ولیعهد عربستان در ترمیم روابط با لبنان و سفر دوره ای به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می کوشد از ظرفیت رقبای خود در داخل این شورا برای حل مسئله یمن و بهبود رابطه با ایران استفاده کند.
در ابتدا شخص محمد بن سلمان با استفاده از نیاز لبنانی ها و دولت میقاتی به پیشگیری از تشدید وخامت اقتصادی و معیشتی در این کشور آنها را در شرایطی قرار داد که از مکرون بخواهند تحریم غربی ها علیه ولیعهد عربستان را (که بعد از قتل جمال خاشقچی اعمال شده بود) بشکند و با سفر به این کشور با وی دیدار کند. سپس محمد بن سلمان طی سفر دوره ای به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای ترمیم و تقویت روابط با این کشورها تلاش می کند. حال سوال این است که علت این تحرکات چیست و چه اهدافی دنبال می شود؟
به دو علت و هدف عمده می توان اشاره کرد که هر دو مکمل هم عمل می کند.
نخست اینکه عربستان اکنون با چالش های منطقه ای بخصوص در یمن مواجه است و برون رفت از این چالش ها در اولویت سیاست خارجی این کشور قرار دارد. عربستان همزمان با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان که با نوعی کودتای سفید در داخل خاندان سعودی همراه بود تجاوز به یمن را شروع و اگرچه این اقدام برای مقاطعی افکار عمومی داخلی را از جنگ قدرت در داخل به سمت خارج منحرف کرد اما در طی زمان به دلایل مختلف از جمله شکست اهداف نظامی در یمن، کناررفتن دولت ترامپ و ناکام ماندن طرح موسوم به معامله قرن خود به یک چالش عظیم تبدیل شد به گونه ای که حیات و بقای دولت سعودی را نیز تهدید می کند.
دوم اینکه عربستان اکنون احساس می کند که از رقبای منطقه ای خود حتی در داخل شورای همکاری خلیج فارس عقب می ماند و لذا باید هرچه سریعتر به اقدامات جبرانی دست بزند. عقب ماندن از قطر در پرونده افغانستان، عقب ماندن از امارات در برون رفت از جنگ یمن، تضعیف نقش و موقعیت عربستان در پرونده های منطقه ای و بین المللی همچون بحران فلسطین و عقب ماندن از کشورهای منطقه در بهبود و تقویت روابط خود با ایران با توجه به امیدهای جدید برای حل موضوع هسته ای ایران از جمله مصادیق روشن در این زمینه است.
با توجه به این موارد می توان گفت که محمد بن سلمان در جریان سفر دوره ای خود به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که بلافاصله بعد از سفر مکرون به این کشور و ترمیم روابط با لبنان شروع کرده است دو هدف موازی را دنبال می کند که از یک سو می کوشد از توان و ظرفیت این کشورها برای برون رفت از چالش های کنونی بخصوص در یمن استفاده کند و از دیگر سو از رقبای منطقه ای خود در داخل شورای همکاری خلیج فارس عقب نماند که ترمیم و بهبود رابطه با ایران را در اولویت قرار داده اند و اینکه این سفر همزمان با سفر مشاور امنیت ملی امارات به ایران صورت گرفته است نمی تواند بی ارتباط باشد.
---------------------------------------------
احمد کاظم زاده