راغب اصفهانی از بزرگترین دانشمندان ایرانی، لغت‌شناس و از ادیبان و حکیمان اهل اصفهان که در قرن چهارم و دوران آل بویه در اصفهان بوده است.
راغب دراصفهان دیده به جهان گشوده و کسانی، چون ابومنصور جُبان، محمد بن علی رازی، دانشمند ادیب و واژه‌شناس از اساتید او بوده اند.
درمورد انتساب او به شهر اصفهان، فضل بن سعد بن مافروخی در محاسن اصفهان او را در زمره طبقه ادبای متقدم این شهر بر شمرده است. راغب خود در محاضرات الادبابه اصفهان توجه خاصی نشان داده، ولی بر اساس گزارش اسماعیل پاشا در کتاب هدیة العارفین محل اقامت و وفات او شهر بغداد بوده است.
وی یکی از قرآن پژوهان به نام ایرانی در سده چهارم و پنجم قمری است، با این همه درباره شخصیت قرآنی راغب کمتر کار شده و نکات بدیع و ابتکاری وی کار نشده است.
زوایای بسیاری از حیات راغب مجهول مانده و روشن نیست که کی به دنیا آمده و در چه زمانی فوت کرده، و اختلاف درباره زمان مرگ وی تا صد سال هم وجود دارد و این تاریکی و اختلاف درباره شخصیتی مانند راغب اندکی شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد.
راغب در عصر طلایی علم کلام و رونق دانش مسلمانان می‌زیسته و در شرایط بغداد یا مدینة الاسلام پایگاه اندیشه‌ها و شخصیت‌های بزرگ همه مذاهب و ادیان بوده و آثار گوناگون علمی بوفور در کتابخانه‌های بزرگ یافت می‌شده است.
درباره علت این گمنامی، نظریه‌های متفاوتی ارائه شده، مانند اینکه شاید او مردی گوشه‌گیر و منزوی بوده و از مصاحبت با صاحبان نام و مقام دوری می‌جسته است. شاید با صاحبان قدرت میانه خوبی نداشته و ظاهراً مدتی هم در زندان بسر می‌برده و برخی از آثار خود را در زندان نگاشته است.
این نکته را هرگاه در ارتباط با تمایلات عقیدتی وی، به ویژه ارادت خاص به امیرمؤمنان ملاحظه کنیم و شدت اهتمام وی را در نقل روایات آن حضرت ببینیم، و یا ایده‌های عقلانی و نقد نظریه جبریه او را مشاهده کنیم، این نظریه تقویت می‌شود که چگونه و به چه دلیل زمینه بایکوت شدن او حتی از ناحیه دوستان و معاصران و حتی همشهریان او انجام گرفته است و انگیزه‌ای برثبت شرح حال، آثار و حیات و مرگ او در نوشته‌های قرن پنجم و ششم و هفتم، بلکه هشتم دیده نمی‌شود و بلکه نقل قولی از کتاب‌های او به صراحت در این فاصله تاریخی گزارش نشده است.
عصر راغب اصفهانی، عصر شکوفایی دانش و گفتگوی میان مذاهب و نگارش کتاب‌های مهم در حوزه‌های اسلامی به ویژه علم کلام است.
او از اصحاب صاحب بن عباد (م۳۸۵) وزیر آل بویه شیعی بوده و این حد تاثیر از قدرت در آن دوره طبیعی است. از سوی دیگر در مفردات نام امیرمؤمنان و ذکر روایات حضرت را ۱۹ بار ذکر می‌کند، در طرح عقاید اهل بیت هم روش اش به شکلی است که هم حساسیت برانگیز نباشد و هم ولای اهل بیت را نشان داده باشد.
آثار و مؤلفات راغب
روش تفسیری راغب
روش تفسیری راغب در بستر شناخت قواعد کلی کشف و پرده برداری از معنای لفظ در نظر مفسر متوقف بر 2 چیز است، یکی آنکه مفسر برای خود اصول و مبانی را بپذیرد و براساس آن مبانی شیوه و روش استنباط از کلام را برگزیند و دیگر، علوم و ابزار‌هایی را در اختیار گیرد که بر اساس آن به سراغ تفسیر برود. راغب برای فهم و کشف مراد خداوند به اصولی پایبندی نشان می‌دهد که چگونه آن اصول را در فهم دخیل می‌داند و در تفسیر آیات بکار می‌گیرد. اما در بخش علوم و ابزارها، نیز قواعدی را برگزیده که در روش تفسیر او تاثیر بسزایی داشته و روش ویژه‌ای را در تفسیر از خود بر جای گذاشته است.
سال ۱۳۸۴، کنگره‌ای در شهر اصفهان با همکاری آیسسکو و پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد و مقالات فراوانی به موضوع شخصیت راغب اختصاص یافت.