رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، سیاست توجه به همسایگان را اولویت دولت سیزدهم دانست و گفت: در پرتو این سیاست هزینه‌های مقابله با نظام سلطه، با تقویت گشایش متقابل و همبستگی در محیط همسایگی، کاهش می‌یابد.
رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه با بیان اینکه سیاست توجه به همسایگان اولویت دولت سیزدهم است، ادامه داد: مفهوم همسایگی سطح تحلیل خاص سیاست خارجی است. سیاست همسایگی به زبان ساده عبارتست از اراده و برنامه ریزی برای استفاده از فرصت‌هایی که جغرافیای همسایگی در اختیار می‌گذارد و تهدید‌هایی که این جغرافیا در روابط ایجاد می‌کند، مدیریت کرد.
شیخ الاسلامی افزود: این مفهوم البته ایده جدیدی نیست، آنچه که جدید است اجماعی است که در دولت سیزدهم در خصوص اهمیت، ضرورت و فوریت و اولویت این سیاست به وجود آمده است.
وی تصریح کرد: شناخت و تبیین ابعاد نظری و سازوکار‌های عملی سیاست همسایگی بسیار دارای اهمیت بوده و از این رهگذر این سیاست به یک منظومه منسجم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود که در آن مفاهیمی همچون تشدید تعاملات و تبادلات دو و چند جانبه، ارتقاء اعتماد متقابل، خویشتن داری، گفتگو و تفاهم، هم افزایی، جامع نگری و دوراندیشی و ساختارمندی فرهنگی و تاریخی نقطه عزیمت به سوی هماهنگی، همدستی، همکاری و همبستگی خواهد بود.
شیخ الاسلامی با بیان اینکه وجه مشخصه موفقیت سیاست همسایگی همچون تدبیر و رویکرد سیاست خارجی، تامین و تحقق اهداف به منافع ملی کشور است، گفت: حساب همسایه باید از دیگران جدا باشد و سیاست همسایگی موفق می‌تواند به طور متقابل نگرانی‌های امنیتی ایران نسبت به همسایگان و همسایگان نسبت به ایران را کاهش دهد. در این الگو تهدیدات و مشکلات موجود در حوزه همسایگی زمینه گفتگو تلقی می‌شوند و بنیان همکاری‌ها را تقویت می‌کنند.
وی اضافه کرد: در پرتو این سیاست هزینه‌های مقابله با نظام سلطه با تقویت گشایش متقابل و همبستگی در محیط همسایگی کاهش می‌یابد از این راه تحقق ترویج آرمان‌ها و آموزه‌های انقلاب شکوهمند اسلامی در سایه چنین گشایشی میسر می‌شود.
شیخ الاسلامی با بیان اینکه ارتقاء زیرساخت‌ها و توسعه تجارت که از نتایج سلسله همسایگی است زمینه را برای رفع محدودیت‌های ژئوپلیتیک و مزاحمت‌های خارجی فراهم می‌کند، افزود: کمترین چیزی که از سیاست همسایگی نمی‌توان توقع داشت عدم همکاری همسایه‌ها با دشمنان است اگر چه ظرفیت سیاست همسایگی به این وجه صلیبی محدود نیست و وجه ایجابی آن در سطوح مختلف با منصه ظهور می‌رسد.
وی گفت: جغرافیای همسایگی طیف متنوعی از امکانات را در اختیار می‌گذارد که هر یک در جای خود می‌تواند مزیتی بزرگ به حساب آید و مرجعیت ژئوپولوتیک، ارتباطات، تجارت درون منطقه ای، بازار گسترده و متنوع، دسترسی مستقیم به نقاط جهان، از این نوع است.
شیخ الاسلامی ادامه داد: این فهرست چنان است که نگاه ما را به سیاست همسایگی رویکردی راهبردی قرار دهد. سیاست همسایگی باید یکی از ستون‌های اصلی سیاست خارجی و دیپلماسی فعال پویا و هوشمند باشد.
وی تاکید کرد: همسایه می‌تواند به لحاظ جغرافیایی هم مرز نباشد، اگر این ایده را بپذیریم باید در کنار جغرافیا عناصر و مولفه‌های دیگری را برای همسایگی تعریف کنیم.
شیخ الاسلامی گفت: با افزودن مولفه‌های جدید به مقوله همسایگی مفاهیم دیگری همچون ماهیت همسایگی که ناظر بر گونه شناسی همسایگی است شدت همسایگی و پویایی و ایستایی همسایگی مفاهیمی از این دست است که به این ادبیات افزوده می‌شود که هر یک جای خود درخور تامل است.
وی تصریح کرد: مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه حدود ۲ سال پیش پژوهش در باب سیاست همسایگی را به عنوان یکی از اولویت‌های کاری خود قرار داده و مجموعه‌ای از فعالیت‌های مطالعاتی پژوهشی و نشست‌ها و هم اندیشی‌ها ذیل این عنوان و در این مرکز در حال انجام است و یکی از این فعالیت‌ها سفارش یک طرح تحقیقاتی به مرکز آینده پژوهشی جهان اسلام بود که به نحو شایسته و مطلوب توسط این مرکز انجام شد.
شیخ الاسلامی افزود: در این طرح برگزاری یک همایش ملی برای ارائه دستاورد‌های پژوهشی و تبادل نظر در باب این موضوع راهبردی پیش بینی شده و نشست امروز مرحله پایانی این پژوهش است.
وی خاطر نشان کرد: پیش نشست‌های متعددی با همکاری دانشگاه‌های مختلف برای این همایش برگزار شد و دبیر این همایش به آن‌ها اشاره کرده است.