منصور قصری‌زاده مدیر شبکه رادیویی قرآن از نقش و اهمیت قرآن کریم به عنوان رسانه‌ای جامع و کامل سخن گفت.
زمینه علاقه‌مندی شما در حوزه قرآن کریم از چه زمانی و به چه شکلی آغاز شده است؟
فعالیت‌های بنده به دو بخش شخصی و کاری خلاصه می‌شود. در قسمت شخصی باید بگویم که از ۹ سالگی در محضر قرآن کریم بوده‌ام و با عنایت الهی و حمایت والدین، قرائت قرآن را شروع کردم. در جلسات قرآن و محافل قرآنی داخل و خارج کشور حضور داشتم، در مدارس، دانشگاه‌ها، نهاد‌ها و سازمان‌ها تدریس می‌کردم و این‌ها از جمله فعالیت‌های من در این محیط محسوب می‌شود. در سال ۱۳۷۰ خداوند توفیقی به من داد و به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در مسابقات بین‌المللی قرآن در کشور مالزی شرکت کردم و به مقام اول رسیدم.
علاوه بر قرائت، به حفظ قرآن هم پرداخته و با عنایت خداوند حافظ کل قرآن شده‌ام. هدف‌گذاری بنده به نحوی بوده که در زمینه‌های مختلفی فعالیت کنم. از سال ۱۳۷۷ وارد سازمان صدا و سیما شده و در جایگاه‌های مختلفی مانند دبیری خبر، مدیر بازبینی شبکه، مشاور معاون سیما، مشاور قائم رئیس مقام سازمان و... قرار گرفته‌ام.
روند برنامه‌ریزی‌ها و تولیدات در رادیو قرآن به چه شکلی بوده و هدف‌گذاری‌های این شبکه با چه رویکردی پیش رفته است؟
رادیو قرآن در دو وجه به مباحث قرآنی می‌پردازد؛ ابتدا ظاهر آن که شامل قرائت، صوت و لحن، تجوید و زیبایی‌ها و ابعاد هنری قرآن کریم است که بسیار اثرگذار است و به عنوان یک شاخص برای رادیو قرآن محسوب می‌شود. اساسا علت اولیه به وجود آمدن این شبکه، فراگیری موضوع قرائت در سطح جامعه بوده است که در طول زمان با توجه به توفیقاتی که در این زمینه به دست آمد، بحث محتوا نیز به آن اضافه شد.
دو وجهی که به آن اشاره کردم شامل شکل و محتواست. تلاش من و همکارانم این بوده که علاوه بر وجه ظاهری، به مباحث معنوی و باطنی قرآن کریم نیز توجه شود. قاعدتا در بخش دوم مسئله‌ای که حایز اهمیت است معارف و علوم قرآنی است؛ مباحثی از جمله تفسیر، شان نزول و تاریخ، نگارش یا رسم‌الخط و حتی مباحث جدیدی مانند هرمنوتیک که در شناخت متون قدیمی و فاخر، تعبیرشناسی می‌کند. همه این موارد دارای سطوح تخصصی و عمومی هستند.
رویکرد پیش رو در رادیو قرآن علاوه بر تولیدات تخصص‌محور، ارائه مطالب پیچیده و سنگین قرآنی به گونه‌ای عام است تا همگی بتوانند از آن‌ها بهره‌مند شوند. برنامه‌های صبحگاهی مانند «خشت بهشت» و «مسیر انس» برای همه سطوح جامعه ارائه می‌شوند و به مباحثی از جمله سبک زندگی می‌پردازند. در کنار آن‌ها برنامه‌های تخصصی مانند «قرآن و اندیشه» به مباحث قرآنی از نظر اندیشمندان و پیش‌کسوتان توجه دارد.
همچنین در بحث تلاوت باید توجه کنیم که این بخش نیز شامل دو سطح عمومی و تخصصی است. در بخش دوم، قرآن به صورت کاملا حرفه‌ای و هنری همراه با صوت و تجوید خاص تلاوت می‌شود که این فضا برای همه مردم امکان‌پذیر و برای همگی قابل اجرا نیست. به همین خاطر برای اینکه همه مخاطبان از بحث قرائت بهره ببرند برنامه‌هایی را در رادیو قرآن در نظر گرفته‌ایم که ان‌شاءالله اجرا خواهند شد و همین‌طور بیش از گذشته به تلاوت‌ها و قاریان ایرانی می‌پردازیم.
به طور کلی رسانه تا چه اندازه توانسته است در حوزه علوم قرآنی موفق باشد؟
هر زمان که برنامه‌های معارفی و قرآنی مورد توجه مخاطب قرار بگیرد، می‌توان گفت: به توفیق رسیده‌ایم. در واقع همه طرح‌ها و برنامه‌ها برای اثرگذاری حقیقی و پایا، باید پیوست قرآنی داشته باشند. تاکید من در اینجا بر تمام برنامه‌های صداوسیماست. به طور مثال در یک برنامه ورزشی یا هنری باید دقت کنیم به مبانی قرآنی و اخلاقی که در دین ما بسیار به آن‌ها تاکید شده و عدم توجه به آن‌ها ممکن است پیامد‌های فردی و اجتماعی داشته باشد، توجه شود.
باید بتوانیم بر پایه شاخص‌های قرآنی خود را ارزیابی کنیم و این شاخص را به عنوان یک اصل بپذریم در این صورت است می‌توانیم به پاسخی درست در رسانه برسیم. به نظر حقیر به رغم توفیقات انکارناپذیری که داشته‌ایم، هرگز نباید به این سطح از برنامه‌سازی قانع و راضی باشیم، چراکه تا نقطه مطلوب ما فاصله زیاد است. حق ظاهری و باطنی قرآن کریم در برنامه‌سازی‌های ما به درستی ادا نشده است. البته بدین معنا نیست که قرائت قرآن یا تعداد برنامه‌های قرآنی را زیاد کنیم. هدف این است که در باطن برنامه‌ها اصول قرآنی و معارف اهل بیت (ع) ترویج داده شود. حتی در گونه کمدی که به طور مثال ممکن است به مسخره کردن، هجو یا بی‌احترامی منجر شود، می‌توان اصول قرآنی را جای داد.
می‌توان شاد بود و طنز داشت در کنار آن با نگاه بر اصول قرآنی به مباحث فرهنگی و اجتماعی پرداخت. بدین صورت رسانه‌ای با تولیدات قرآنی شکل می‌گیرد به معنی تاثیر قرآن کریم بر رفتار اجتماعی که توسط برنامه‌سازی با محتوا محقق می‌شود.
برای ایجاد رسانه‌ای با این ویژگی‌ها، رادیو چه نقشی دارد؟
بهتر است ببینیم خود برنامه‌سازان به این‌گونه برنامه‌ها تا چه حدی باور دارند. هر چه قدر باور‌ها و التزامات عملی سازندگان بیش‌تر باشد قطعا برنامه‌ها اثرگذارتر خواهد بود. در کنار آن باید بررسی کنیم که چه میزان روی جامعه اثر گذاشته و توانسته‌ایم با مخاطب ارتباط برقرار کنیم و متناسب با نیاز‌های او پیش برویم؛ اگر در اصلاح و ارتقای باور‌های اجتماعی موثر بوده‌ایم، می‌توانیم بگوییم، رادیو موفق عمل کرده است.
فکر می‌کنم هنوز مانده تا به نقطه مطلوب برسیم. این به معنای ضعف در تلاش‌ها و کم‌کاری نیست، ولی می‌دانیم که برای خوب شدن نمی‌توان حدی را به ویژه در رابطه با دین و حقیقت آن تعیین کرد. رادیو به علت برد بیش‌تری که از سایر رسانه‌ها دارد و نفوذی که در گوش مردم ایجاد می‌کند و می‌تواند از قوه تخیل مخاطب استفاده بیش‌تری کند و قاعدتا در تمام مواردی که گفتم، تاثیر زیادی در جامعه دارد.