تصادف دلخراش محور اهواز – خرمشهر زنگ خطر افزایش آمار تلفات جاده‌ای خوزستان را بار دیگر به صدا درآورد و لزوم سرعت بخشی اجرای طرح های راهسازی و برنامه‌ریزی برای پیشگیری از بروز چنین حوادثی را گوشزد کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ؛ لباس کارش را پوشید و به سمت درب خانه رفت که ناگاه دلش هوای بچه هایش را کرد.
برای لحظه‌ای برگشت .
الیاس ، نیلا و سام را که معصومانه خوابیده بودند نگاه کرد.
پتویی را که به کِناری انداخته بودند رویشان انداخت و از خانه خارج شد ، بعد از آن هم به سمت ایستگاه حرکت کرد .
سرویس محل کارشان یک مینی بوس بنز بود .
او برخلاف همه‌ی روز‌ها در قسمت جلو سرویس ، کنار کمک راننده نشست.
۱۲ سال بود که برای یک شرکت نفتی در منطقه یادآوران به صورت قراردادی کار می‌کرد .
آن روز هم به روال همیشه از دارخوین راهی جفیر شد.
جاده دارخوین – جفیر دو طرفه بود؛ یعنی تنها یک مسیر رفت و یک مسیر برگشت داشت.
ساعت ۶:۳۰ صبح بود و کارگران حاضر در سرویس همگی بیدار بودند که ناگهان در مسیر مخالف خودرو ایسوزو به قصد سبقت گرفتن از یک تریلی روبه روی مینی بوس قرار می‌گیرد و از پهلو به مینی بوس برخورد می‌کند.
عبدالامیر از لحظه تصادف گفت: به خاطر شدت برخورد ، ازمینی بوس به بیرون پرت شدم ، از دردِ پا به خود می‌پیچیدم ، اما به فکر همکارانم بودم .
لَنگ لنگان برای نجات همکارانم بلند شدم که ناگهان صدایی را شنیدم که می‌گفت : بیشتر سرنشینان فوت کرده اند ، کجا می‌روی؟
همان لحظه بود که پاهایم سست شد و به زمین افتادم .
عبدالامیر بالدی یکی از ۶ مصدوم سرنشین مینی بوس با صدایی بغض آلود گفت: در این حادثه ۱۰ نفر ازهمکارانم را از دست دادم تصادفی که شاید اگر جاده چهار بانده بود ، هیچ وقت اتفاق نمی‌افتاد.
او از ناحیه پا جراحی شد و بعد از گذراندن دوران نقاهت به خانه بازگشت ، دیدار دوباره با اعضای خانواده که برای ۱۰ جانباخته این تصادف هیچ گاه رخ نداد.
۴ دی ماه ۱۴۰۰ به علت حادثه تصادف دلخراش مسیر اهواز – خرمشهر در شادگان عزای عمومی اعلام شد .
این حادثه هولناک بار دیگرنگاه‌ها را به سمت آمار بالای تلفات جاده‌ای خوزستان معطوف کرد .
رشد ۶ درصدی تلفات حوادث تصادفات در استان طی شش ماه نخست ۱۴۰۰
بر اساس آمار پزشکی قانونی خوزستان در شش ماهه نخست امسال ۴۲۱ نفر در حوادث رانندگی خوزستان جان خود را از دست دادند که این تعداد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۶ درصد رشد داشته است.
بنا بر اعلام پزشکی قانونی خوزستان، در شش ماهه نخست امسال تعداد مصدومان ناشی ازتصادفات رانندگی که به پزشکی قانونی مراجعه کرده اند ۷۶۸۴ نفر گزارش شده که نسبت به سال گذشته، حدود ۱۱ درصد رشد داشته است.
آمار‌ها حاکی از آن است که ایمنی جاده‌های خوزستان با مخاطراتی رو به روست و نیازمند اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز سوانح رانندگی است.
مهمترین نکته درباره وضعیت ایمنی راههای خوزستان این است که ظرفیت راههای استان باحجم وسایل نقلیه در محورهای برون شهری تطابق ندارند.
خوزستان بیش از ۱۸ هزار کیلومتر راههای فرعی، اصلی ، روستایی ، آزادراهی و بزرگراهی را دارست که حدود ۸ درصد از مجموع راههای کشور را شامل میشود.
ابتدا باید به این سوال پاسخ داده شود که چرا حجم تردد وسایل نقلیه در خوزستان افزایش پیدا کرده است؟
دلایل پرتردد بودن راههای استان خوزستان
اگرچه حجم تردد‌ها در خوزستان به عنوان دومین قطب اقتصادی کشور بالاست، اما کمتر از ۲ هزار کیلومتر از راههای خوزستان (کمتر از ۷ درصد) به صورت آزادراه و بزرگراه است.
۱۵ درصد از کل جاده های خوزستان را راههای اصلی و دو طرفه تشکیل می دهد و مابقی راه‌ها نیز جاده‌های فرعی و روستایی است .
جاده‌ها بر اساس سطح استفاده از آن باید به مرور زمان ارتقا پیدا کنند به طور مثال محور ایذه – دهدز که در گذشته تنها برای سهولت تردد بومی‌های منطقه و اهالی شهرستان‌ها اطراف استفاده می‌شد حالا تبدیل به جاده ترانزیتی شده که در مسیر شاهراه بین المللی کریدور جنوب به شمال قرار گرفته است، اما از ۵۰ سال گذشته تا به امروز حتی ۱ متر عریض‌تر نشده است و فاقد شانه ایمن است .
جاده مسجد سلیمان – چهارمحال بختیاری، ۳ استان اصفهان، خوزستان و چهارمحال بختیاری را مرتبط ساخته است، و تردد دراین مسیر‌ها حداقل نسبت به ۱۰ سال گذشته حدوداً ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است، اما این جاده فاقد شانه ایمن است و اگر راننده دچار مشکل یا نقص فنی شد، مسیر مطمئنی وجود ندارد.
جاده دزفول ، مسیر صالح شهر تا پل سیاه منصور از محورهای حادثه خیز خوزستان است که مراودات کشاورزی بین دو شهر مهم صفی آباد دزفول و شوشتر به وسیله آن برقرار میشود و به وفور تصادفات منجر به فوت از آن مسیر گزارش میشود.
هرنوع نقص و کمبود در رویه، شانه، حفاظ، علائم عمودی و افقی راه که موجب انحراف و عدم تصمیم گیری صحیح راننده شود و به طور مستقیم باعث وقوع حادثه شده یا اینکه وقوع آن را تسهیل نماید نقص راه نامیده میشود.
کم عرض بودن جاده‌های خوزستان موجب تخلفات حادثه سازی مانند تجاوز به چپ، انحراف به چپ و سبقت‌های غیرمجاز شده و حوادث رانندگی هولناکی را درپی داشته است.
جاده های خوزستان کمین گاه حوادث جبران ناپذیر
بر اساس آمار پلیس راه خوزستان در بازه زمانی ۵ سال، نقاط حادثه خیز خوزستان از ۱۲۰ نقطه به ۱۴۰ نقطه افزایش یافته و بیش از ۱۳ هزار فقره سانحه رانندگی طی ۹ ماهه سال جاری در جاده‌های خوزستان ثبت شده است.
مهمترین عوامل تاثیر گذار بر کیفیت جاده‌های خوزستان
کم عرض بودن جاده‌ها
_ فرسودگی سطح آسفالت (تردد ماشین‌های سنگین)
_ سرعت گیر و سرعتکاه‌های غیر استاندارد
_ فقدان شانه راه
_حفاری در راه بدون نصب علایم لازم و ایمن سازی مناسب
_ وجود ناهمواری ، پیچ‌های غیر هندسی و شیب‌های طولی _ عرضی غیر استاندارد
_ تقاطع‌های فاقد جان پناه در محورهای برون شهری
_ نبود کمربندی‌های مناسب در مناطق مسکونی و برخی شهر‌های استان
_ کافی نبودن تکنیک‌های آرامسازی مسیر و فقدان سیستم‌های روشنایی
_ کافی نبودن تعداد سیستم‌های نظارتی هوشمند در راههای استان (جهت کاهش نقش عوامل انسانی در کنترل و برخورد با تخلفات رانندگی)
_ کمبود محرک‌های بصری پیرامون جاده‌ها
_ نبود جداکننده وسط (گارد ریل )
جاده‌های خوزستان نیازمند احداث ، اصلاح و بهسازی
بر اساس آمار پلیس راه کشور از میان عوامل سه‌گانه بروز تصادفات جاده‌ای در ایران، سهم خطای انسانی ۷۰درصد ، ایمن نبودن جاده‌ها ۲۳درصد و کیفیت پایین خودرو‌ها ۷ درصد بوده است.
با توجه به این که کیفیت پایین جاده ها یکی از عوامل حادثه ساز درخوزستان است اما در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌ها و محدودیت منابع مالی و اعتباری اجرای پروژه‌های اولویت‌دار حوزه راههای خوزستان با تاخیر یا به کندی پیش می‌روند ویکی از دلایل افزایش آمار تصادفات روند کند بهسازی و اصلاح را ه هاست.
رئیس پلیس راه خوزستان خوزستان گفت: متاسفانه در دولت قبل ایمنی جاده ها، پروژه‌های راهسازی و حفظ جان مردم به حاشیه کشیده شد، بطوریکه پروژه‌هایی تعریف شد، ولی پروژه‌های قدیمی بلاتکلیف ماند.
سرهنگ رضا دولتشاهی گفت: در طرح‌های راهسازی اگر ۹۹ درصد کار انجام شود و یک درصد باقی بماند، مانند این است که هیچ اقدامی انجام نشده است.
وی با اشاره به کمبود تجهیزات جاده‌ای خوزستان در مقایسه با سایر استان‌های کشور گفت: بسیاری از مسیر‌های استان فاقد علائم راهنمایی و رانندگی ، خط کشی ، آسفالت و روشنایی هستند.
به گفته وی تا چند ماه گذشته تنها ۱۲ دوربین کنترل سرعت ثابت در جاده‌ها وجود داشت، که این تعداد در سال جاری به ۱۰۳ دستگاه افزایش یافت و در حال حاضر ۸۰ دوربین کنترل سرعت فعال در استان موجود است .
بیشتر بخوانید : جاده‌های خوزستان روی نفت، زیر خط فقر
دست انداز‌های تامین اعتبار
مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خوزستان درخصوص بودجه و اعتبارات سال ۱۴۰۰ اظهار داشت: نگهداری راههای استان به حداقل یکهزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد.
غلامعباس بهرامی نیا عنوان کرد: از این میزان تاکنون ۳۵۰ میلیارد تومان ابلاغ شده و ۲۰۰ میلیارد تومان (حدود یک پنجم اعتبارات) دیگر هنوز ابلاغ نشده است.
البته کمبود اعتبار تنها در حوزه راهداری نیست .
مدیر کل راه و شهرسازی خوزستان هم با بیان این که در سال‌های اخیر به دلیل تحریم ها، برای توسعه راههای خوزستان، محدودیت‌های اعتباری وجود دارد، گفت: اگر چه بخشی از اعتبارات تامین و کار تا حدودی اجرا شد، اما در برابر حجم هزینه‌ها و مشکلات این حوزه کافی نیست.
رضایی تصریح کرد: در سفراخیر رئیس جمهوربه استان ۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان برای بهسازی جاده‌های استان ابلاغ شد.
وی افزود: قرار است از مجموع ۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان ابلاغ شده ۵ هزار میلیارد تومان برای بهسازی جاده‌های استان، یک هزار میلیارد تومان برای احداث جاده ملاثانی - مسجدسلیمان – اندیکا و ۸۰۰ میلیارد تومان نیز برای تکمیل خط دوم ریل بندر امام خمینی (ره) -اهواز - اندیمشک هزینه شود.
بودجه‌های ملی راهگشای جاده‌های خوزستان
حالا با توجه به ویژه بودن استاندار خوزستان انتظار می‌رود نگاه‌های ملی به سمت جاده‌های پر تردد خوزستان جلب شود چرا که بودجه‌های قطره چکانی استانی قادر به حل ریشه‌ای مشکلات این حوزه نیست.
معاونت عمرانی استانداری خوزستان در این باره گفت: از آن جا که اغلب محور های خوزستان ترافیک بالایی دارند (ترانزیت، راهیان نور، اربعین حسینی) اگر نگاه‌ها به صورت منطقه‌ای باقی بمانند، پروژه‌های راهسازی و تعریض جاده‌ها به سرانجام نمی‌رسند.
خانچی افزود: محدودیت‌های منابع مالی و تحریم موضوع مهمی است، اما در چنین شرایطی حضور سرمایه داران بخش خصوصی معنا پیدا می‌کند.
وی بر استفاده از همه ظرفیت‌های وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی امر تاکید کرد و گفت: باید نگاه‌ها و اعتبارات به جاده‌های استان، ملی شود.
همچنین مدیر کل ساخت و توسعه راههای منطقه ۶ کشور گفت: احداث ۹ طرح ملی، ۲ طرح آزادراهی و ۲ طرح ریلی در استان خوزستان در دستور کار قرار گرفته است.
علی اصغر کاظمی مجموع طول راههای قابل احداث در طرح‌های ملی مذکور در قانون احداث راههای اصلی و بزرگراهی را حدود یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر عنوان کرد و افزود: تاکنون ۳۲۰ کیلومتر به بهره برداری رسیده و حدود ۶۰۰ کیلومتر دیگر در دست اجرا و حدود ۳۰۰ کیلومتر از طرح در حال تکمیل مطالعات است.
مدیر کل ساخت و توسعه راههای منطقه ۶ کشور بیان داشت: از آغاز طرح‌های مذکور تاکنون، ۲ هزار میلیارد تومان هزینه شده است و بودجه‌ای که برای سال ۱۴۰۱ پیش بینی شده در مقایسه با بودجه ۱۴۰۰ حدود ۶۰ درصد افزایش یافته است البته لازم است که از محل اعتبارات نقتی و تسهیلات بانکی برای تسریع پروژه‌های راهسازی استفاده شود.
هدف گذاری کاهش ۱۰ درصدی تلفات جاده‌ای بر اساس اسناد بالادستی
آمار تلفات تصادفات جاده‌ای در کشور منطبق با اسناد بالادستی و سند برنامه ششم توسعه که کاهش سالانه ده درصداز میزان تلفات جانی ناشی از تصادفات رانندگی در جاده‌های کشور هدف گذاری شده بود تحقق نیافته است.
تصادفات جاده‌ای و مرگ و میر ناشی از آن علاوه بر تحمیل خسارت‌های سنگین عاطفی و روانی برخانواده و جامعه ، خسارت‌های مالی فراوانی نیز بر اقتصاد کشور و خانواده‌ها به بار می‌آورد.
بر اساس اعلام نیروی انتظامی ۴/ ۶ درصد از درآمد ناخالص ملی کشور صرف هزینه‌های تصادفات رانندگی میشود.
بنابراین با تدوین اولویت‌ها با هماهنگی همه دستگاه‌ها ، آموزش و تغییر رفتار رانندگان و سرمایه گذاری و ارتقا کیفیت جاده‌ها می‌توان از بسیاری از این سوانح پیشگیری کرد .
نویسنده : زهرا کیانی