آیتالله سیدحسن سعادت مصطفوی که ۷ دهه است در نیاوران زندگی میکند، هنگام تسخیر کاخ نیاوران به دست جوانان انقلابی، ۶ سال ریاست این کاخ را بر عهده گرفت و مشاهدات جالبی از گنجینههای آن دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، سیدحسن سعادت مصطفوی سال ۱۳۱۵ در قائن به دنیا آمد و هنگامی که ۱۲ سال داشت ساکن تهران شد. او که عالِمزاده بود، در ۲۹ سالگی به درجه اجتهاد رسید، ازدواج کرد و ساکن محله نیاوران شد. او سالها امام جماعت مسجد جامع نیاوران بود و همین محبوبیت و مقبولیت موجب شد وقتی جوانان انقلابی کاخ نیاوران را تسخیر کردند، جز به سرپرستی حجتالاسلام سعادت مصطفوی رضایت ندادند. اینگونه شد که شبانه، حکم ریاست کاخ از سوی امام و دفتر نخستوزیری بازرگان صادر شد.
مصطفوی در این باره میگوید: ۶ سال سرپرستی کاخ را بر عهده داشتم و سعی کردم کاخ را سالم نگه دارم، به همین دلیل هر کسی را به داخل راه نمیدادم؛ حتی خودمان بیرون میخواستیم برویم میگفتیم دو مأمور ما را میگشت که چیزی از کاخ بیرون نرود. ما در اطراف کاخ محدودهای تعیین کردیم و با آیتالله مهدوی کنی هماهنگ کردیم که هیچ کمیتهای نتواند به آنجا وارد شود. اول کامرانیه، اول مرز ما بود که ماشینها را نگه میداشتند، اسلحه را میگرفتند و راهیشان میکردند و از آن طرف هم کاشانک آخر محدوده ما بود و سربازانی که داشتیم همه مسلح بودند و از نخستوزیری جواز اسلحه داشتیم. کاخ اسلحه زیادی داشت که هیچ کمیتهای نداشت، حتی جلیقههای ضدگلوله و سلاحهای پیشرفته هم داشت که همه اینها را ما حفظ کردیم.
رئیس کاخ نیاوران پس از پیروزی انقلابی اسلامی، پیرامون گنجینه موجود در کاخ توضیح داده است: جدا از ۷۰۰ کیلو طلا، یک کشتی طلا در دفتر شاه بود که متعلق به ۶۰۰ سال پیش بود کلکسیون سکههای فرح بینظیر بود که الان در بانک مرکزی نگهداری میشود، این سکهها از ماقبل تاریخ، هزاره اول و دوم و همه سلطنتهای مختلف را شامل میشد. یک تابلویی یهودیهای صهیونیست به شاه هدیه داده بودند که برلیان بود، قیمتی نتوانستیم برای آن تعیین کنیم! زمانی که میخواستیم اینها را به بانک مرکزی یا جای دیگری تحویل دهیم، میترسیدم. خودم برای بار اول همراه گروه رفتم که در بانک مرکزی به زیرزمینی رفتم که تا چشم کار میکرد آیینه و شیشه و طلا، اقسام کلاههای سلطنتی، تخت طاووس، قلیانهای کار شده ناصرالدین شاه و جواهرات خانواده پهلوی، مدالهای شاه، شمشیرها و قلافها نگهداری میشد.
کاخ نیاوران پس از تسخیر / عکاس: میشل ستبون
جمال شاهحسینی، از کارمندان بازنشسته کاخ نیاوران هم پیرامون تسخیر این مجموعه میگوید: روز ۲۲ بهمن دو تانک مقابل کاخ نیاوران ایستاده بود. با یکی از بچههای نیاوران (اکبر بشرویه) که بعدها شهید شد، آمدیم عکسهای شاه را با تصاویر امام تعویض کردیم. گارد جاویدان شاهنشاهی هم به ما تیراندازی نکرد. بعدش که کاخ را تسخیر کردیم، گاردیها میترسیدند با لباس نظامی فرار کنند، به آنها لباس شخصی دادیم تا بتوانند از کاخ خارج شوند. در سال ۱۳۶۵ درهای کاخ موزه نیاوران به روی عموم باز شد و اولین امین اموال کاخ هم احمد نیاورانی از کارمندان وزارت فرهنگ و ارشاد شد.
علی گرجی، از شاهدان عینی تسخیر کاخ نیاوران پیرامون این اتفاق میگوید: آن زمان ۱۶ سال داشتم و بعدها مسئول یگان حفاظت کاخ صاحبقرانیه شدم. ما آمار کاخ نیاوران را داشتیم و وقتی پرچم داخل کاخ افراشته نبود، یعنی شاه نیست. چند روز قبل از ۲۲ بهمن، گارد جاویدان با تانک جلوی کاخ مستقر شد اما روز ۲۲ بهمن، کاخ از اعضای درباره خالی بود و نیروهای گاردی هم از ما خواستند تا کمکشان کنیم و با لباس غیر نظامی فرار کنند. بعدش هم حاج آقا مصطفوی امام جماعت مسجد نیاوران با حکم امام، مسئول کاخ شد و تمام درها را بست تا چیزی غارت نشود.
در ادامه، برخی عکسهای بهجا مانده از روزهای نخستین انقلاب اسلامی در کاخ نیاوران را مرور میکنیم.
۲۳ بهمن ۱۳۵۷، یک تانک مقابل ورودی کاخ نیاوران / عکاس: گابریل دووال
کارمندان کاخ نیاوران در روز جمعه ۲۷ بهمن ۱۳۵۷ در کاخ نیاوران تهران، پرتره محمدرضاشاه را با تصویر امام خمینی جایگزین کردند / عکاس: آلن دژان
یکی از تلفنهای طلا در کاخ نیاوران در دستان حجتالاسلام سیدحسن سعادت مصطفوی / عکاس: الکس بویی
تمرین تیراندازی انقلابیون در کاخ نیاوران / عکاس: آلن دژان
۲ دی ۱۳۵۸، یکی از نیروهای انقلابی مشغول نگهبانی از کاخ سبز در مجموعه نیاوران / عکاس: الکس بویی