که بر یقین به پروردگارم تکیه دادم و دینم را زنگار شبهه نیالوده است.
۱۵- شیوه نبرد
ارشاد القلوب:۲۴۸
و فی روایة:
کانت لعلی علیه السلام:ضربتان:اذا تطاول قد و اذا تقاصر قط. قالوا:و کانت ضرباته ابکارا اذا اعتلی قد و اذا اعترض قط.
المناقب ۲:۸۳
در صبحگاه لیلة الهریر (۳) کشته شدگان به دست حضرت امیر علیه السلام را از نحوه ضربتهای حضرت باز میشناختند، زیرا ضربتها همه یکنواخت بود. اگر شمشیر را از بالا فرود میآورد دو نیم میکرد و اگر از پهلو میزد قطع میکرد؛ و محل ضربه شمشیر گویی با آهن گداخته داغ شده بود؛ و گفته اند:
همه ضربتهای علی علیه السلام همین دو نوع بوده وقتی از حریف بلندتر قرار میگرفت از بالا میزد و دو نیم میکرد و هنگامی که برابر بود از پهلو میزد و قطع مینمود و گفته اند:بر حریف خود بیش از یک ضربه نمیزد.
۱۶- یاور درماندگان
قال رسول الله صلی الله علیه و آله:
یا علی ان الله جعلک تحب المساکین و ترضی بهم اتباعا و یرضون بک اماما.
کشف الیقین:۳۱۰ ح ۳۶۵
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
یا علی، خدای متعال تو را چنین قرار داده که بینوایان را دوست میداری و آنان را به عنوان پیروان خویش بپسندی و آنان هم تو را به پیشوایی و امامت بپسندند.
۱۷- پیشتاز عمل
قال علی علیه السلام:
ایها الناس! انی و الله ما احثکم علی طاعة الا و اسبقکم الیها و لا انهاکم عن معصیة الا و اتناهی قبلکم عنها.
نهج البلاغة، الخطب:۱۷۳
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام فرمود:ای مردم! بخدا سوگند من هرگز شما را به هیچ طاعتی فرا نمیخوانم مگر آنکه خود بر شما-در عمل به آن-پیشی میجویم و از هیچ گناهی بازتان نمیدارم و نهی نمیکنم-مگر آنکه پیش از شما، خود را از عمل به آن باز میدارم.
۱۸- عظمت در سادگی
-دخل ضرار بن ضمرة الکنانی علی معاویة فقال له:صف لی علیا، فقال او تعفینی…؟ قال:لا اعفیک، قال:اذ لا بد فانه:
کان و الله بعید المدی شدید القوی یقول فصلا و یحکم عدلا ینفجر العلم من جوانبه و تنطق الحکمة من نواحیه یستوحش من الدنیا و زهرتها و یستانس باللیل و ظلمته کان و الله غزیر البصیرة طویل الفکرة…یعجبه من اللباس ما قصر و من الطعام ما جشب کان و الله کاحدنا یدنینا اذا اتیناه و یجیبنا اذا سالناه و کان مع تقربه الینا و قربه منا لا نکلمه هیبة له.
حلیة الاولیاء ۱:۸۴
ضرار بن ضمره یکی از اصحاب ویژه حضرت امیر علیه السلام:
بر معاویه وارد شد، معاویه گفت:علی را برای من توصیف کن. ضرار با اصرار معاویه لب به سخن گشود و گفت:
بخدا سوگند او دست نایافتنی و دور از دسترس و دارای نیروهای پر توان بود. سخنانی روشنگر میگفت و به عدل حکم میراند، از هر سوی او علم میجوشید و از تمامی رفتار او حکمت میتراوید از دنیا و زیورهای آن وحشت داشت و به شب زنده داری و خلوت شب انس میورزید. بخدا سوگند او دارای بصیرتی فراوان و اندیشههایی بلند بود. لباس کوتاه و طعام خشک و بی نان خورش را-که نشانه تواضع و فقر بود-دوست میداشت.
بخدا سوگند چونان یکی از خود ما بود، هرگاه نزد او میرفتیم ما را به نزدیک خود فرا میخواند و خواستههای ما را پاسخ میگفت و با این همه مهرورزی و اظهار نزدیکی و یگانگی به دلیل هیبتی که داشت جرات گفتگو با او را نداشتیم.
۱۹- در بازار
قال زاذان:
انه کان علیه السلام یمشی فی الاسواق وحده و هو ذاک یرشد الضال و یعین الضعیف و یمر بالبیاع و البقال فیفتح علیه القران و یقرء:تلک الدار الاخرة نجعلها للذین لا یریدون علوا فی الارض و لا فسادا و العاقبة للمتقین. (۴).
المناقب ۲:۱۰۴ زاذان میگوید:
حضرت امیر المؤمنین به تنهایی در بازار میگشت و گمشده را راهنمایی و ناتوان را کمک میکرد و بهنگام عبور از پیش فروشندگان و کسبه، قرآن کریم را در برابر آنها میگشود و این آیه را برای آنها میخواند «خانه آخرت-سعادت ابدی-را برای کسانی قرار دادیم که قصد سرکشی و فساد در زمین ندارند و عاقبت-نیک-تنها از آن پرهیزکاران است».
۲۰- بیزاری از ستم
قال علیه السلام:
و الله لو اعطیت الاقالیم السبعة بما تحت افلاکها علی ان اعصی الله فی نملة اسلبها جلب شعیرة ما فعلت، و ان دنیاکم عندی لاهون من ورقة فی فم جرادة تقضمها، ما لعلی و نعیم یفنی و لذة لا تبقی!
نهج البلاغة، الخطب:۲۲۲
حضرت علی علیه السلام فرمود:
بخدا سوگند اگر اقلیمهای هفت گانه زمین را با هر چه در زیر آسمان آنها است به من دهند تا خدا را در حد گرفتن پوست جوی از دهان موری نافرمانی کنم، نخواهم کرد. چرا که این دنیای شما در نزد من از برگ نیم جویدهای در دهان ملخی ناچیزتر است. علی را با نعمتهای فناپذیر و لذتهای گذرا و ناپایدار چه کار!
۲۱- الگوی زمامداری
قال علی علیه السلام:
الا و ان امامکم قد اکتفی من دنیاه بطمریه و من طعمه بقرصیه، …فو الله ما کنزت من دنیاکم تبرا و لا ادخرت من غنائمها و فرا، و لا اعددت لبالی ثوبی طمرا، و لا حزت من ارضها شبرا.
نهج البلاغة، الکتب:۴۵
حضرت علی علیه السلام فرمود:
بدانید و آگاه باشید که پیشوای شما از دنیای خود به دو پاره تن پوش و از خوردنیهایش به دو قرص نان بسنده کرد…و خدای را سوگند که از دنیایتان نه زری اندوخته ام و نه از غنائمش ثروتی انباشته ام و حتی برای کهن جامه خود تن پوش دیگری و یا از سرزمینهای شما یک وجب در اختیار نگرفته ام.
۲۲- همدری با مردم
و قال علیه السلام:
…هیهات ان یغلبنی هوای و یقودنی جشعی الی تخیر الاطعمة و لعل بالحجاز او الیمامة من لا طمع له فی القرص و لا عهد له بالشبع او ابیت مبطانا و حولی بطون غرثی و اکباد حری.
نهج البلاغه، الکتب:۴۵
حضرت علی علیه السلام فرمود:
هیهات که هوی و هوسم بر من چیره شود و شکمبارگی به گزینش طعامهای لذیذ وادارم نماید، در حالی که چه بسا در یمامه و یا حجاز کسانی باشند که امید دستیابی به قرص نانی نداشته و خاطرهای از سیری ندارند و هرگز مباد که من با شکم پر بخوابم در حالی که شاید پیرامون من شکمهای به پشت چسبیده و جگرهای سوخته باشد.
۲۳- همسان با پیامبر
سمعت ابا عبد الله علیه السلام یقول:
کان امیر المؤمنین علیه السلام اشبه الناس طعمة برسول الله صلی الله علیه و آله کان یاکل الخبز و الخل و الزیت و یطعم الناس الخبز و اللحم.
الکافی ۶:۳۲۸
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در نوع غذا شبیهترین افراد به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود. او خود نان و سرکه و روغن زیتون میخورد و به مردم-مهمانان خود-نان و گوشت میداد.
۲۴- سفره سبز
قال ابو عبدالله:
یا حنان! اما علمت ان امیر المؤمنین علیه السلام لم یؤت بطبق الا و علیه بقل؟ قلت:و لم جعلت فداک؟ فقال:لان قلوب المؤمنین خضرة و هی تحن الی اشکالها.
الکافی ۶:۳۶۲
حضرت صادق علیه السلام فرمود:ای حنان! آیا نشنیدهای که برای امیر المؤمنین علیه السلام سفره طعامی آورده نمیشد مگر اینکه سبزی بهمراه داشت؟
حنان میگوید:
گفتم:چرا چنین بود فدایت شوم؟
فرمود:زیرا دل مومنان همواره سر سبز است و به همرنگ خود گرایش دارد.
۲۵- کشاورزی
قال الصادق علیه السلام
کان امیر المؤمنین صلوات الله علیه یضرب بالمر و یستخرج الارضین.
الکافی ۵:۷۴
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام بیل میزد و زمینهای بایر را آماده زراعت مینمود.
۲۶- نخل امید
قال ابو عبد الله علیه السلام:
ان امیر المؤمنین علیه السلام کان یخرج و معه احمال النوی فیقال له:یا ابا الحسن ما هذا معک؟
فیقول:نخل ان شاء الله.
فیغرسه فلم یغادر منه واحدة.
الکافی ۵:۷۵
حضرت امام صادق علیه السلام فرمود:
گاهی امیر المؤمنین علیه السلام به سوی صحرا میرفت و همراه خود باری از هسته خرما میبرد، به حضرتش گفته میشد:این چیست که بهمراه داری؟
میفرمود:هر دانه از اینها یک نخل است انشاء الله.
آنگاه میرفت و همه آنها را میکاشت و دانهای از آنها رد نمیخورد.
۲۷- ساده زیستی
قال علیه السلام:
و الله لقد رقعت مدرعتی هذه حتی استحییت من راقعها، و لقد قال لی قائل:الا تنبذها عنک؟ فقلت اعزب عنی، فعند الصباح یحمد القوم السری.
نهج البلاغه، الخطب:۱۵۸
حضرت علی علیه السلام فرمود:
به خدا سوگند تن پوش خود را چندان وصله کرده ام که از وصله کننده اش شرم دارم. روزی گویندهای به من گفت:آیا زمان دور افکندن آن فرا نرسیده است؟ و من گفتم:دور شو، که بامدادان فردا، شب روان را ستایش کنند.
پیرهن از رخ وصال خجل کفن از گریه غسال خجل شب روان مست ولای تو علی جان عالم به فدای تو علی شهریار
۲۸- پرهیز از تکلف
قال الصادق علیه السلام:
-کان علی علیه السلام-یمشی فی نعل واحدة و یصلح الاخری لا یری بذلک باسا.
الکافی ۶:۴۶۸
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
امیر المؤمنین علیه السلام با یک لنگه نعلین راه میرفت و لنگه دیگر را تعمیر میکرد و مانعی در این کار نمیدید.
۲۹- بیاد مرگ
و عن علی علیه السلام:انه کان اذا مر بالقبور قال:السلام علیکم یا اهل الدار فانا بکم لا حقون. ثلاث مرات.
دعائم الاسلام ۱:۲۳۹
هرگاه که حضرت علی علیه السلام بر گورستان گذر میکرد سه بار میگفت:
درود بر شماهایی که در این خانه ساکنید. ما نیز بی گمان به شما خواهیم پیوست.
۳۰- فهرست فضائل
من اراد ان ینظر الی آدم فی علمه و الی نوح فی تقواه و الی ابراهیم فی حلمه و الی موسی فی هیبته و الی عیسی فی عبادته فلینظر الی علی بن ابی طالب علیهم السلام.
ارشاد القلوب:۲۱۷
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
هر که میخواهد به آدم و علم او و نوح و تقوای او و ابراهیم و دور اندیشی-بردباری-او و موسی و هیبت او و عیسی و عبادت او بنگرد، به علی بن ابی طالب بنگرد.
۳۱- سیمای مردان
و قیل:کان-علی علیه السلام-کانما کسر ثم جبر، لا یغیر شیبه، خفیف المشی، ضحوک السن.
اسد الغابة ۴:۱۲۳
میگویند:
علی علیه السلام همانند آن بود که گویی شکسته و مجددا ترمیم شده باشد-چهرهای درهم تکیده داشت و یادآور مشکلاتی بود که تحمل نموده و تجربه اندوخته بود-آن حضرت موی سپید خود را رنگ نمیزد، سبکبال و بی تکلف راه میرفت و همواره لبخند بر لب داشت.
۳۲- پیمان با فرشتگان
قال الصادق علیه السلام:
ان علیا علیه السلام کان اذا اصبح یقول:مرحبا بکما من ملکین حفیظین املی علیکما ما تحبان ان شاء الله فلا یزال فی التسبیح و التهلیل حتی تطلع الشمس و کذلک بعد العصر حتی تغرب الشمس.
بحار الانوار ۸۴:۲۶۷ ح ۳۸
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام هر بامداد-در خطاب به دو فرشته نویسنده اعمال-می فرمود:مرحبا بر شما دو فرشته بزرگوار و یاد داشت کننده اعمال-به خواست خدا امروز نیز-آنچه دوست دارید بر شما املا خواهم کرد، و به دنبال این تعهد به ذکر: «سبحان الله و لا اله الا الله» مشغول میشد تا خورشید طلوع میکرد؛ و هنگام عصر نیز تا غروب آفتاب، به همان ذکرها میپرداخت.
۳۳- نماز، امانت الهی
فی تفسیر القشیری:
انه کان علیه السلام اذا حضره وقت الصلاة تلون و تزلزل فقیل له:مالک؟ فیقول:جاء وقت امانة عرضها الله تعالی علی السماوات و الارض و الجبال فابین ان یحملنها و حملها الانسان. (۵)
المناقب ۲:۱۲۴
در تفسیر قشیری آمده است:
هرگاه وقت ادای نماز میرسید، رنگ چهره امیر المؤمنین علیه السلام تغییر مییافت و بر خود میلرزید. وقتی به او میگفتند:این چه حالت است؟ میفرمود:هنگام ادای امانتی رسیده است که بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه شد و آنها از حمل آن سرباز زدند و انسان این باز امانت را بر داشت.
۳۴- اخلاص در عبادت
قال الصادق علیه السلام:
کان امیر المؤمنین علیه السلام اذا توضا لم یدع احدا یصب علیه الماء قال:لا احب ان اشرک فی صلاتی احدا.
علل الشرایع ۱:۳۲۳
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام:بهنگام وضو گرفتن اجازه نمیداد کسی برایش آب بریزد و میفرمود:دوست ندارم در نمازم به درگاه خدا کسی را شریک قرار دهم.
۳۵- بهداشت فردی
قال ابو عبد الله علیه السلام:
کانت لامیر المؤمنین علیه السلام خرقة یمسح بها وجهه اذا توضا للصلاة ثم یعلقها علی و ید و لا یمسها غیره.
المحاسن ۲:۲۰۷ ح ۱۶۱۸
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام را پارچه ای-دستمالی-بود که بهنگام وضو صورت خود را با آن خشک میکرد و سپس آن را بر میخی میآویخت و جز خود حضرت کسی به آن دست نمیزد.
۳۶- نماز خانه
قال الصادق علیه السلام:
کان علی علیه السلام قد جعل بیتا فی داره لیس بالصغیر و لا بالکبیر لصلاته و کان اذا کان اللیل ذهب معه بصبی لیبیت معه فیصلی فیه. المحاسن ۲:۴۵۲ ح ۲۵۵۷ حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در خانه خود اتاقی را که نه کوچک بود و نه بزرگ، اختصاص به نماز خود داده و هر شب کودکی را برای خوابیدن بهمراه خود میبرد و در همانجا نمازهایش را میخواند.
۳۷- نقش نگین
قال عبد خیر:
کان لعلی علیه السلام اربعة خواتیم یتختم بها:یاقوت لنبله، و فیروزج لنصرته، و الحدید الصینی لقوته، و عقیق لحرزه-و کان نقش الیاقوت:لا اله الا الله الملک الحق المبین، و نقش الفیروزج:الله الملک الحق، و نقش الحدید الصینی:العزة لله جمیعا، و نقش العقیق ثلاثة اسطر: ما شاء الله، لا قوة الا بالله، استغفر الله.
الخصال:۱۹۹
عبد خیر میگوید:
علی علیه السلام چهار انگشتر داشتند که به دست میکردند:یاقوتی برای نجابت و بزرگی-فرزانگی-و فیروزه برای پیروزی و حدید چینی برای نیرومندی و عقیق را نیز برای محافظت. نقش نگین یاقوت: «لا اله الا الله الملک الحق المبین» و نقش فیروزه: «الله الملک الحق» و نقش حدید: «العزة لله جمیعا» و در نگین عقیق سه سطر نقش بسته بود: «ماشاء الله لا قوة الا بالله استغفر الله»
۳۸- در پناه نماز
قال ابو عبد الله علیه السلام:
کان علی علیه السلام اذا هاله شیی ء فزع الی الصلاة. ثم تلا هذه الایة:و استعینوا بالصبر و الصلاة… (۶)
الکافی ۳:۴۸۰
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
هرگاه حضرت امیر از موضوعی نگران و هراسناک میشد به نماز پناه میبرد. سپس حضرت صادق علیه السلام این آیه را خواند: «از شکیبایی و نماز یاری بجویید…».
۳۹- هزار رکعت
قال ابو عبد الله علیه السلام:
…ان علیا علیه السلام فی آخر عمره کان یصلی فی کل یوم و لیلة الف رکعة.
الکافی ۴:۱۵۴
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
حضرت امیر المؤمنین علیه السلام در آخر عمر خود شبانه روز هزار رکعت نماز میخواند.
۴۰- جوینده رضای حق
عن ابن عباس:کان علی علیه السلام یتبع فی جمیع امره مرضاة الله و لذلک سمی المرتضی.
المناقب ۳:۱۱۰
ابن عباس میگوید:
علی علیه السلام در تمامی کارهای خود همواره در پی رضایت الهی بود و به همین جهت «مرتضی» نامیده شد.
روز گرامیداشت خوبیهای پدر
در تقویم جمهوری اسلامی ایران سالروز ولادت امام اول شیعیان جهان، «روز پدر» نامگذاری شده است.
مردم سراسر ایران، سالروز میلاد حضرت امام علی (ع) را که در حقیقت پدر امامت هستند، گرامی میدارند.
مردم مومن و خداجوی استان مازندران همزمان با ایران اسلامی علاوه بر حضور در اماکن مقدس و برگزاری جشنهای مختلف در شب و روز سالروز ولادت حضرت امام علی (ع)، امام اول شیعیان جهان، برای تبریک روز پدر و تحسین شخصیت و جایگاه پدر، به دید و بازدید از پدران خود اقدام میکنند البته در حال حاضر به خاطر وجود بیماری کرونا باید در رفت و آمدها دقت کرد و با رعایت پروتکلهای بهداشتی، به سلامتی بزرگترها کمک کرد.
شعر علیای همای رحمت – استاد شهریار
علیای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ماسوا فکندی همه سایهی هما را
دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین
به علی شناختم به خدا قسم خدا را
به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند
چو علی گرفته باشد سر چشمهی بقا را
مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ
به شرار قهر سوزد همه جان ماسوا را
برو ای گدای مسکین در خانهی علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
بجز از علی که گوید به پسر که قاتل من
چو اسیر تست اکنون به اسیر کن مدارا
بجز از علی که آرد پسری ابوالعجائب
چو به دوست عهد بندد ز میان پاکبازان
چو علی که میتواند که بسر برد وفا را
نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت
متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را
بدو چشم خون فشانم هلهای نسیم رحمت
که ز کوی او غباری به من آر توتیا را
به امید آن که شاید برسد به خاک پایت
چه پیامها سپردم همه سوز دل صبا را
چو تویی قضای گردان به دعای مستمندان
که ز جان ما بگردان ره آفت قضا را
چه زنم چونای هردم ز نوای شوق او دم
«همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی
به پیام آشنائی بنوازد و آشنا را»
ز نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب
غم دل به دوست گفتن چه خوشست شهریارا
خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران، فرا رسیدن سالروز ولادت حضرت امام علی (ع)، امام اول شیعیان جهان و روز پدر را به مسلمانان و دیگر آزادیخواهان جهان تبریک میگوید.
زینب دیوارگر و گزارش میلاد امام علی ع و روز پدر