در زبان فارسی ده ها ضرب المثل وجود دارد، یکی از آنها، ضرب المثل معروف «جوجه را آخر پاییز می شمارند!» است که در رجزخوانی ها و خودنمایی ها کاربرد دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اردبیل؛ پاییز فصل دشواری در زندگی جوجهها است، جوجهها در فصل بهار از تخم بیرون میآیند و مراحل رشد را به خوبی سپری میکنند، اما با فرا رسیدن فصل پاییز به دلایل گوناگون بسیاری از جوجهها از بین میروند و تعدادی از آنها باقی میمانند، به همین خاطر میگویند جوجه را آخر پاییز میشمارند.
در گذشته بخشی از اقتصاد خانوار از طریق دامپروری و داشتن مرغ تامین میشد بنابراین حفظ تکثیر طیور برای خانوادهها از اهمیت بالایی برخوردار بود و تلاش برای زنده ماندن جوجهها همیشه از سوی بانوان خانه دنبال میشد. در فصل پاییز و خصوصا ماه آذر سرماهای سخت باعث تلف شدن طیور خانوارها میشد.
از این رو زنان خانه از جوجه ها به خوبی نگهداری میکردند تا جوجهها زنده بمانند و با این کار نشان میدادند به اقتصاد خانوار توجه ویژهای دارند. جوجهها از نظر فرهنگی نماد آمال و آرزوهای انسانها بودند و جوجه هرکسی به آخر پاییز رسیده بود، میگفتند که او به آرزوهایش رسیده است.
در آخر پاییز و قبل از آغاز مراسم یلدا زنان خانواده تا عصر آخرین روز پاییزی جوجهها را یکی یکی میشمردند و نتیجه ۶ ماه زحمت خود را میدیدند.
جوجه را آخر پاییز میشمارند، کنایه از چیست؟
این ضرب المثل کنایه از این است که نتیجه کار آخرش مشخص می شود نباید از ابتدا زیاد دلخوش و امیدوار بود. این ضرب المثل نشان میدهد که در گذشته آینده نگری و برنامه ریزی برای آینده یک اصل اجتماعی قلمداد میشد. افراد عاقل کسانی هستند که با موفقیت اولیه در کارشان به خود غره نشوند و تا آخر تلاش کنند، زیرا راه تا پایان دشواریهایی دارد و ممکن است افرادی که سهل انگارند در میانه راه دچار مشکل شوند و راه خود را تا پایان با موفقیت نپیمایند. مثال جوجهها را آخر پاییز میشمارند، تلنگری است بر انسان که عاقبت اندیشی نمیکند و بیش از حد خوش بینی به خرج میدهد.
پس زمانی باید یافتهها و بهرهها را قطعی و مسلّم دانست که از گذر آزمونها و رویدادها گذشته و ثبات و دوام خود را نشان داده باشند. خردمند کسی است که پایان کار را بنگرد و به نتیجه آنی کارش یا کاری فریفته نشود.