کلید نشتی جریان که به اختصار RCD یا کلید محافظ جان نیز نامیده میشوند، نوعی کلید است که با مقایسه جریان سیمهای رفت و برگشت، در صورتی که اختلافی بین جریان رفت و برگشت وجود داشته باشد، مدار را قطع میکند.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سيما، کلیدهای محافظ جان یا RCD، در برابر جریان بیش از حد و یا اتصال کوتاه در مدار، محافظتی انجام نمیدهند، پس نمیتوانند جایگزینی برای فیوز باشند. کلیدهای RCD اغلب با یک نوع قطعکننده مدار، مانند فیوز یا مینیاتور قطع کننده مدار (MCB) که از جریان بیش از حد در مدار حفاظت میکند، تکمیل میشوند. هنگامی که هر دو عملکرد در یک دستگاه ارائه گردد، این نوع کلید RCD، کلید ترکیبی RCBO نامیده میشود.
انواع کلید RCD، در صورت وجود نشتی جریان برای قطع اتصال مدار طراحی شدهاند. با تشخیص جریانهای نشت کوچک (به طور معمول 5 تا 30 میلیآمپر) و به سرعت به اندازه کافی (<30 میلی ثانیه) قطع میشوند. در اینجاست که از برق گرفتگی جلوگیری میکنند.
انواع کلید RCD (Residual Current Device) یک بخش ضروری قطع خودکار منبع تغذیه (ADS) هستند، به عنوان مثال، هنگامی که خطایی به وجود میآید، به جای اینکه دستگاه به مداخلۀ انسانی متکی باشد، کلید محافظ جان وارد عمل میشود که این مورد، یکی از نکات اساسی صنعت الکتریک مدرن است.
برای جلوگیری از برق گرفتگی، RCDها باید در مدت ۲۵ تا ۴۰ میلی ثانیه هرگونه جریان نشتی بیشتر از ۳۰ میلی آمپر را قطع کنند. در مقابل، قطع کنندهها یا فیوزهای مدار معمولی فقط در صورت زیاد بودن جریان کل، مدار را قطع میکنند.
یک جریان نشتی کوچک هم میتواند یک خطر بسیار جدی برای یک فرد محسوب شود. هرچند که نشتیهای کوچک، معمولا جریان کلی را به اندازه کافی برای قطع شدن فیوز یا قطع کننده مدار افزایش نمیدهند. به علاوه، قطع کنندهها یا فیوزهای مدار معمولی آنقدر سریع نیستند که بتواند جانِ انسان در معرض خطر برق گرفتگی را نجات دهند.
تشخیص جریان باقی مانده، مکمل تشخیص بیش از حد جریان است. این امر، میتواند حفاظت از جریان بیش از حد و یا اتصال مدار کوتاه را به عهده بگیرد. برای یک RCD با توان سه فاز، باید هر سه کنتاکتور در حال کار و خنثی (اگر نصب شده) از طریق ترانسفورماتور جریان عبور کنند.