آزادراه خرم‌آباد- پل زال شاه راه ارتباطی شمال به جنوب کشور با عبور روزانه ۱۱ هزار خودرو گرانترین آزاد راه کشور محسوب شده و با ریزش هر برف و بارانی این آزاد راه دچار مشکل می‌شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز لرستان، آبان ماه سال ۱۳۸۹ یکی از ماندگارترین روز‌های صنعت راه سازی کشور است روزی که یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های راهسازی کشور با حضور رئیس جمهور وقت به بهره برداری رسید.
آزادراه خرم آباد - پل زال که با هدف اتصال استان خوزستان به لرستان و به عنوان بخشی ازکریدور جاده‌ای شمال به جنوب کشور طراحی و به اجرا رسید، یک مژده بزرگ به مردم لرستان و خوزستان بود، همچنین کابوس جاده قدیم خرم آباد - اندیمشک تمام شد
بهره برداری از آزاد راه خرم‌آباد - پل زال که بیش از ۱۰۴ کیلومتر طول دارد، قطعه اول آزادراه خرم‌آباد-اندیمشک بوده که هم زمان با بهره برداری از آن زمینه کاهش تصادفات، زمان سفر و صرفه‌جویی سالانه ۹۰۰ میلیارد ریال سوخت و هزینه‌های جاده‌ای کشور فراهم شد.
این مسیر ارتباطی بیش از ۶۰ کیلومتر مسیر استان‌های لرستان و خوزستان را کوتاه و سرعت ترانزیت و سهولت سفر برای شهروندان را فراهم کرد و با برخورداری از چشم انداز طبیعی و کوهستانی خود، زیبایی را در چشم ترددکنندگان ثبت و خاطره‌ای خوش از سفر را برای آنان به تصویر می‌کشد.
آزادراه خرم آباد به پل زال ۱۴ دهنه تونل ۲ قلو به طول ۲۵ کیلومتر، ۲۸ پل بزرگ به طول ۲ هزار و ۶۰۰ متر، ۱۴۰ دهنه پل کوچک و ۲ تقاطع غیر هم سطح دارد.
ساخت آزادراه خرم‌آباد-پل زال حدود ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه در برداشته که ۵۰ درصد آن را دولت و ۵۰ درصد آن نیز توسط بخش خصوصی تأمین کرد
آزادراه خرم‌آباد-پل زال قسمتی از بزرگراه آسیایی محسوب می‌شود که موجب تسریع و تسهیل در ارتباط نواحی شمالی و مرکزی کشور با مناطق جنوبی به ویژه بندر امام خمینی (ره) می‌شود و اندیمشک را به عنوان مرکز اتصال مرز‌های جنوبی با مرکز کشور و شهر‌های شمالی ایران اسلامی، مطرح می‌کند.
مسیر این آزاد راه در فاصله ۱۸ کیلومتری جنوب غربی شهرستان خرم‌آباد آغاز شده و با ساخت یک تقاطع غیر همسطح در ۳.۵ کیلومتری روستای پل زال و ۲ کیلومتری شمال شهرستان اندیمشک و استان خوزستان، خاتمه می‌یابد و از آن به عنوان شگفتی مهندسان ایرانی یاد می‌شود.
آزادراه ۱۰۴ کیلومتری خرم‌آباد- پل زال که عنوان گرانترین عوارضی کشور را یدک می‌کشد.
گران‌تر شدن عوارض گرانترین آزادراه کشور آن هم در شرایطی که راه جایگزین دیگری برای آزادراه خرم آباد- پل زال وجود ندارد.
براساس نرخنامه جدید، عوارض دریافتی از خودرو‌های مختلف بین ۱۸ تا ۶۵ هزار تومان است.
یکی از شهروندان لرستانی با بیان اینکه برخی از مردم لرستان با مردم اندیمشک و دزفول مراودات خانوادگی دارندگفت: معمولاً تردد بین افراد به‌صورت ماهانه وجود دارد و افزایش دائمی عوارض سبب تحمیل هزینه‌های اضافی به مردم این مناطق شده است.
یکی از رانندگان ترانزیتی مسیر گفت: علیرغم مبلغ بالای عوارض آزادراه، اما ایمنی در این محور چندان قابل قبول نیست و هر لحظه امکان ریزش کوه و سیلاب وجود دارد.
سلمان خداوردی افزود: بهره برداری از آزادراه موجب خوشحالی رانندگان فعال در این مسیر شد، ولی به نظر می‌رسد با توجه به نرخ بالای عوارض و انسداد در این مسیر برخی از رانندگان از عبور از این مسیر صرف نظر کنند.
میزان عوارض ارتباطی به ایمنی راه ندارد
رئیس بهره برداری آزادراه خرم آباد - پل زال نیز در این خصوص گفت: متاسفانه رانندگان و مسافران تمام مبالغ عوارضی را که پرداخت می‌کنند به حساب بهره بردار این آزادراه می‌دانند.
عبدالرضا دستمالچی افزود: تنها ۱۰۴ کیلومتر از آزادراه خرم آباد - پل زال در حوزه استحفاظی لرستان و بقیه آزاد راه واقع در استان خوزستان و حوزه استحفاظی اندیمشک است که بهره بردار عوارض آن شرکت دیگری است و ارتباطی به شرکت بهره بردار خرم آباد - پل زال ندارد.
وی در خصوص چگونگی افزایش نرخ عوارض آزادراه‌ها تصریح کرد: عوارض به هزینه‌های ساخت بستگی دارد و توسط وزارت راه و شهرسازی و کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تایید می‌شود.
۱۵ درصد عوارض صرف راهداری می‌شود
رئیس بهره برداری آزادراه خرم آباد - پل زال همچنین در خصوص اجرای عملیات‌های راهداری و ایمنی این محور گفت: ۱۵ درصد عوارض دریافت شده برای اجرای عملیات راهداری از جمله ایمنی این محور هزینه می‌شود.
دستمالچی بدون اشاره به میزان عوارض دریافت شده در سال افزود: ماهانه بیش از یک میلیارد ریال صرف راهداری در محور آزادراه خرم آباد - پل زال از جمله برای ایمنی ترانشه ها، دیواره پای کوه و ترمیم آسفالت می‌شود.
وی اضافه کرد: در حال حاضر ۱۲۰ نفر استخدامی این شرکت مشغول کار‌های راهسازی و ایمنی این آزادراه هستند به نحوی که انجام این فعالیت‌ها حتی بک روز در سال تعطیل نمی‌شود.
دستمالچی عنوان کرد: همزمان با بسته شدن دو و نیم روزه‌ی این مسیر در هفته گذشته، حدود ۴۰ فقره تصادف در محور قدیم رخ داده است.
چرایی انسداد‌های آزادراه خرم آباد - پل زال، خشم طبیعت یا عامل انسانی؟
یک کارشناس حوزه راهسازی در این خصوص گفت: امنیت فعلی آزادراه صددرصد نیست چراکه به دلیل کوهستانی بودن محور، امکان ریزش به ویژه در مواقع بارندگی وجود دارد.
افشین کردستانی افزود: می‌توان با برخی سبک سازی‌ها و کاهش شیب در نقاط بحرانی از ریزش کوه در این مسیر جلوگیری کرد
عباس شرفی مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان با اشاره به اینکه آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال در مالکیت بخش خصوصی است، گفت: وقتی که در طول سه ساعت با بارش ۱۳۰ میلی‌متری باران مواجه می‌شویم وقوع سیل و تخریب دور از انتظار نیست.
وی افزود: بارش‌های سنگین باران منجر به تخریب بین تونل‌های کیلومتر ۹۰ این آزاد راه شد و مدت کوتاهی مسیر اندیمشک به سمت خرم‌آباد بازگشایی شد و مسیر خرم‌آباد به اندیمشک هم ظرف چند روز آینده بازگشایی می‌شود .
عبور ۷۰ درصد از آزادراه از مسیر کوهستانی
۷۰ درصد آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال از مسیر کوهستانی عبور می کند و ۲۸ دهنه تونل دارد.
شرفی افزود: برای ساخت آزادراه خرم‌آباد - پل زال دولت و بخش خصوصی هزینه‌های زیادی متحمل شده‌اند و قطعاً هزینه نگهداری آن نسبت به سایر آزادراه‌های کشور بسیار بیشتر است.
۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای ساخت هر یک کیلومتر تونل
شرفی با بیان اینکه امروزه ساخت تونل و ابنیه‌های فنی و دیوار‌های حائل نیاز به هزینه‌های هنگفتی دارد، تصریح کرد: برای ساخت هر کیلومتر تونل به رقمی در حدود ۳۰ تا ۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که وقتی هزینه صرف‌شده برای این آزادراه را با سایر آزادراه‌های کشور مقایسه می‌کنیم، طبیعی است که رقم دریافتی عوارض هم بیشتر باشد.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای لرستان اضافه کرد: مسئولان آزادراه تلاش می‌کنند سرویس خوبی را به رانندگان و ترددکنندگان این محور ارائه دهند، اما بهتر است در برخی نقاط روشنایی ایجاد شود تا رانندگان با مشکلات کمتری مواجه شوند.
لزوم به‌کارگیری مشاوران کارکشته برای مطالعات اساسی آزادراه
سرهنگ مرتضی دالوند رئیس پلیس راه لرستان نیز در این باره ابراز کرد: آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال نعمتی برای مردم این استان و کشور است، چرا که نقش مهمی در کاهش مسیر، کاهش مصرف سوخت و کاهش بار ترافیکی دارد.
وی با اشاره به بافت نامناسب منطقه افزود: این امر ربطی به نامناسب بودن آزادراه ندارد، این منطقه یکی از مناطق رانشی لرستان محسوب می‌شود و نوع خاک و بافت آن به‌گونه‌ای است که با وقوع حوادثی از قبیل سیل و زلزله دچار رانش و ریزش می‌شود.
رئیس پلیس راه لرستان گفت: به‌نظر می‌رسد نیاز است که مطالعات اساسی‌تری درخصوص وضعیت آزادراه خرم‌آباد ـ پل زال انجام شود و مشاورانی کارکشته برای رفع اساسی مشکلات آن به‌کار گرفته شوند.
باید واقع بین بود آزادراهی که میلیارد‌ها تومان برای احداث آن هزینه شده و تاثیر قابل توجهی در کاهش سوخت و صرف زمان دارد، بدون شک دارای اثرات بسیار مثبتی است و ساخت آن باعث شده حجم قابل توجهی از تصادفات در محور قبلی کاهش یابد.
آزادراهی که به دلیل عبور از دل کوهستان لاجرم دچار ریزش می‌شود اما از طرفی باید تمهیداتی اندیشید که گرانترین آزادراه کشور با هر بارندگی دچار ریزش کوه یا رانش زمین نشود چرا که انسداد محور حتی کوتاه مدت، تاثیر قابل توجهی در کیفیت تردد مسیر دارد.
نویسنده: مهناز رحمانی مهر