کماکان بخش کشاورزی فاقد پایگاههای هوشمند اطلاعات کشاورزی به‌صورت فراگیر، جامع و راستی‌آزمایی شده است. عدم ایجاد چنین پایگاهی، یکی از مهم‌ترین دلایل بروز نابسامانی، رانت و فساد در تأمین و توزیع کالا‌های اساسی در سال‌های اخیر بوده است.
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محور توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور‌های مختلف قرار گرفته است.
در دنیای پرشتاب امروز، عامل سرعت در انجام مکاتبات، مبادله اسناد و اطلاعات و کاهش مدت زمان تشریفات نقش تعیین کننده ای در توفیق کار‌ها ایفاء می نماید. بخش کشاورزی یکی از قطب های اساسی اقتصاد کشور جمهوری اسلامی ایران محسوب می-گردد و سرمایه گذاری و توجه ویژه به این بخش امری اجتناب ناپذیر می باشد. چرا که اقتصاد ایران را باید اقتصادی برپایه کشاورزی دانست. اقتصاد مبتنی بر کشاورزی است که امنیت غذایی، توسعه اقتصادی و اشتغال و استقلال کشور را به دنبال خواهد داشت. برکسی پوشیده نیست که تحقق این امر تاثیر مستقیم بر حفظ امنیت ملی، ابعاد سیاسی و اجتماعی کشور دارد و عامل بازدارنده مهمی در برابر قدرت های جهانی است. بخش کشاورزی جهت حصول به اهداف تعریف شده، وظیفه مدیریت و راهبردی یک زنجیره بسیار گسترده و پیچیده از تولید تا توزیع و مصرف محصولات را داراست که اولین و کلیدی ترین حلقه مدیریت این زنجیره، داشتن آمار و اطلاعات دقیق و بهنگام است.
ضرورت دسترسی آسان و سریع به اطلاعات همواره دغدغه همه مدیران، سیاستگذاران، محققان و دست اندرکاران بخش های مختلف بخش کشاورزی است. نبود و نقایص آمار، اطلاعات و سامانه های تخصصی در بخش کشاورزی، مسئولان را بر آن داشت که با وضع قوانین این کار را انجام دهند و وزارت جهاد کشاورزی موظف شده است حداکثر ظرف دو سال پس از تصویب این قانون نسبت به ایجاد پایگاه اطلاعاتی تولیدکنندگان بخش کشاورزی و همچنین ایجاد پایگاه اطلاعات جامع کشاورزی بر پایه فناوری اطلاعات اقدام نماید؛ حال با گذشته بیش از ۱۰ سال از این قانون هنوز به صورت جامع، کامل و به روز اطلاعات این پایگاه های قابل استفاده نیست و برای برنامه ریزی در کشاورزی استفاده نمی شود.
قوانین بالا دستی سند
ماده (۲۲) قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی - قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مشتمل بر سی و پنج ماده و سی و شش تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست و سوم تیر ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۶/ ۵/ ۱۳۸۹ به تأیید شورای نگهبان رسیده و برای اجرا به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ گردید.
- ماده ۲۲ ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است حداکثر ظرف دو سال پس از تصویب این قانون نسبت به:
الف ـ ایجاد پایگاه اطلاعاتی تولیدکنندگان بخش کشاورزی و تشویق آنان به ثبت اطلاعات فعالیت‌های تولیدی خویش در آن.
ب ـ ایجاد پایگاه اطلاعات جامع کشاورزی بر پایه فناوری اطلاعات (IT).
ج ـ شبکه مدیریت دانش و اطلاعات کشاورزی و روستایی برای ارائه خدمات علمی، آموزشی، فنی، ترویجی و سایر اطلاعات مورد نیاز؛ اقدام نموده و در دسترس عموم قرار دهد.
پیام موضوع برای پیگیری
وزارت جهاد کشاورزی موظف شده است حداکثر ظرف دو سال پس از تصویب قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی نسبت به ایجاد پایگاه اطلاعاتی تولیدکنندگان بخش کشاورزی و همچنین ایجاد پایگاه اطلاعات جامع کشاورزی بر پایه فناوری اطلاعات اقدام نماید.
ارزش فراگیری و پرداخت سند
سامانه اطلاعات کشاورزی یک بانک اطلاعاتی است که با هدف جمع آوری، ساماندهی و تامین نیاز‌های اطلاعاتی سیاستگذاران، برنامه ریزان، مدیران، پژوهشگران و کلیه فعالان مرتبط بخش کشاورزی باید ایجاد شود.
سابقه موضوع:
سامانه جامع کشاورزی ایران که هدف کلی آن رصد زنجیره تامین نهاده ها و محصولات کشاورزی و همچنین ارائه گزارشات آماری است؛ از سامانه های مختلفی شکل گرفته که اولین آن در سال ۱۳۹۴ تحت عنوان سامانه پهنه بندی و مدیریت داده های کشاورزی هست که هدف آن سرشماری دقیق بهره برداران کشاورزی، قطعات زراعی، قطعات باغی، دام و طیور، آب و خاک، شیلات و صنایع کشاورزی و همچنین بروز رسانی آمار و اطلاعات پایه کشاورزی و آبادی هاست.
در سال های اخیر فضای مجازی نقش مهمی در تسهیل ایجاد پایگاه اطلاعات کشاورزی کشور داشته و در این راستا در وزارت جهاد کشاورزی، موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصادکشاورزی و توسعه روستایی براساس ماموریت سازمانی در حوزه های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی مسئولیت اجرای این طرح را به عهده گرفته و کار‌هایی را انجام داده که کامل و جامع نیست و جای کار بسیار زیادی دارد.
مسئله بر زمین مانده
کماکان بخش کشاورزی فاقد پایگاههای هوشمند اطلاعات کشاورزی به‌صورت فراگیر، جامع و راستی‌آزمایی شده است. عدم ایجاد چنین پایگاهی، یکی از مهم‌ترین دلایل بروز نابسامانی، رانت و فساد در تأمین و توزیع کالا‌های اساسی در سال‌های اخیر بوده است. اکنون بخش کشاورزی از کمبود اطلاعات بخش، کشت بدون برنامه، سرمازدگی و نبود الگوی کشت رنج می‌برد که موجب آسیب‌هایی به این بخش شده است. لازم است سیستم جامع اطلاعات یکپارچه بخش کشاورزی توسط سازمان تحقیقات کشاورزی پیگیری شده و به سیاستگذار اعلام شود که به‌طور مثال در دو ماه آینده چه اتفاقاتی در بخش کشاورزی می‌افتد؟
پژوهشگر: علی قنبری شیرسوار