بختِ سفید بهشتِ پرندگان امسال هم در تالاب بین المللی میانکاله سیاهِ می‌شود؟!
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز مازندران ، زندگی در ۶۸ هزار هکتار حیات وحش و تالاب بین المللی میانکاله سرشار از تضاد‌ها، تناقض ها، بالا و پایین‌ها و اوج و فرودهاست که به این طبیعت رنگ و جلوه زیبایی می‌دهد.
بین همه این موضوع‌ها یک مرز باریک وجود دارد. مرزی به نازکی تار مو که ممکن است هر لحظه پاره شود و زندگی را که روی یک خط راستا در حرکت بود بشکند و به آن موج دهد و بختِ سفید بهشتِ پرندگان امسال برای دومین سال متوالی در تالاب بین المللی میانکاله سیاه شود.
فوج فوج پرندگان زمستان گذران گزینه اول و آخرشان امسال همانند هر سال در این فصل تالاب بین المللی میانکاله ذخیره گاه زیست کره است، همه چیز بسیار عادی جلوه می‌کند تنها صدایی که شنیده می‌شود صدای عاشقی پرندگان است که بال هایشان سکوت تالاب را می‌شکند؛ سکوتی که برای محیط بانان و دوستداران طبیعت مصداق آرامش پیش از طوفان است.
مهمانان سیبری امسال از نردبان مرگ بالا می‌روند
خادمی عکاس حیات وحش هم می‌گوید: عکاسی در طبیعت لذت بخش است، اما متاسفانه در دو سال اخیر با وجود تلفات پرندگان از لذتش کم شده است.
حدود سه ماهی است حدود ۵۰۰ هزار قطعه پرنده زمستان گذران آبزی و کنارآبزی از سیبری به میانکاله خود را رساندند بدون آنکه بدانند امسال هم تراژدی مرگ اندک اندک در بیخ گوششان جان می‌گیرد.
نقیبی معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور می‌گوید: این نگرانی در سالی که هستیم وجود دارد، ممکنه دوباره سم بوتولیسم شروع به کشتار پرندگان کند و مشابه اتفاقات سال گذشته و قبل‌تر از آن تکرار شود.
چند روز مانده به زمستان سیاه در میانکاله
کاش فقط آتش بود که بر پیکره میانکاله نیشتر می‌زد، میانکاله در عطش بی آبی هم می‌سوزد.
روند خشکی تالاب میانکاله از اوایل دهه نود آغاز شد و هر سال سیر صعودی داشت. خشکی که از غرب منطقه آغاز شده بود حالا در طول ۶۰ کیلومتر نوار جنوبی این تالاب کشیده شده و در برخی مناطق مانند گلوگاه، بندرگز و خلیج گرگان به محیطی خشک و باتلاقی تبدیل شده است.
پسروی آب دریای خزر مهم‌ترین دلیل کاهش سطح آب در این تالاب است، تالابی که بخش زیادی از آب خود را از دریا تامین می‌کرد، اما با کاهش آورد رودخانه‌هایی مانند ولگا، انباشت رسوبات و بسته شدن ورودی آب دریا از دو کانال خزینی و چپقلی در استان گلستان به همراه تغییرات اقلیمی مانند کاهش بارندگی، افزایش دما و تبخیر آب حالا روز‌های خشکسالی خود را می‌بیند.
۳۰ درصد از پهنه ۴۵ هزار هکتاری تالاب میانکاله و خلیج گرگان خشک شده است.
حسینعلی ابراهیمی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران می‌گوید: میزان آب تالاب میانکاله و خلیج گرگان با بارندگی‌های اخیر تغییر محسوسی نداشته و سطح خشکی نیز ۱۵۰۰ هکتار بیشتر از پارسال شده است.
بنی هاشمی رئیس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر مرداد امسال با هشدار در خصوص ادامه عقب نشینی آب از ساحل گفته بود: تراز آب دریای خزر از سال ۱۳۷۵ تاکنون یک و نیم متر کاهش داشته است.
یکی از راهکار‌های ورود آب دریا به تالاب میانکاله لایروبی کانال‌های ورودی آب از دریا و پمپاژ آب از دریای خزر به تالاب است که کارشناسان می‌گویند هر چقدر آب از دریا وارد تالاب میانکاله شود به دلیل پسروی دریای خزر و کاهش سطح آب تالاب، امکان نشت دوباره آب به داخل دریا وجود دارد به همین دلیل این طرح هنوز در مرحله مطالعاتی باقی مانده است.
در ستاد ملی احیای تالاب‌های کشور لایروبی کانال آشوراده توسط سازمان بنادر و دریانوردی و انجام مطالعات برای انتقال آب از حوضه‌های همجوار و پمپاژ در ضلع غربی خلیج گرگان توسط وزارت نیرو مصوب شد، اما با گذشت یک سال این طرح‌ها همچنان مسکوت مانده اند.
ابراهیمی می‌گوید: اگرچه برخی سازمان‌ها به این مصوبات عمل نکرده اند، اما با توجه به اهمیت این تالاب اداره کل محیط زیست مازندران مطالعات اجرایی برای انتقال آب رودخانه‌های همجوار و پمپاژ از دریا را انجام داد که برای اجرای این طرح‌ها به ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
آب تالاب میانکاله لب شور و حاصل مخلوط شدن آب شیرین رودخانه‌ها و آب شور دریای خزر است به همین دلیل مدیر کل حفاظت محیط زیست مازندران تنها راه نجات تالاب میانکاله از خشکسالی را افزایش ورودی آب شیرین از رودخانه‌های حوزه آبریز و همزمان پمپاژ آب دریای خزر می‌دادند و می‌گوید برای اجرای این طرح به احداث ۱۵ کیلومتر کانال انتقال آب نیاز است و هزینه‌هایی دیگر که اعتبارات ملی را طلب می‌کند.
کارشناسان می‌گویند: با خشک شدن تالاب میانکاله علاوه بر از بین رفتن زیستگاه صد‌ها گونه پرنده و آبزی شمال ایران نیز به کانون ریزگرد‌ها تبدیل خواهد شد.
چاه‌های آب ناجی آبزی پروری
اسماعیلی معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست مازندران می‌گوید: حدود پنج هزار حلقه چاه در ضلع جنوبی میانکاله شناسایی شده که نود میلیون متر مکعب آب زیرزمینی از آن برداشت می‌شود و این فشار بزرگی به تالاب وارد می‌کند.
او ادامه داد: حدود سیصد و هشتاد هکتار پرورش ماهی در این مسیر فعال است که حدود سی میلیون متر مکعب آب در خود ذخیره و از ورود حقابه آب شیرین به تالاب جلوگیری می‌کنند و نتیجه اش فاجعه‌ای است که دو سال است به جان میانکاله افتاده است.
بوتولیسم؛ شکارچی خفته در تالاب بین اللملی میانکاله
حالا که احتمال می‌رود مرگ برای سومین سال متوالی سایه سنگین اش را بر سر پرندگان زمستان گذران سیبری بیاندازد دستگاه‌های متولی از محیط زیست کشور تا دوستداران طبیعت با اجرای طرح جامع تالاب میانکاله پای کار آمدند.
سلاجقه رئیس سازمان محیط زیست کشور هم می‌گوید: لایروبی کانال از یک طرف و بحث جریان‌حق آبه برای سه سناریو کم آبی، میان آبی و پرآبی در نظر گرفته شده است و مجموع وزارت نیرو و آب منطقه‌ای استان مکلف هستند حق آبه را به تالاب بین المللی میانکاله تحویل دهند.
قدم دیگر را دوستداران محیط زیست برداشته اند آن هم احداث یک سد خاکی
داوری عضو انجمن دوستداران محیط زیست هم می‌گوید: این دیواره با طول دو و نیم کیلومتر، ارتفاع دو و نیم متر و عرض ۱۲ متر در تابستان امسال تکمیل شد.
او ادامه داد: با احداث این دیواره توانستیم در ضلع غربی در حدود چهار هزار هکتار آب را نگهداری کنیم.
داوری می‌گوید: با ایجاد این خاکریز از هدر رفت آب‌های سطی و باران جلوگیری و حجم قابل توجهی آب شیرین ذخیره می‌شود.
این سد خاکی شاید هم آب بیاورد، هم امید، سدی که قرار است جلوی تکرار احتمالی فاجعه مرگبار مهمانان سیبری در میانکاله را بگیرد.