کودک آزاری عبارت است از استفاده عمدی از قدرت، زور توسط فرد یا یک گروه که به سلامتی، حیات و عزت نفس کودک لطمه وارد کند.
ندا خورشیدیان افزود:خشونت علیه کودکان انواع مختلفی دارد که تحت تاثیر عوامل گوناگونی از جمله خصوصیات و ویژگیهای قربانی و مهاجم، محیط فرهنگی، اجتماعی و مادی قرار میگیرد.
وی اظهار داشت:در خانواده هایى که خشونت خانگى (خشونت علیه کودکان و زنان) در آنها اتفاق مى افتد، همه کودکان زیر ۱۸ سال شاهد خشونت محسوب مى شوند؛ با اینکه کودکان شاهد خشونت به طور مستقیم قربانى خشونت محسوب نمى شوند، اما در معرض خطر بد رفتارى، غفلت و کوتاهی بیشتر از سوی مراقبان خود قرار دارند.
او ادامه داد:این کودکان رفتارهاى مرتکبان و قربانیان خشونت را از اعضاى خانواده (پدر یا مادر) آموخته و این الگوها را به نسل هاى دیگر منتقل کنند؛ در واقع بیشترین موارد بدرفتاری با کودک درون خانواده و از سوی یکی از اعضای بزرگتر خانواده، به وقوع میپیوندد.
به گفته این کارشناس سلامت روان شناسان و روان پزشکان بر این باورند که تنبیه بدنی راه مؤثری برای تربیت کودکان نیست و تنها تاثیر موقت و کوتاه مدتی دارد که باعث افزایش خشونت، تنفر و انتقام جویی در کودکان میشود؛ تنبیه میتواند باعث شکل گیری انواع ترس در کودکان شده و اعتماد به نفس آنها را خدشه دار نماید.
انواع کودک آزاری
کودک آزاری جسمی: مانند آزار فیزیکی و رفتارهایی است که منجر به مصدومیتهای فیزیکی غیرتصادفی میشود؛ این موارد شامل صدمه غیرتصادفی، تنبیه فیزیکی شدید که میتواند شامل صدمه فیزیکی باشد یا نباشد، تهدید به صدمه فیزیکی، رفتارهای خطرناک به سمت کودک یا در اطراف کودک که موجب وحشت و ترس در کودک شود.
کودک آزاری جنسی: لمس اندام جنسی کودک و یا تماس جنسی بین فرد بالغ و کودک که معمولاً با اعمال زور، فریب و اغوا کردن قربانی، انجام میشود.
کودک آزاری عاطفی: مواردی مانند تحقیر شدید، طرد کردن، حبس کردن، محرومیت عاطفی، برخورد خشونت آمیز، آزارهای کلامی شدید، کنترل شدید و نامعقول، ترساندن، انتظارات نامناسب و اعمال خشونت علیه همسر در برابر چشمان کودک، از جمله مصادیق کودک آزاری روانی عاطفی به حساب میآید.
غفلت: به معنی کوتاهی در مراقب کودک از مراقبت مسوولانه فیزیکی و نظارت کافی بر رشد کودک است و مصادیق آزار غفلت، میتواند شامل عدم توجه به سلامت، عدم توجه به امنیت، عدم توجه به تحصیل کودک، غفلت نسبت به تغذیه، استثمار کودک، اعتیاد کودک یا مصرف مواد و ازدواج کودک باشد؛ همچنین کوتاهی در فراهم کردن درمانهای پزشکی لازم، عدم توجه به مسکن مانند محل اسکان در خانههای تیمی مصرف مواد و یا فحشا، کارتن خوابی کودک، عدم توجه به تحصیل مانند ترک تحصیل یا منع از تحصیل، از موارد غفلت در کودک آزاری محسوب میشود.
بهره کشی اقتصادی: به معنای استفاده از کودک در کار یا فعالیتی مانند وادار کردن کودک به کارگری، گدایی و روسپیگری است که منافع حاصل از آن نصیب دیگران میشود.
کارشناس مسوول واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب گفت: به یاد داشته باشیم، یکی از مهمترین دلایل فرار نوجوانان از خانه و آسیبهای بعدی آن، تجربه خشونت در خانواده است؛ تحقیقات نشان میدهد اثر خشونت هاى مداوم و طولانى مدت در کودکان پیش دبستانى مخربتر است و در این گروه از کودکان، احتمال بیشترى وجود دارد که تحت تاثیر خشونت خانگی و رابطه نا ایمن با مادر ایجاد شود؛ بنابراین بسیار مهم است که جامعه و به ویژه والدین، از اثرات خشونت خانگی بر رشد همه جانبه کودک آگاهی داشته باشند.