مالیات؛ پایدارترین و سالم‌ترین منبع مالی دولت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای داود منظور در برنامه نگاه یک شبکه یک سیما افزود: امروز در دنیای مدرن، مالیات فقط به عنوان منبع درآمد دولت محسوب نمی‌شود بلکه دولت‌ها برای ارائه هر گونه خدماتی اعم از امنیتی، اجتماعی، آموزشی و رفاهی و ... نیازمند درآمد‌های پایداری هستند و در بین همه منابع درآمد‌ها طبیعتاً مالیات؛ پایدارترین، سالم‌ترین و مؤثرترین شیوه برای تأمین مالی دولت محسوب می‌شود.

او ادامه داد: مالیات در اقتصاد، نقش تنظیم گری ایفا می‌کند و با آن می‌توان رفتار فعالان اقتصادی را جهت دهی کرد، حتی معافیت‌های مالیاتی می‌تواند در برخی مناطق سبب توسعه و رشد شود یا مالیات می‌تواند فعالیت‌های مخرب اقتصاد را به نوعی کاهش دهد.

آقای منظور تصریح کرد: مالیات؛ ابزار مهم بازتوزیع درآمد، اصلاح توزیع درآمد و برقراری عدالت اجتماعی محسوب می‌شود، با کمک مالیات‌های تصاعدی می‌توانیم با کسانی که تمول و برخورداری بیشتری دارند مالیات ستانی کنیم و منابع مالی حاصله برای پرداخت یارانه‌ها و رسیدگی به امور معیشت زیردستان جامعه مصرف خواهد شد.

او با اشاره به لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، تحول قابل ملاحظه‌ای را در بودجه نویسی دولت ذکر کرد و افزود: در این لایحه، رشد بودجه عمومی بر خلاف سال‌های قبل محدودتر شده و صرفاً تنظیم کنندگان لایحه و دولت تنها رشد هفت درصد را در لایحه بودجه دیده اند، این اتفاق پیامی مهم دارد و این که ما قرار است دولت را با صرفه جویی مقتصدانه و کارآمدتر اداره کنیم.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور با بیان این که هر قدر رشد بودجه افزایش یابد امکان رجوع به درآمد‌های ناپایدارتر بیشتر می‌شود، گفت: در پی این رجوع و برای جبران کسری بودجه دولت، ممکن است متوسل شویم به ابزار‌های تورمی تأمین مالی دولت ازجمله استقراض از بانک مرکزی، برداشت از منابع بانک مرکزی و افزایش پایه پولی یا این که برای دولت ایجاد بدهی کنیم و این بدهی البته به دوره‌های بعدی هم منتقل خواهد شد، بنابراین از این جهت تحول قابل ملاحظه در بودجه نویسی صورت گرفته است.

آقای منظور ترکیب درآمد‌های دولت را منطقی‌تر شده عنوان کرد و افزود: در این دوره دولت، برای این که به صورت سالم تری تأمین شود، سهم مالیات نسبت به باقی منابع رشد بهتری ایجاد کرده، در مجموع درآمد‌های مالیاتی دولت از ۳۲۵ میلیارد تومان در سال ۴۰۰ به ۵۲۶ میلیارد تومان در ۴۰۱ افزایش خواهد داشت که البته بخش کوچکی از این را درآمد‌های حاصله از مالیات بر واردات کالای گمرکی تشکیل می‌دهد که این مالیات از درآمد ۵۴ هزار میلیارد تومانی در ۴۰۰ به ۷۷ هزار میلیارد تومان در ۴۰۱ افزایش را پیش بینی می‌کند.

او تصریح کرد: درآمد‌هایی که شامل مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم می‌شود در لایحه بودجه دولت از ۲۷۰ هزار میلیارد تومان به ۴۴۹ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. آقای منظور گفت: توزیع مالیات جدید ۴۴۹ هزار میلیارد تومانی، متوازن و همراه با رشد ۶۰ درصد خواهد بود.

کاهش مالیات از بخش های تولیدی و افزایش به بخش های غیرتولیدی
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور از تلاش برای کاهش مالیات بر شرکت های تولیدی خبر داد.
آقای داود منظور در ادامه برنامه نگاه یک افزود: پیش بینی کرده ایم که مالیات بر شرکت های تولیدی از 25 درصد به 20 درصد کاهش یابد و نرخ مالیات بر بخش های غیرتولیدی افزایش یابد.

او ادامه داد: در بخش‌های دیگر مالیات هم قصد داریم به سراغ منابعی برویم که به نوعی فرار مالیاتی محسوب می‌شوند، در این بخش خاکستری مالیات، کسانی به عنوان مؤدی مالیاتی شناسایی نشده اند و بدون پرداخت مالیات مشغول فعالیت اقتصادی هستند، در این خصوص می‌توانیم با برنامه‌های ویژه تور مالیاتی را گسترش دهیم و این افراد را به جمع مؤدیان مالیاتی بیفزاییم.

آقای منظور گفت: در همین راستا، در تحقیقاتی میدانی پی برده ایم بخش عظیمی از کسانی که از دستگاه پوز استفاده می‌کنند مالیات نمی‌دهند بنابراین در سه ماهه اخیر پس از ساماندهی مصرف کنندگان دستگاه‌های پوز، شاهد آن بوده ایم که تغییر فزاینده‌ای در تعداد مؤدیان مالیاتی اتفاق افتاده است.

او در خصوص سهم سازمان امور مالیاتی از تأمین مالی ۲۷۰ هزار میلیارد تومانی دولت گفت: از این مبلغ تا امروز حدود ۲۲۰ هزار میلیارد تومان محقق شد و امید داریم تا پایان سال ۴۰۰ آن چه تکلیف شده حاصل شود.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور با اشاره به نسبت درآمد‌های مالیاتی به درآمد‌های ناخالص داخلی یا همان (GDP) گفت: تا کنون این نسبت حدود ۷ درصد بوده که ما قصد داریم تا پایان دولت، این نسبت را به ۱۰ درصد برسانیم. به این منظور ما با کوشش مالیاتی قصد داریم از ظرفیت‌های قانونی موجود استفاده مؤثری کنیم تا بتوانیم مالیات‌های بالقوه را بهتر وصول کنیم.

آقای منظور افزود: رصد تراکنش‌های بانکی یکی از انواع کوشش‌های مالیاتی محسوب می‌شود. این روش جهت شناسایی فعالان اقتصادی به عنوان مالیات‌های بالقوه جواب می‌دهد، زیرا این روز‌ها تقریباً تمامی فعالان اقتصادی از طریق چرخه بانکی اقدام به نقل و انتقال پول و سرمایه می‌کنند وا لبته در کشور ما روش پرداخت دیگری هم وجود ندارد.

او ادامه داد: نوید می‌دهم امروز در دولت جدید؛ رابطه تنگاتنگی میان نظام مالیاتی و بانک مرکزی برقرار شده و با جلسات منظمی که در این میان داریم تمام اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها به صورت منظم در اختیار ما قرار می‌گیرد و ما با رصد این اطلاعات، فرار‌های مالیاتی را شناسایی خواهیم کرد.

آقای منظور گفت: در بررسی‌های انجام شده از میان هزار فرد شناسایی شده حدود ۶۰ درصد دچار فرار مالیاتی بوده اند، در این میان فردی بوده که در سال جاری و سال قبل حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان عملیات بانکی انجام داده است.

او افزود: جالب این جاست که این میزان تراکنش توسط یک فرد حقیقی صورت گرفته است، البته این شیوه از فرار‌های مالیاتی قربانیان زیادی می‌گیرد، زیرا کسانی که قصد فرار مالیاتی دارند از طریق پدیده حساب‌های اجاره‌ای که عمدتاً در مالکیت افراد نیازمند و کم بضاعت است اقدام به جا به جایی پول می‌کنند.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: سوء استفاده از کارت‌های بازرگانی را می‌توان شیوه دیگری از کلاهبرداری و فرار مالیاتی عنوان کرد، در این شیوه هم مانند حساب‌های استیجاری، کارت‌های بازرگانی به نام پیرمرد و پیرزنی روستایی صادر می‌شود و پس از استفاده‌های بی رویه بسیار، پس از مدتی این کارت‌ها مسدود می‌شود و در نهایت حتی حساب یارانه بگیری این افراد روستایی به خاطر سوداگری عده‌ای سودجو و کلاهبردار مسدود می‌شود.

آقای منظور ثبت شرکت‌های صوری را دیگر شیوه فرار مالیاتی عنوان کرد و افزود: این شرکت‌ها که عمدتاً وجود خارجی ندارند معمولاً به نام فردی بر روی کاغذ ثبت می‌شود و به نام آن شخص انواع فعالیت‌های تجاری صورت می‌گیرد و پس از بررسی و بازرسی‌ها معلوم می‌شود اعضای هیأت مدیره آن شرکت‌ها بعضاً هیچ گونه اطلاعاتی از تجارت و فعالیت اقتصادی ندارند و فقط از نام این افراد سوء استفاده به عمل آمده است.

او در خصوص ساماندهی سیستم و درگاه دریافت پوز گفت: مردم و مؤدیان مالیاتی با مراجعه به سایت my.tax.gov.ir از دستگاه‌های پوزی که به نامشان ثبت شده مطلع خواهند شد، سپس می‌توانند این دستگاه‌های پوز را به پرونده‌های مالیاتی که از پیش داشته اند متصل کنند یا پرونده مالیاتی ندارند و می‌خواهند مؤدی مالیاتی شوند. آخرین فرصتی که برای مراجعه مردم و مؤدیان مالیاتی به این سایت در نظر گرفته شده، پایان دی ماه است.

آقای منظور افزود: از ۱۴ میلیون حساب دستگاه پوزی که در کشور وجود دارد بانک مرکزی حدود چهار میلیون حساب را به دلایل فوت صاحبان یا رعایت نکردن قوانین استفاده صحیح از دستگاه‌های پوز، مسدود و باطل کرده، باقی مانده این حساب‌های متصل به سیستم پوز، تمامی اطلاعاتشان همراه با کد ملی صاحبان آن‌ها بر روی سامانه مالیاتی قرار گرفته است.

او گفت: دارندگان حساب‌های متصل به پوز، به غیر از دو گزینه اعلام شده قبلی می‌توانند درخواست لغو و ابطال حساب خود را بارگذاری و اعلام نمایند. چنانچه صاحبان حساب‌ها تا پایان مهلت اول یعنی پایان دی ماه به سامانه مراجعه نکنند اسامی و اطلاعاتشان به بانک مرکزی معرفی و حساب متصل به پوز آن‌ها مسدود و ابطال خواهد شد.

شناسایی ۱۲ هزار واحد خالی

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: اطلاعات ۱۲ هزار واحد خالی توسط وزارت راه و شهرسازی به سازمان امور مالیاتی رسیده است که مالیات آن‌ها را محاسبه و به اطلاع مالکان خواهیم رساند.

آقای داود منظور در ادامه برنامه نگاه یک شبکه یک سیما درباره فرار مالیاتی فعالان اقتصادی افزود: ما یک سیستم‌های نظارتی را خواهیم داشت و مجموعه فعالان اقتصادی را رصد می‌کنیم و افرادی که از دستگاه‌های پوز دیگران، حساب‌های اشخاص ثالث، افرادی که پول نقد درخواست می‌کنند و همچنین افرادی که منابع را در دفاتر خود ثبت نکنند و به سازمان امور مالیاتی گزارش ندهند با طرح‌های پایش و نظارت‌های میدانی، آن‌ها را شناسایی می‌کنیم.

وی ادامه داد: در تمام ادارات مالیاتی، واحدی تحت عنوان واحد مقابله با فرار مالیاتی و پولشویی داریم، در ستاد سازمان مالیاتی یک اداره کل هم برای این موضوع تجهیز کردیم بنابراین تمرکز بخش بزرگی از فعالیت سازمان مالیاتی را برای شناسایی فرار مالیاتی قرار دادیم.

آقای منظور گفت: رصد تراکنش‌های بانکی، رصد دستگاه‌های پوز و بازدید‌های میدانی به ما کمک می‌کند که بتوانیم فرار مالیاتی را شناسایی کنیم.

وی خاطرنشان کرد: مواردی که به عنوان فرار مالیاتی شناسایی کنیم به عنوان جرم مالیاتی تلقی می‌کنیم ضمن این که اصل و جریمه مالیات را می‌گیریم حتماً افرادی که مرتکب فرار مالیاتی می‌شوند را به دادگاه معرفی می‌کنیم.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور تصریح کرد: طبق توافق با قوه قضائیه، اولین دادگاه ویژه مالیاتی در دهه فجر افتتاح خواهد شد یعنی یک دادگاه تخصصی مالیاتی خواهیم داشت و موارد فرار مالیاتی را به دادگاه ارجاع می‌دهیم و امیدواریم با برخورد قاطع بتوانیم جلوی این پدیده شوم را بگیریم.

آقای منظور درباره لایحه مالیات بر عایدی سرمایه هم گفت: در سال ۸۷ مالیات بر ارزش افزوده به پایه‌های مالیاتی اضافه شد و امروز این مالیات حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد مالیات دولت را تأمین می‌کند.

وی افزود: ما دو پایه مالیاتی جدید را به نظام مالیاتی اضافه می‌کنیم اول- طرح مالیات بر سوداگری یا عایدی سرمایه می‌باشد و نظامی را ایجاد می‌کنیم که طبق این قانون تفاوقت بین قیمت خرید و فروش که درآمد سوداگری می‌باشد مشمول مالیات خواهد شد.

آقای منظور ادامه داد: افرادی که اقدامات سوداگرانه در حوزه‌های مسکن، ارز، طلا و خودرو انجام می‌دهند طبق طرح که الآن در مجلس می‌باشد و با تصویب آن یک پایه مالیاتی مدرن و جدید را به نظام مالیاتی اضافه می‌کنیم.

وی گفت: یکی از روش‌های مالیات، مالیات بر مجموع درآمد می‌باشد، در این مالیات به جای این که تک منبعی مالیات دریافت کنیم، مبنای محاسبه مالیات را برای فرد بالغ بالای ۱۸ سال در نظر می‌گیریم که هر فرد بالغ بالای ۱۸ سال باید در پایان سال اظهارنامه بدهد، بنابراین فرد از هر منبعی که درآمد کسب کرده باشد، بخشی از این درآمد‌ها معافیت دارد و یک آستانه‌ای از بخشودگی هم در نظر می‌گیریم، مازاد بر آن درآمد، مشمول مالیات می‌شود که در نرخ‌های پلکانی مالیات قرار می‌گیرد، اگر فردی متناسب با درآمد مشمول در این پلکان‌ها قرار گیرد مشمول مالیات می‌شود، ولی اگر فردی درآمد کمتری از هزینه‌های قابل قبول داشت؛ نظام رایانه‌ای ما به وی یارانه پرداخت می‌کند بنابراین نظام مالیاتی با نظام پرداخت یارانه پیوند پیدا می‌کند و ما یکپارچگی را در سیاست‌های مالیاتی و یارانه دولت برقرار می‌کنیم.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور در پاسخ به سؤالی مبنی بر این که آیا هنوز فعالیت سازمان امور مالیاتی بر اساس تشخیص ممیزی می‌باشد؟ افزود: در نظام مالیاتی برای این که عدالت را انجام دهیم باید به سمت تشخیص درست مالیات برویم یعنی نظام مالیاتی برای هر مؤدی باید مالیات را نه بیش برآوردی و نه کم برآوردی کند.

آقای منظور ادامه داد: ما باید به دنبال این باشیم که در نظام مالیاتی ممیزی‌های ما مالیات حقه دولت را تشخیص دهند، ما در نظام مالیاتی جدید باید بتوانیم به تمام اطلاعات مؤدیان دسترسی کامل داشته باشیم و مؤدیان هم باید بدانند که نظام مالیاتی هوشمند است.

وی گفت: در حال حاضر ممیزین ما با اشراف اطلاعاتی وارد پرونده‌ها می‌شوند، تمام تلاش ما این است که بتوانیم اشراف اطلاعاتی ممیزین را افزایش دهیم.

آقای منظور خاطرنشان کرد: در دریافت مالیات از شرکت‌ها مشکلی نداریم و شرکت‌ها یک شفافیت نسبی دارند بلکه مشکل جدی ما در بخش مشاغل است متأسفانه مشاغل دفاتر نگهداری نمی‌کنند و درآمد‌ها را ثبت نمی‌کنند البته یک فرصتی قانون به ما داده است که ما در تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم به مشاغل کوچکی که زیر یک و ۶ دهم میلیارد تومان درآمد داشته باشند اعلام می‌کنیم اگر اظهارنامه نمی‌دهید، ما بدون رسیدگی به دفاتر، مالیات را بر اساس سوابق پرداخت دوره‌های گذشته با یک ضریب افزایش محاسبه می‌کنیم، حرکت ما به سمت تشخیص درست مبتنی بر داده و حکمرانی داده‌ها می‌باشد و امیدواریم با اشراف اطلاعاتی که الآن فراهم می‌شود بتوانیم برای افرادی که اظهارنامه‌های نادرست به ما می‌دهند اظهارنامه برآوردی تولید کنیم یعنی با مجموع اطلاعات مستندی که داریم یک اظهارنامه‌ای را تنظیم می‌کنیم و با اظهارنامه ارسالی تطبیق می‌دهیم که زمینه‌های اختلاف با مؤدیان را کاهش خواهیم داد.

وی تصریح کرد: قانون موقت مالیات بر ارزش افزوده در سال ۸۷ تصویب شد و از سال ۹۰ اجرا شد، الآن به یک پختگی در اجرای قانون رسیدیم، این قانون مورد اصلاح قرار گرفت و قانون دائمی ارزش افزوده با برخی اصلاحات در تیر ۱۴۰۰ تصویب شد و مقرر شد که شش ماه بعد از ابلاغ قانون آن را اجرایی کنیم.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: از ۱۳ دی امسال قانون ارزش افزوده دائمی شروع به کار کرده است، بستر‌های آن فراهم و اطلاع رسانی‌ها هم انجام شده است، چند اختلاف قانون ارزش افزوده جدید نسبت به قانون قبلی دارد؛ در قانون جدید فرایند دادرسی مالیاتی از نظر عدالت محوری تغییر کرده است به طوری که هیأت‌های حل اختلاف که در گذشته داخل ادارات ما بود تبدیل به هیأت‌های مستقل شدند که این هیأت‌ها مستقیم زیر نظر یک مرکزی در سازمان امور مالیاتی هستند.

آقای منظور افزود: در قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید؛ بخشی از معافیت‌ها حذف شده و یک سری معافیت‌های جدید تعریف شده است.

وی ادامه داد: مالیات بر ارزش افزوده روی مصرف کالاهاست، حمل و نقل هوایی مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌باشد، ولی حمل و نقل زمینی مشمول این مالیات نیست، دارو، خدمات بهداشتی، ورزشی و آموزشی مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیستند.

آقای منظور گفت: مناطق ویژه طبق قانون، مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند، برخی مناطق آزاد با سه شرط تراز تجاری مثبت، محصور بودن و اگرمرکز جمعیتی نباشند معاف هستند، ولی مابقی مناطق آزاد طبق قانون جدید، مشمول این قانون می‌باشند.

وی درباره مالیات بر خانه‌های خالی هم افزود: اطلاعات در این مورد را باید وزارت راه و شهرسازی بدهد که یک مجموعه اطلاعاتی را قبلاً وزارت راه و شهرسازی به ما داده بود که در تعاملاتی که داشتیم اعلام کردیم این اطلاعات کامل نیست، ولی در تعاملاتی که جدیداً برقرار کردیم با توجه به سامانه خود اظهاری املاک، اطلاعات خانه‌های خالی را امروز به ما دادند که بر این اساس، اطلاعات ۱۲ هزار واحد خالی امروز شنبه به سازمان امور مالیاتی داده شده است.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفت: بر اساس آمار قبلی، ۲۵۰۰ واحد خانه خالی مشخص شده بود، ولی در اطلاعات جدید این تعداد به ۱۲ هزار واحد رسیده است، البته وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده اطلاعات بعدی را هم به تدریج خواهند داد.

آقای منظور خاطرنشان کرد: مالیات ۱۲ هزار واحد خالی را محاسبه می‌کنیم و در چند روز آینده به اطلاع مالکان می‌رسانیم.

وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم مالیات خانه‌های خالی را به خوبی وصول کنیم باید به شهرداری‌ها بسپاریم.

آقای منظور گفت: یکی از مالیات ها، مالیات بر جمع ارزش خودرو است، اگر فرد و افراد تحت تکفل او ارزش خودروی بالای یک میلیارد تومان داشته باشند طبق یک جدول تصاعدی نسبت بر مازاد بر یک میلیارد تومان، مالیات پرداخت می‌کنند.

وی افزود: با تعاملی که با پلیس راهور داشتیم، اطلاعات مربوط به جمع خودرو‌ها را که حدود ۱۷ و نیم میلیون خودروی سواری و دو کابین می‌باشد را دریافت کردیم و الآن حدود ۵۵۰ هزار خودرو مشمول مالیات شدند و جمع مالیات آن‌ها حدود ۵۶۰۰ میلیارد تومان می‌باشد که در چند روز آینده در سامانه امور مالیاتی قرار می‌دهیم و به مالکان هم اطلاع رسانی می‌کنیم و در صورتی که پرداخت نکنند در زمان نقل و انتقال خودرو باید مفاصا حساب مالیاتی را دریافت کنند.

رئیس سازمان امور مالیاتی کشور ادامه داد: درباره خانه‌های لوکس هم به دنبال این هستیم که اطلاعات لازم را از وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و وزارت کشور دریافت کنیم، البته هنوز اطلاعات کامل به ما نرسیده است، ولی ما یک پایگاه داده اطلاعاتی داریم که بر اساس آن خانه‌های لوکس را که قیمت بالای ۱۰ میلیارد تومان دارند شناسایی کردیم و امیدواریم در مهلت قانونی مالیات بر خانه‌های لوکس را به اطلاع مردم برسانیم.