یورش به کنگره آمریکا در ششم ژانویه ۲۰۲۱ پس از اصرار دونالد ترامپ مبنی بر تقلب در انتخابات، نقطه عطفی در تاریخ این کشور است که نشان داد این سرزمین از افراط‌گرایی رنج می‌برد و پایه‌های دموکراسی ادعایی آن، متزلزل است.
این مساله در ششم ژانویه ۲۰۲۱ (۱۶ دی ماه ۱۳۹۹) پس از فراخوان ترامپ برای اجتماع در مقابل کاخ سفید در زمانی که کنگره قصد داشت آرای الکترال ایالت‌ها را بررسی و تایید کند، به اوج خود رسید و با یورش به کنگره آمریکا که به کشته شدن چند نفر و زخمی شدن صد‌ها تن منجر شد، پایان یافت.
آمریکایی‌ها در بیشتر مواقع نسبت به دموکراسی خود به عنوان بهترین کالا به جهان فخر می‌فروختند و برای صادر کردن آن، سابقه طولانی در حمله به کشور‌های مختلف و از بین بردن انسان‌ها و زیرساخت‌های آن داشته اند که تازه‌ترین آن، حمله به عراق و افغانستان بوده است.
اما برای نخستین بار بود که خود با چنین حمله‌ای مواجه می‌شدند که زیرساخت‌های دروغین دموکراسی آن را برملا می‌ساخت و به آن حمله شده بود.
شورش ۶ ژانویه که همچنان در ذهن و تقویم آمریکا باقی است و دموکرات‌ها سعی دارند از آن برای سرکوب جناح رقیب به ویژه در انتخابات پیش رو در نوامبر ۲۰۲۲ و حتی ۲۰۲۴ بهره جویند. بسیاری از آن به نام کودتا و مقامات امنیتی و رئیس جمهوری فعلی هم از آن به "تروریست داخلی" تعبیر کردند.
در آن شورش، گروه‌های تند و افراط گرا همچون کیوانان، پسران مغرور، سفیدبرتر پندار‌ها و نئوفاشیست‌ها و گروه‌های ضد دولت بدون داشتن رهبری منسجم و واحد، همگرا شدند و از فرصت ادعا‌های دونالد ترامپ مبنی بر ربوده شدن انتخابات، برای حمله به ساختار‌های دموکراسی آمریکا استفاده کردند.
در این شورش و پس از آن یورش به کنگره، نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان، مایک پنس رئیس سنا که معاون ترامپ هم بود و برخی سناتور‌های ارشد دموکرات هدف اصلی این حمله محسوب می‌شدند که شورشیان قصد داشتند در صورت مواجهه، آنها را از پای درآورند.
تصاویر زنده‌ای که در آن روز از شبکه‌های تلویزیونی و حتی مجازی پخش می‌شد، گویای آن بود که شورشیان پایتخت تمامی حفاظ‌های امنیتی را شکستند و با ضرب وشتم کردن ماموران پلیس، به سالن کنگره که در حال شمارش آرای بایدن و ترامپ بودند، رسیدند که البته دقایقی پیش از آن، اعضای کنگره با نگرانی و اضطراب به پناهگاه منتقل شدند.
در این کودتا که نشان از ناکارآمدی دموکراسی آمریکایی در مهمترین زمان آن یعنی انتقال مسالمت آمیز قدرت بود، پنج نفر کشته و بیش از ۱۴۰ افسر پلیس مجروح شدند. در این سال، آمریکایی‌ها برای نخستین بار در تاریخ خود، شاهد انتقال مسالمت آمیز قدرت نبودند و بخش بزرگی از جامعه آن همچنان انتخابات آن را ناسالم می‌دانند که به سرقت برده شد.
دادستانی آمریکا در آن روز و پس از آن، بیش از ۷۲۵ متهم را تقریباً از تمامی ۵۰ ایالت و ناحیه کلمبیا در ارتباط با حمله به ساختمان کنگره دستگیر کردند. اف بی آی (پلیس فدرال آمریکا) با گذشت یکسال از این رویداد، به تحقیق ادامه می‌دهد، اما مساله بمب‌های لوله‌ای کشف شده در نزدیکی مقر ملی دموکرات‌ها و ستاد ملی جمهوریخواهان هنوز کسی دستگیر نشده است.
میزان آرای جمهوریخواهان در تایید انتخابات و همچنین تعداد کسانی که ترامپ را مستحق استیضاح دانستند، خود گویای آن است که جامعه آمریکا در سایه این دموکراسی شکست خورده به دو قطب تبدیل شده و سیاستمداران آن حاضر نیستند، منافع حزبی و گروهی خود را نادیده بگیرند.
یک نظرسنجی اخیر از دانشگاه ماساچوست نشان می‌دهد که ۷۱ درصد از جمهوری خواهان معتقد نیستند که بایدن به درستی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده است. تنها ۶ درصد از جمهوری خواهان گفتند که بایدن «قطعاً» برنده است. حدود ۸۰ درصد از جمهوریخواهان هم حمله ۶ ژانویه را "اعتراض" خواندند.
نظرسنجی دیگری از دانشگاه واشنگتن پست مریلند نشان داد که ۳۴ درصد از آمریکایی‌ها معتقد بودند که اقدام خشونت آمیز علیه دولت در برخی مواقع موجه است.
در نظر سنجی دیگری که شبکه خبری‌ای بی سی منتشر کرد، گویای آن بود که تنها ۶۵ درصد از آمریکایی‌ها باور دارند پیروزی جو بایدن، مشروع بوده است و ۷۱ درصد از جمهوریخواهان همچنان به این ادعا اعتقاد دارند که ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ پیروز شده است.
همان نظرسنجی نشان می‌دهد که ۷۲ درصد از آمریکایی‌ها معتقدند «افراد درگیر در حمله به ساختمان کنگره «دموکراسی را تهدید کردند». ۲۸ درصد دیگر ظاهراً معتقدند که جمعیتی که به زور وارد ساختمان کنگره شدند، همان جمعیتی که چوبه‌دار برافراشتند و در حالی که معاون رئیس جمهور خارج می‌شد و شعار "مایک را به دار آویزید" سر می‌دادند، از دموکراسی محافظت می‌کردند.
با این حال، ادعا‌های ترامپ و تیم انتخاباتی او در هیچ یک از ایالت‌ها به فرجامی نرسید و نتوانست در دادگاه‌ها و حتی دیوان عالی این کشور هم ره به جایی ببرد. به گفته پیتر ناوارو مشاور کاخ سفید ترامپ در خاطرات خود، تلاش برای یورش به کنگره یک طرح کامل بوده است و آنها به ۱۰۰ نماینده وفادار به این طرح، پشتگرم بوده اند.
اگرچه تداوم حضور ترامپ در قدرت، کسی که مساله رئیس جمهوری مادام العمر و پاره کردن قانون اساسی را مطرح می‌کرد و همچنین علاقه زیادی به رفتار‌های دیکتاتوری داشت، خود یک سوال بزرگ است که در این صورت بر سر دموکراسی آمریکا چه می‌آمد، اما آن چه که او در چهارسال قدرت خود انجام داد می‌توان به این نتیجه رسید که تلاش برای تضعیف به اصطلاح دموکراسی آمریکایی، بی وقفه ادامه می‌یافت.
لیز چنی عضو جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا که یکی از منتخبان کمیته تحقیقات یورش ۶ ژانویه و از مخالفان جدی ترامپ است، در این باره می‌گوید: ما نمی‌توانیم به پاسخ‌های ناقص یا نیمه حقیقت بسنده کنیم و نمی‌توانیم تسلیم تلاش‌های رئیس جمهوری ترامپ برای پنهان کردن آنچه اتفاق افتاده است، باشیم.
نگرانی عمده جمهوری خواهان مخالف ترامپ و دموکرات‌ها در این است که طرفداران او در انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا به پیروزی دست یابند. از این رو می‌کوشند تا با همه ابزار‌های قانونی در اختیار، یافته‌های کمیته حقیقت یاب را منتشر کنند و فضای ضد ترامپی و ضد جمهوری خواهان حامی او را تا نوامبر ۲۰۲۲ در سراسر آمریکا، حفظ کنند.
آنها می‌دانند که در غیر این صورت، با پیروزی جمهوری خواهان و در اختیار گرفتن اکثریت مجلس نمایندگان، ادامه فعالیت این کمیته ناممکن خواهد شد و فعالیت آن تعطیل می‌شود. هرچند بر سر برخی پرونده‌ها به ویژه خواسته‌های کمیته حقیقت یاب برای دسترسی به اسناد کاخ سفید، در دیوان عالی کشور اختلاف وجود دارد و وکلای ترامپ نسبت به این موضوع شکایت کرده اند.
رشد افراط گرایی و تروریسم داخلی
علاوه بر تضعیف پایه‌های متزلزل دموکراسی آمریکایی، یورش ۶ ژانویه مبدایی برای همگرایی جنبش‌های افراطی و تروریسم داخلی، محسوب می‌شود.
در آن روز، حامیان ترامپ رئیس‌جمهوری وقت و اعضای همفکر در جنبش‌های افراط‌گرایی در حمله به دموکراسی آمریکا شرکت کردند و در حالی که کنگره تلاش می‌کرد تا پیروزی انتخاباتی جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب را تأیید کند، به خشونت وارد ساختمان کنگره آمریکا شدند.
از آن تاریخ تا کنون، مقامات ارشد آمریکا و نیرو‌های امنیتی آن به ویژه وزارت دفاع و پنتاگون، بر ضرورت هوشیاری در مقابله با افراط گرایی داخلی به عنوان یک تهدید اصلی برای امنیت ملی تاکید کرده‌اند.
دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا در مارس ۲۰۲۱ اعلام کرد که تهدیدات افراطی داخلی، خطرات بیشتری را به همراه دارد و از حمله کنگره و تئوری‌های توطئه به عنوان انگیزه‌های بالقوه برای خشونت نام برد.
دولت بایدن هم نخستین سال ریاست خود را صرف تدوین یک برنامه سیاستی در مقابله با چنین تهدیداتی کرد که ایجاد نخستین استراتژی ملی این کشور برای مقابله با تروریسم داخلی یکی از آنها بود.
به اعتقاد مقامات امنیتی آمریکا، این گروه‌های افراط گرا در داخل آمریکا، فوری‌ترین و خشن‌ترین اقدام را انجام می‌دهند و از آنها به عنوان راست افراطی و خشونت طلب یاد کرده اند که تهدیدی برای امنیت عمومی ایالات متحده محسوب می‌شوند.
دستور کار اصلی این گروه‌ها، ایجاد نفرت به ویژه تنفر نژادی و تئوری‌های توطئه، تضعیف هنجار‌های دموکراتیک و برابری هستند و حامیان آنها سابقه اقدامات خشونت‌آمیز دارند.
این گروه‌ها در دی ماه ۱۳۹۹ در پشت جنبش نوظهور "سرقت را متوقف کنید" برای جلوگیری از روی کار آمدن جو بایدن قرار گرفتند و اغلب سخنرانان اجتماعات آنها را راست گرایان افراطی و سفیدبرتر پندار‌ها تشکیل می‌دادند.
بر اساس یافته‌های برخی اندیشکده‌های آمریکایی، این گروه‌ها به دنبال جنگ داخلی بودند و می‌خواستند شاهد چیزی باشند که از نظر آنها، دیدنی می‌بود. این جنبش‌های افراطی و تهدیدات ناشی از آنها همچنان برای دموکراسی تضعیف شده آمریکا، خطر فوری محسوب می‌شوند و در حال سازماندهی مجدد هستند.