سردرد سرویکوژنیک (CGH) یا سردرد با منشا گردنی به سردرد‌هایی گفته می‌شود که به دلیل گردن درد و مشکلات گردن ایجاد می‌شود و معمولا در یک طرف صورت بروز می‌کند.
کاملا از نامش پیداست، سردرد گردنی یعنی گردن درد و هر مشکلی که به گردن مربوط می‌شود و سردرد را ایجاد می‌کند، اما ممکن است به دلیل واکنش‌های مختلف مثل میگرن وضعیت بدتر شود و تشخیص را برای افراد سخت‌تر کند.
به این مشکل سردرد گردنی گفته می‌شود که معمولاً به دلیل آسیب دیدگی به گردن اتفاق می‌افتد. در این قسمت از بهداشت و سلامت نمناک قصد داریم اطلاعاتی در مورد سردرد‌ها با منشا گردنی را به شما معرفی کنیم تا آن‌ها را بهتر بشناسید.
سردرد سرویکوژنیک یا سردرد گردنی چیست؟
سردرد سرویکوژنیک (CGH) زمانی اتفاق می‌افتد که درد از یک منبع خاص در گردن تا سر ارجاع شود. این درد معمولاً یک درد ثابت یا احساس کسل کننده است، اما گاهی اوقات شدت درد می‌تواند بدتر شود. علائم CGH معمولاً به صورت پهلو بسته است، به این معنی که در یک طرف گردن، سر و یا صورت بروز می‌کند.
CGH یک سردرد ثانویه است که به دلیل یک بیماری جسمی یا عصبی که از ابتدا شروع شده است، رخ می‌دهد. CGH ممکن است در اثر تروما، مانند شکستگی، دررفتگی، یا ضربه شلاق، یا یک بیماری پزشکی زمینه‌ای مانند آرتریت روماتوئید، سرطان یا عفونت ایجاد شود.
در حالی که منبع درد در ستون فقرات گردنی قرار دارد، تشخیص CGH دشوار است، زیرا درد همیشه در گردن احساس نمی‌شود. علائم CGH همچنین می‌تواند سردرد‌های اولیه، مانند میگرن و سردرد تنشی را تقلید کند.
علائم سردرد با منشا گردنی یا سرویکوژنیک
سرویکوژنیک یا CGH معمولاً به عنوان یک درد متناوب شروع می‌شود و ممکن است پیشرفت کند و به یک درد مداوم تبدیل شود. از ویژگی‌های مشترک CGH می‌توان به این موارد اشاره کرد.
درد ناشی از پشت گردن و تشعشع در امتداد پیشانی، ناحیه اطراف چشم، شقیقه و گوش
درد در امتداد شانه و بازو در یک طرف
کاهش انعطاف پذیری گردن
تورم چشم و تیرگی بینایی ممکن است در برخی موارد در طرف آسیب دیده ایجاد شود.
درد تقریباً همیشه در یک طرف گردن و سر تأثیر می‌گذارد، اما در موارد غیرمعمول ممکن است هر دو طرف تحت تأثیر قرار بگیرند.
سفتی گردن
درد یک طرفه در سر
تغییر جهت
درد شانه
چشم درد
درد هنگام سرفه و عطسه
درد در هنگام تغییر پوزیشن
درد یک طرفه در سر
چگونه یک مشکل گردن می‌تواند باعث سردرد سرویکوژنیک شود؟
در ناحیه ستون فقرات گردنی فوقانی، هسته تریژمینوسرویکال منطقه‌ای از همگرایی رشته‌های عصبی حسی است که از اعصاب سه قلو و اعصاب فوقانی نخاع سرچشمه می‌گیرند.
عصب سه قلو مسئول احساس درد در صورت از جمله قسمت بالای سر، پیشانی، چشم و ناحیه شقیقه است. هنگامی که احساس درد ناشی از سرویکوژنیک توسط اعصاب فوقانی نخاع احساس می‌شود، به رشته‌های عصبی سه قلو منتقل می‌شود. این انتقال منجر به احساس درد در نواحی مختلف سر می‌شود.
عوامل مختلفی می‌توانند درد را از گردن به سر منتقل کنند، مانند:
آسیب به مفصل پس سری آتلانتو (مفصل بین پایه جمجمه و مهره اول گردنی)
آسیب به یکی از اجزای ستون فقرات گردنی، مانند مهره، مفصل وجه یا دیسک
رادیکولوپاتی گردنی حاصل از عصب نیش خورده در ناحیه فوقانی ستون فقرات
آسیب به عضلات گردن
تومور‌ها در ناحیه گردنی
انتقال درد از گردن به سر
چه زمانی سردرد سرویکوژنیک جدی است؟
در برخی موارد، CGH ممکن است به دلیل شرایط زمینه‌ای خطرناکی مانند تومور، خونریزی، شکستگی یا ناهنجاری شریانی (اتصال غیرطبیعی بین عروق و وریدها) در ناحیه سر و گردن ایجاد شود. در چنین مواردی، یک یا چند مورد از علائم زیر نیز ممکن است وجود داشته باشد.
تغییر در نوع درد سردرد، مانند سردرد شدید که غیر قابل تحمل است.
تهوع و استفراغ
گیجی و گمراهی
سردرد‌های ناشی از سرفه یا مانور والسالوا (تلاشی برای دفع هوا با دهان بسته و سوراخ‌های بینی محکم)
سفتی و تورم گردن
بی حسی در قسمت دست‌ها
سردرد شدید
حقایقی در مورد علل سر درد گردنی
۱. سردرد همراه با گردن درد
گردن ما معمولا عاملی برای نگه داشتن سر می‌باشد و باعث می‌شود که سر روی بدن به شکل متعادل قرار بگیرد. معمولاً سردرد‌های گردنی هم سر و هم گردن را درگیر می‌کنند. رابطه بین درد این دو قسمت کاملا مشهود است.
البته سر درد و گردن درد این چنینی بستگی به وضعیت ذهنی و عاطفی افراد هم دارد. معمولا اگر فرد بتواند یک پوزیشن مناسب به خودش بگیرد و سر خود را صاف نگه دارد، کمتر دچار گردن درد و سردرد می‌شود.
۲. توازن نداشتن سر و گردن
در چنین حالتی معمولاً افراد مانند بقیه سر و گردن شان متناسب با دیگر اندام‌ها نیست، زیرا عصب‌های اصلی بدن آن‌ها به شکل مناسبی قرار نگرفته است. در نتیجه حدود ۳ میلیمتر ناقرینگی در پوزیشن سر و گردن دیده می‌شود.
توازن نداشتن سر و گردن
۳. آسیب دیدگی گردن
اگر اخیراً تصادف کرده باشید یا از یک آسیب دیدگی رنج ببرید، احتمالاً درد سر و گردن بعد از چند روز یا بعد از یک هفته یا چند ماه ادامه خواهد داشت و باید آن را بررسی کنید. احتمالاً آسیب گردن در این شرایط باعث سردرد شما شده است. بهتر است که حتماً از یک متخصص متبحر کمک بگیرید تا بدنتان بتواند دوباره به الگوی متعادل خودش برگردد.
۴. سفت شدن ماهیچه‌ها و شل شدن ماهیچه‌های حمایتی
معمولاً کسانی که بیش از حد از ماهیچه و عضلات کار می‌کشند یا کسانی که فعالیت جسمانی بالایی ندارند، با این مشکل مواجه می‌شوند. بعضی از آن‌ها ممکن است گردن خود را بیش از حد جلو بیاورند یا بیش از حد پایین بگیرند و در نتیجه مشکل آن‌ها تشدید می‌شود.
از طرفی به درستی راه نمی‌روند و همین باعث می‌شود که ماهیچه پشت گردن بیش از حد سفت شود و عضله‌های جلو مورد استفاده زیاد قرار بگیرند که همین عاملی برای گردن درد و سردرد خواهد بود.
۵. خوابیدن به شکل غلط
خواب مناسب عاملی برای داشتن بدن سالم است، زیرا همه ما یک سوم زندگی را در حال خواب هستیم و حرکت نمی‌کنیم. اگر نتوانیم هنگام خواب پوزیشن مناسبی داشته باشیم و سر و گردن خود را متناسب نگه داریم، احتمالاً با سردرد گردنی مواجه خواهیم شد.
هنگام خواب باید مراقب باشیم که گردن ما روی بالش تکیه داده شده باشد، کمر باید به شکل مناسبی کشیده شود و برای پا‌های خود نیز باید از یک بالش استفاده کنیم تا به دیگر مهره‌های بدن فشار نیاورند.
۶. ضعف دیواره شکم
بدن ما در هر قسمت به قسمت دیگر وابسته است. در نتیجه مشکلات شانه، قفسه سینه و گردن به دیگر قسمت‌ها انتقال پیدا می‌کند. گاهی اوقات ضعف دیواره‌های شکم و پوزیشن غلط عاملی برای فشار آوردن به گردن می‌شود.
باید مراقب باشیم که این درد عمیق نشود. برای بهبود این وضعیت باید از حرکات کششی استفاده کنیم. باید یاد بگیریم که چگونه نفس عمیق بکشیم و مراقب باشیم که حرکات شکمی ما بیش از حد سفت و سنگین نباشند.
۷. التهاب اعضای بدن
گاهی اوقات التهاب و ضعف اعضای بدن عاملی برای مشکلاات استخوانی، مفصلی و ماهیچه‌ای است. در نتیجه بدن ما نمی‌تواند پوزیشن مناسبی داشته باشد. معمولاً التهابات روده و کبد به دلیل کمبود اکسیژن، مواد مغذی و خون، عاملی برای فشار آوردن به ماهیچه‌ها از جمله گردن درد هستند که همین امر سردرد را هم ایجاد می‌کند.
۸. استفاده از گوشی موبایل
گوشی موبایل عاملی برای مشکلات سر درد و گردن درد خواهد بود و باعث ضعف آن‌ها می‌شود، زیرا ما مدام سر خود را پایین می‌گیریم. همین مشکل در گردن به سر انتقال پیدا می‌کند و باعث می‌شود که نتوانیم به خوبی وضعیت مناسبی داشته باشیم.
۹. مشکلات استروژن
گاهی اوقات تعادل نامناسب در هورمون‌های بدن از جمله استروژن عامل ایجاد مشکلات گردن درد خواهد شد. استروژن در اکثر مواد مختلف و محیط اطراف ما وجود دارد. مثلاً وازلین حاوی استروژن است و بسیاری از پلاستیک‌ها هم از استروژن ساخته شده است.
این ترکیبات در لوازم آرایشی، محصولات بهداشتی، بسته بندی ها، غذا ها، لباس‌ها و ... هم وجود دارند. باید مراقب باشیم که استروژن بیش از حد، عاملی برای شل شدن فیبر بدن نشود و سردرد و گردن درد را ایجاد نکند.
۱۰. تنفس نامناسب
می‌توانید تا چند روز بدون آب و غذا دوام بیاورید، اما یک دقیقه هم نمی‌توانید نفس نکشید بنابراین بسیار مهم است که راه صحیح تنفس را یاد بگیرید. تنفس غلط روی پوزیشن بدن شما هم تاثیر می‌گذارد.
تنفس باید عمیق باشد. اگر هنگام تنفس شانه‌های شما تکان می‌خورد، یعنی تنفس اشتباهی دارید. این تنفس فشار زیادی را به گردن وارد می‌کند. گردن باید از تنفس ما حمایت کند و ریه‌ها باید پایین بیایند.
۱۱. شکل نامناسب مبلمان و صندلی
مراقب باشید که از لوازم مناسبی استفاده کنید. حد نرمال و طبیعی را حفظ کنید. همیشه از مبلمان استاندارد استفاده کنید تا پوزیشن گردن و سر شما را حفظ کند. هنگام دویدن، پریدن، قدم زدن، اسکات و حرکت‌های دیگر مراقب سر و گردن تان باشید.
۱۲. مراقبت‌های ضد التهابی
از مراقبت‌های ضد التهابی استفاده کنید تا بدن شما وضعیت بهتری پیدا کند. مثلاً زردچوبه برای اصلاح سر درد و گردن درد مناسب است و التهابات را کاهش می‌دهد. همچنین می‌توانید یک روز در میان از دوش آب سرد و گرم استفاده کنید. منیزیم هم می‌تواند فشار و تنش روی گردن را از بین ببرد یا تا حد زیادی کاهش دهد.
۱۳. شانه‌های قفل شده
نزدیک‌ترین ناحیه به گردن و سر، شانه است. زمانی که شانه مشکل داشته باشد، قطعاً علائم آن روی سر و گردن هم ظاهر می‌شود. پس چنانچه در بخش بهداشت و سلامت نمناک اشاره شده است سعی کنید شانه‌های خود را به شکل مناسبی نگه دارید و از آن‌ها مراقبت کنید تا دچار سر درد گردنی نشوید.
چند راه برای کنترل و کاهش سردرد گردنی
اگر در طول روز کاری باید مرتباً سر خود را به هر جهت بچرخانید، چرخش کامل بدن را به جای چرخش گردن در آن بگنجانید. استفاده از صندلی اداری یا چهارپایه قابل چرخش می‌تواند کمک کند.
اگر مجبورید مرتباً بلند شوید یا اشیا سنگین مانند جعبه را بلند کنید، از زانو خم شوید و در مقابل خم شدن به پشت، روی زمین بنشینید. خم شدن در زانو‌ها به شما کمک می‌کند تا ستون فقرات در وضعیت خنثی و ایمن تری قرار بگیرد و وضعیت بدن بهتر شود.
اگر لازم است اشیا را در خانه یا محل کار خود بلند کنید، جسمی را که بلند می‌کنید نزدیک بدن خود نگه دارید، زیرا این امر باعث کاهش فشار در ستون فقرات می‌شود.
هنگام نشستن طولانی مدت در خانه، از نیمکت‌ها یا صندلی‌های نرم که در آن فرو می‌روید خودداری و از وضعیت بد بدن جلوگیری کنید. در عوض، برای ترازبندی بهتر ستون فقرات، روی یک سطح سفت و محکم بنشینید.
هنگام خوابیدن به پشت یا پهلو، فقط از بالش (اغلب یک عدد) به اندازه کافی استفاده کنید تا گردن شما خنثی باشد و به طرفین خم نشود. خوابیدن با بالش‌های زیاد می‌تواند سر شما را به سمت جلو یا کنار حرکت دهد و فشار را روی گردن در طول شب ایجاد کند.