وقتی نام امضاهای طلایی به گوش می‌رسد الفاظی شامل، رانت، پارتی، اختلاس و ضایع شدن حقوق مردم در ذهن تداعی می‌شود، اما این بار نام امضاهایی در میان است که به تسهیلِ اقتصاد، معیشت، سفره و کار مردم گره خورده است.
امضاهای طلایی در مفهوم واقعی خود امضاهایی هستند که منافع ، اقتصاد، سیاست و تجارت کشور و معیشت مردم را تامین کند.
حقوق عامه در معرض نابودی
چندی پیش در پی سفر حجت الاسلام محسنی اژه‌ای به خوزستان بود که انتقادهایی نسبت به نحوه نگهداری کالاهای توقیفی در انبار‌های سازمان اموال تملیکی و بنادر کشور در سال‌های اخیر باعث شد تا دستگاه قضا این موضوع را در دستور کار خود قرار دهد و دادستان کل کشور و رئیس سازمان بازرسی در جریان این سفر ضمن بازدید از انبار‌های گمرک و سازمان اموال تملیکی گزارشی از دپوی نامناسب کالا‌ها در این انبارها ارائه کردند.
آسیب و فساد کالاهای اساسی و اقلام غذایی به دلیل عدم رعایت قواعد انبارداری و دپوی نامناسب این کالا‌ها و هزینه‌هایی که باید برای امحای کالاهای تاریخ مصرف گذشته و فاسد شده پرداخت شود، از مهمترین مسائلی بود که در این گزارش‌ها مورد اشاره قرار گرفت.
همچنین در برخی گزارش‌هایی که درباره وضعیت انبار‌های گمرک و سازمان اموال تملیکی ارائه شده است به تخلفاتی در انبارداری اشاره شده که مفقود شدن کالا‌ها و قطعات اجناس در هنگام انتقال از گمرک به انبار، مغایرت صورتجلسه موجود در گمرک با هویت و کیفیت اجناس موجود در انبارها از جمله آن‌ها بوده است.
بیشتربخوانید: ۱۲ کشتی حامل کالای اساسی در لنگرگاه بندر شهید رجایی
حجت الاسلام اژه‌ای می‌گوید: همه ما در قبال حفظ و نگهداری اموال مردم مسئولیت داریم و وضعیت انبار‌های اموال تملیکی برای مردم غیرقابل تحمل است و باید فوراً به این وضعیت سر و سامان داده شود و قوه قضاییه هم برای کمک به حل این مشکل آمادگی دارد.
بازدید‌های مسئولان قضایی استان هرمزگان از گمرک شهید رجایی را می‌توان در جهت اجرای این دستور رئیس دستگاه قضا ارزیابی کرد.
ورود مستقیم دادگستری هرمزگان
در شرایط سخت کمبود برنج و روغن بود که با ورود مستقیم دادگستری هرمزگان روند ترخیص کالاهای اساسی سرعت بیشتری گرفت.
حدود یکماه پیش بود که رئیس کل دادگستری هرمزگان برای ترخیص بیش از ۱۵۲ هزار تن روغن خوراکی و برنج از بندر شهید رجایی بندرعباس، دستور ویژه قضایی صادر کرد.
علی صالحی در بازدید از انبار‌های بندر شهید رجایی بندرعباس می‌گوید: در صورت ترخیص نشدن کالاهای اساسی وارد شده از سوی بخش خصوصی در زمان مقرر، این کالا‌ها احتکار شده عنوان، و طبق قانون با افراد متخلف برخورد می‌شود.
وی به دستور رئیس قوه قضاییه برای پیگیری نحوه ورود، نگهداری و ترخیص کالا در گمرکات کشور و سازمان اموال تملیکی اشاره کرده و می‌افزاید: برای ترخیص کالاهای اساسی تصمیمات لازم گرفته شده است و دستگاه‌های متولی مکلف به بسیج تمام (همه) امکانات خود برای ترخیص فوری اقلام دپو شده در محوطه و انبار‌های گمرک و بندر شهید رجایی هستند.
صالحی می‌گوید: برخی از کالا‌ها به علت طولانی شدن مدت نگهداری در معرض فساد و انقضای تاریخ مصرف قرار گرفته‌اند که دستگاه قضایی با هر نوع ترک فعل و سهل انگاری در زمینه تأمین و ترخیص کالاهای مورد نیاز مردم برخورد می‌کند.
طرح تسهیل مجوز کسب و کار
شهریورماه امسال نمایندگان مجلس شورای اسلامی از تصویب طرح تسهیل مجوز‌های کسب و کار خبر دادند که به گفته آن‌ها این طرح پایانی است بر امضاهای طلایی که منافع افراد خاصی را تامین می‌کند.
اشکال شورای نگهبان بر طرح تسهیل کسب و کار
سخنگوی شورای نگهبان درباه‌ی جزئیات ایراد شورای نگهبان می‌گوید: در جلسه اخیر شورای نگهبان طرح «تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار» مورد بررسی قرار گرفت و پس از مباحث فراوان، با توجه به وجود برخی ابهامات و ایرادات جزئی نسبت به برخی از اجزای آن، جهت اصلاح و رفع این موارد به مجلس محترم برگردانده شد.
هادی طحان‌نظیف با بیان اینکه کلیات مصوبه «تسهیل در مجوز‌های کسب و کار» با ایراد چندانی مواجه نشد، می‌افزاید: با این حال اعضای شورای نگهبان نسبت به جزئیات این مصوبه که طبیعی هم هست، نکاتی را مطرح کردند که اگر مجلس آن موارد را برطرف کند، این مصوبه می‌تواند تبدیل به قانون شود.
وی می‌گوید: ایراد اول محرومیت از خدمات به خاطر ورود اطلاعات به درگاهی که در این مصوبه در ماده یک آن پیش بینی شده بود، بازمی‌گردد. در این ماده مقرر بود تا محرومیت از خدمات با تشخیص هیئت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار آنجام شود لذا از حیث اینکه آیا این مسئله نافی مراجعه به دستگاه قضایی هست یا نه؟ اعضای شورای نگهبان نسبت به این قسمت ابهام داشتند.
طحان نظیف با اشاره به ایراد اعضای شورای نگهبان به تبصره ۲ ماده یک این مصوبه، می‌گوید: در قسمتی از این تبصره اشاره شده است که تبدیل مجوز «تایید محور» به «ثبت به محور» با تشخیص هیئت مقررات زدایی و بهبود محیط کسب و کار انجام شود که این مسئله هم از منظره اعضای شورای نگهبان مغایر بند ۱۰ اصل سوم و اصل ۶۰ قانون اساسی شناخته شد.
سخنگوی شورای نگهبان می‌افزاید: در تبصره ۴ ماده یک مصوبه تسهیل، امری با قید «وضع محدودیت» باز به تشخیص نهاد‌های ذیربط و تایید هیئت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار گذاشته شده بود لذا اعضای شورای نگهبان صلاحیتی که نمایندگان به هیئت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار در دو الی سه تبصره این مصوبه داده بودند را مغایر قانون اساسی دانستند.
وی با اشاره به مصوبه مربوط به برگزاری آزمون در این طرح می‌گوید: نمایندگان در این مصوبه وزارت دادگستری را مکلف به برگزاری آزمون کرده بودند لذا لازم به توضیح است که وظایف وزارت دادگستری در اصل ۱۶۰ قانون اساسی مشخص است و با قانون عادی نمی‌شود چیزی را به آن اضافه کرد، بنابراین اعضای شورای نگهبان هم این موارد را مغایر با اصل ۱۶۰ قانون اساسی شناختند.
طحان نظیف با اشاره به ایراد شورای نگهبان به تبصره یک ماده پنج این مصوبه که در ایام اخیر نگرانی‌هایی را هم به همراه داشته است، می‌افزاید: این تبصره مربوط به برگزاری آزمون پیرو اخذ پروانه وکالت دادگستری بود که سابقه قضاوت و نمایندگی مجلس را جایگزین آزمون وکالت کرده بود لذا این مورد هم از نظر اعضای شورای نگهبان - نسبت به کسانی که صلاحیت آن‌ها مسلم هست - مغایر بند ۹ اصل سوم قانون اساسی شناخته شد.
با رفع اشکالات جزئی شورای نگهبان به مصوبه مجلس شورای اسلامی این مصوبه می‌تواند به یک قانون تبدیل شود.
بخشنامه‌های تسهیل کننده
تیرماه امسال بود که معاون فنی گمرک در نامه‌ای به مدیران گمرک خواستار اعلام مشکل عدم ترخیص کامیون‌های وارداتی شد.
در نامه مهرداد جمال ارونقی آمده است.
نظر بر اینکه پیشنهادات این حوزه معاونت طی نامه ۱۴۰۰/۴۷۴۲۷۲ مورخ ۱۴۰۰/۴/۱۱ با عنوان قائم مقام محترم سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به منظور جلوگیری از انباشت کامیون‌های وارداتی در گمرکات اجرایی مورد پذیرش مرجع مزبور قرار گرفته و پاسخ لازم طی نامه شماره ۵۳۵۷۲ مورخ ۱۵ تیر ۱۴۰۰ به این حوزه معاونت به اصل و طی بخشنامه شماره ۱۴۰۰/۵۲۲۸۸۳ مورخ ۲۱ تیر ۱۴۰۰ به همه گمرکات اجرایی ابلاغ شده است.
به موجب این بخشنامه ضمن تأکید بر تسریع و تسهیل در انجام تشریفات گمرکی کامیون‌های وارداتی موجود در گمرکات وفق مقررات مقتضی است ظرف سه روز کاری نسبت به اعلام فهرست و آمار کامیون‌های اظهار شده در آن گمرک که صاحبان کالا هنوز موفق به ترخیص کامیون‌های اظهار شده نشده‌اند با ذکر مشکل مربوط به حوزه معاونت فنی اقدام شود.
مسئولیت هرگونه تاخیر بر عهده بالاترین مقام اجرایی گمرک مزبور خواهد بود.
تامین ناوگان حمل و نقل برای ترخیص کالای اساسی
سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن کالا در بندر این گمرک بندر شهید رجایی تخلیه و بارگیری می‌شود که این رقم معادل تخلیه و بارگیری ۹۰ درصد کالاهای کانتینری کشور است.
رئیس کل دادگستری هرمزگان می‌افزاید: با توجه به افزایش حجم حمل یکسره محموله‌های وارد شده به بنادر و نیز کمبود کامیون‌ها، مقرر شده است اداره‌های کل بنادر و دریانوردی با همکاری راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، نسبت به تأمین ناوگان حمل و نقل بار از طریق فراخوان عمومی اقدام کنند.
راه اندازی شعبه قضایی در گمرک
گمرک بندر شهید رجایی بندرعباس بزرگترین گمرک ایران است که به تنهایی بیش از ۵۵ درصد صادرات و واردات و ۷۰ درصد ترانزیت کشور را برعهده دارد.
رئیس کل دادگستری هرمزگان می‌گوید: یک قاضی در گمرکات و بنادر برای رسیدگی به امور و رفع موانع قانونی در سریع‌ترین زمان ممکن مستقر، و حداقل هفته‌ای یک بار از گمرکات، بنادر و انبار‌های سازمان اموال تملیکی بازدید می‌شود.
صالحی می‌افزاید: با دستور قضایی ۱۴۰ هزار تن روغن وارداتی و ۶ هزار تن غذای زنبور عسل دپو شده از گمرک شهید رجایی بندرعباس ترخیص شد.
وی می‌گوید: در راستای احقاق حقوق عامه و به منظور نظارت بر بازار و تعدیل قیمت‌ها روغن‌ها و غذای زنبور‌های عسل پس از مدت زمان زیادی بلاتکلیفی و ترخیص نشدن هم اکنون به وسیله کامیون‌های سنگین و نیمه سنگین در حال بارگیری و ارسال به مناطق مختلف کشور است.
رئیس کل دادگستری هرمزگان می‌افزاید: بنابر گزارش کارشناسان و مسئولان مربوطه درصورت ادامه معطلی در روند ترخیص، محموله روغن در معرض انقضای تاریخ مصرف قرار می‌گرفت که با توجه به تخصیص ارز دولتی به واردکنندگان و همچنین هزینه‌های نگهداری در گمرک منجر به تحمیل خسارت قابل توجهی به بیت المال می‌شد.
علی صالحی می‌گوید: همچنین دستور ترخیص محموله ۶ هزار تنی غذای آماده زنبور عسل که سال ۹۶ وارد کشور شده، صادر شده است.
مصوبات امید بخش
رئیس کل دادگستری استان هرمزگان که در دو سال اخیر، ۳۲ بار از بندرشهیدرجایی بندرعباس بازدید کرده است می‌گوید: در راستای احیای حقوق عامه و سهولت دسترسی مردم به کالاهای اساسی و ترخیص فوری اقلام ضروری و مایحتاج مردم از گمرکات ورود جدی شده است.
علی صالحی از صدور دستور قضایی برای ترخیص فوری محموله بزرگ و ۱۶ هزار تنی برنج وارداتی از بندر شهید رجایی بندرعباس برای ارسال به سراسر کشور با هدف کنترل قیمت‌ها می‌گوید.
صالحی همچنین با حضور در اداره کل بنادر و دریانوردی استان و بندر شهید رجایی بندرعباس، ضمن ارزیابی کالاهای اساسی موجود در محوطه و انبار‌های این مجموعه، دستورات لازم را به منظور تسریع در روند ترخیص و عرضه به موقع کالاهای اساسی و اقلام ضروری برای تأمین نیاز بازار و ارسال به سراسر کشور صادر کرد.
وی می‌گوید: از محموله‌های کالاهای اساسی و اقلام وارداتی موجود در انبارها، وضعیت ماشین آلات سنگین عمرانی- مهندسی و راه سازی رسوبی در بندر شهید رجایی بازدید و دستورات لازم را به منظور بهبود شرایط نگهداری و جلوگیری از تخریب و تضییع این اموال صادر شده است.
صالحی می‌افزاید: مقرر شد، اداره غله و خدمات بازرگانی استان هرمزگان به سرعت با رفع موانع موجود نسبت به ترخیص فوری محموله بزرگ ۱۶ هزار تنی برنج وارداتی و ارسال آن به اقصی نقاط کشور با هدف کنترل قیمت‌ها اقدام کند.
رئیس شورای قضایی هرمزگان می‌گوید: با هدف کنترل بازار و مقابله با گرانی‌ها در جریان این بازدید با حضور مسئولان قضایی استان و مدیران دستگاه‌های اجرایی، تصمیمات لازم به منظور شتاب بخشی به روند ترخیص کالاهای اساسی گرفته شد و دستگاه‌های متولی، مکلف شدند نسبت به اتخاذ تمهیدات لازم و بسیج تمامی امکانات برای ترخیص فوری اقلام انبار شده در محوطه و انبار‌های گمرک و بندرشهیدرجایی که متأسفانه برخی از آن‌ها به علت طولانی شدن مدت نگهداری در معرض فساد و انقضای تاریخ مصرف قرار گرفته اند، به سرعت اقدام کنند.
وی می‌افزاید: رویکرد مسئولان قضایی در بازدید از بنادر و گمرکات، تعیین تکلیف سریع کالاهای اساسی بویژه اقلام ضروری از مرحله ترخیص تا رسیدن به دست مصرف کنندگان است و این فرایند با توجه به ضرورت رفع موانع قانونی به صورت مستمر از سوی دستگاه قضایی استان هرمزگان پیگیری می‌شود.
علی صالحی می‌گوید: در نتیجه تصمیمات گرفته شده، فوراً ضمن تشکیل کارگروهی با حضور نمایندگان سازمان‌های متولی، مقرر شد؛ در مهلت سه روز، لیست دقیقی از تمامی ماشین آلات سنگین عمرانی- مهندسی و راه سازی موجود به همراه جزئیات و علت معطلی در روند ترخیص آن‌ها به همراه گزارشی از علل و عوامل قصور و تقصیر هریک از دستگاه‌های ذیربط به همراه مستندات قانونی تهیه و برای رسیدگی به دادگستری استان ارائه شود.
تعیین مهلت سه روزه و نصب ایکس ری
رویکرد مسئولان قضایی در بازدید از بنادر و گمرکات، تعیین تکلیف سریع کالاهای اساسی گندم، برنج، دانه‌های روغنی، لاستیک خودرو، روغن، ماشین آلات راه سازی و اقلام ضروری از مرحله ترخیص تا رسیدن به دست مصرف کنندگان است.
صالحی می‌افزاید: با تعیین مهلت سه روزه، دستورات ویژه‌ای برای تکمیل مراحل کارشناسی و ارائه لیست ماشین آلات سنگین عمرانی- مهندسی و راه سازی رسوبی توسط اداره کل بنادر و دریانوردی صادر شد و همچنین اداره کل گمرکات استان هرمزگان نیز مکلف شد تا ظرف پنج روز ضمن تکمیل لیست مربوطه و انجام مراحل کارشناسی نسبت به ارائه آن به سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی اقدام کند تا برای فروش این ماشین آلات در مزایده طی یک ماه اقدام شود.
رئیس کل دادگستری هرمزگان، با اشاره به بررسی فوری علل عدم نصب دستگاه‌های ایکس ری مورد نیاز برای جلوگیری از قاچاق و کنترل ورود و خروج کالا از اسکله شهید رجایی را از دیگر محور‌های این بازدید برشمرد و می‌گوید: بر این اساس، مقرر شد رونوشت نامه درخواستی که شرکت متولی امر خطاب به سازمان انرژی اتمی مطرح نموده است به دستگاه قضایی هرمزگان ارائه شود تا از دادگستری این موضوع پیگیری شود و سازمان انرژی اتمی در اسرع وقت نسبت به موضوع راه اندازی این دستگاه‌های ایکس ری، اظهار نظر کند.
تخلیه و بارگیری ۲۴ ساعته کالای اساسی
معاون بندری و امور اقتصادی بندر شهید رجایی بندرعباس می‌گوید: کالاهای اساسی در بندر شهید رجایی بندرعباس به صورت ۲۴ ساعته تخلیه و باگیری می‌شوند.
خرم شکوه پیش بینی کرد تا پایان امسال بیش از ۲ میلیون تن کالای اساسی از بندر شهید رجایی وارد کشور شود.
وی در خصوص کالاهای دپو شده در بندرشهید رجایی می‌افزاید: به صاحبان کالای وارد شده فرصت مشخصی داده می‌شود که برای ترخیص کالاهای خود اقدام کنند و بعد از مهلت مشخص شده با هماهنگی دستگاه قضائی کالا‌ها وارد بازار می‌شود.
محمد راستاد مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی کشور نیز در بازدید از بندر شهید رجایی می‌گوید: در بنادر کشور مجموعاً ۷ و نیم میلیون تن کالا وجود دارد که از این میزان ۴ میلیون تن کالای اساسی است.
ترخیص کالاهای اساسی بدون توقف
بندر شهیدرجایی بندرعباس رتبه دوم واردات کالای اساسی در کشور دارد.
به گفته مسئولان اداره کل غله و خدمات بازرگانی هرمزگان، از ابتدای سال تاکنون ۱۲۶ هزار تن برنج به مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس وارد شده است.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی هرمزگان می‌گوید: از این میزان تاکنون ۱۰۷ هزار تن برنج از این بندر ترخیص و به سراسر کشور فرستاده شده است.
مسعود دشوارگر می‌افزاید: اکنون حدود ۲۰ هزار تن برنج در انبار‌های بندر شهید رجایی بندرعباس در حال ترخیص و ارسال به مناطق مختلف کشور است که در کوتاه‌ترین زمان به انبار‌های استراتژیک کالاهای کشور فرستاده می‌شود.
وی می‌گوید: در یک ماه اخیر نیز یک کشتی حامل ۳۰ هزار تن روغن خام خوراکی در بندر شهیدرجایی بندرعباس پهلو گرفته و محموله آن تخلیه شده است.
دشوارگر می‌افزاید: روزانه روغن خام خوراکی با تانکر به ۳۵ کارخانه فرآوری روغن در سراسر کشور ارسال می‌شود.
مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان می‌گوید: از ابتدای سال تاکنون ۴۶۰ هزار تن روغن خام خوراکی با ۱۵ فروند کشتی به این بندر وارد شده که ۳۱۰ هزار تن آن ترخیص و مابقی روزانه درحال ترخیص است.
دشوارگر افزود: ۱۰ کشتی حامل کالای اساسی در یک ماهه اخیر به مجتمع بندری شهیدرجایی بندرعباس وارد شده است.
کارشناس امور بندری اداره کل بنادر و دریانوردی هرمزگان نیز می‌گوید: همه امکانات و تجهیزات این بندر برای ترخیص سریع کالاهای اساسی فراهم شده است که به صورت ۲۴ ساعته از طریق ریلی و کامیون به سراسر کشور فرستاده می‌شود.
مجید پوراسکندری می‌افزاید: در شش ماه نخست امسال بیش از یک میلیون و ۵۵۶ هزار تن کالای اساسی به بندر شهیدرجایی بندرعباس وارد شده است.
روغن نباتی، برنج، شکر، گندم و نهاده‌های دامی از جمله کالاهای اساسی است که این بندر وارد شده است.
پایان تشریفات کالاهای اساسی
ناظر گمرکات هرمزگان می‌گوید: تشریفات گمرکی ۴۸۸ هزار و ۷۹۳ تن کالای اساسی در بندرشهید رجایی بندرعباس پایان یافت.
ابوالفضل اکبر پور می‌افزاید: این کالا‌ها شامل برنج، روغن خام و کود شیمیایی است که در مرحله خروج قرار گرفته است.
وی می‌گوید: اکنون ۵۲ هزار و ۶۴۵ تن کالای اساسی دیگر درمرحله تشریفات گمرکی است که پس از دریافت مجوز‌های قانونی در سریع‌ترین زمان ممکن ترخیص و به بازار عرضه می‌شود.
اکبرپور می‌افزاید: تمام کالاهای اساسی با توجه به تسهیلات ارائه شده از سوی گمرک پس از تنظیم اظهارنامه در مسیر سبز گمرکی و سطح یک درب خروج قرار گرفته و ترخیص می‌شوند.
مدیرکل گمرک شهید رجایی می‌گوید: هیچ گونه ایستائی در ترخیص کالای اساسی در گمرک وجود ندارد و امکان خروج در همان روز اظهار، برای صاحب کالا وجود دارد.
استخوان ارز در گلوی واردکنندگان
عضو هیأت مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران با انتقاد از کندی خروج کالای اساسی از گمرکات می‌گوید: صاحبان کالا متضرر از معضل کندی در ترخیص کالا از گمرکات هستند.
محمد مهدی نهاوندی می‌افزاید: عدم تأمین و تخصیص به موقع ارز، وجود ناهماهنگی‌ها در بستر توزیع نظام توزیع نهاده‌های دامی و اخیراً نیز محدودیت‌های ناوگان حمل و نقل داخلی کشور، کندی بارگیری و حمل کالاهای اساسی از گمرکات عواملی هستند که منجر به ماندگاری کالاهای اساسی مورد نیاز کشور در گمرکات می‌شود.
وی می‌گوید: با اتخاذ تمهیداتی نظیر ترخیص درصدی و تأمین ارز به صورت اعتباری از سوی وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی بخشی از مشکلات مربوط به روند تأمین ارز تا حدودی برطرف شده است، ولی کماکان در این خصوص با محدودیت‌ها و نواقص مواجه هستیم.
تأمین کالاهای اساسی نیازمند برنامه ریزی ویژه
نهاوندی می‌گوید: تداوم فرآیند تأمین کالاهای اساسی مورد نیاز کشور با توجه به بروز خشکسالی کم سابقه و افت ظرفیت تولید داخلی علوفه مورد نیاز کشور از یک سو و افزایش ۳۰ درصدی قیمت جهانی کالاهای اساسی از سوی دیگر نیازمند توجه و برنامه‌ریزی ویژه‌ای است.
عضو هیأت مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران می‌افزاید: بخشی از تبعات ناهماهنگی‌ها و به ویژه کندی در فرآیند تأمین کالاهای اساسی به واردکنندگان نهاده‌های دامی تحمیل و موجب می‌شود اقلامی که به بنادر و گمرکات رسیده‌اند به رغم تمامی تلاش مسئولان گمرک و واردکنندگان امکان ترخیص پیدا نکنند.
وی می‌گوید: بخشی از کالاهای اساسی نیز که از پروسه تأمین و تخصیص ارز عبور کرده‌اند گاهی اوقات در دایره مشکلات توزیع نهاده‌های دامی از طریق سامانه بازارگاه به دلیل برخی اشکالات زیرساختی محصور می‌شوند و همین امر منجر به تأخیر در روند خروج نهاده‌های دامی از انبار‌های بنادر و گمرکات و تأمین نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداری‌ها و مرغداری‌ها می‌شود.
نگاه مثبت به تجار توسط سیاسیون کشور
نهاوندی با بیان اینکه هر روز تأخیر در ترخیص کالاهای اساسی از بندر به جز زیان بیشتر نتیجه‌ای برای صاحب کالا ندارد، می‌افزاید: صاحبان کالا متضرر از معضل کندی در ترخیص کالا از گمرکات هستند.
عضو هیأت مدیره اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران با بیان اینکه متأسفانه یکی از مشکلات کشور عدم تحلیل صحیح و کارشناسی یا نگرش‌های بخشی از علل مشکلات تجاری کشور توسط دستگاه‌های اجرایی کشور است، می‌گوید: در فرهنگ سیاسی کشور نگاه خوبی به فعالان اقتصادی که در صف اول جنگ با تحریم‌ها قرار دارند و با مشکلات زیادی نهاده‌های تولید مواد اولیه و کالای اساسی مورد نیاز کشور را تأمین می‌کنند، وجود ندارد که این نگاه نیاز به اصلاح دارد. به عنوان مثال در مقاطعی که با انباشت کالاهای اساسی در بنادر مواجه هستیم بعضاً انگشت اتهام متوجه صاحبان و واردکنندگان کالا نشانه می‌رود که ناشی از همان نگاه منفی هست تا واقعیت‌ها.
وی می‌افزاید: معاون فنی گمرک برای اولین بار و به صورت کارشناسی عوامل اصلی عدم خروج کالا را تبیین کرد که لازم می‌دانم به عنوان تشکل تخصصی در امر تأمین کالاهای اساسی از رویکرد کارشناسی و فرابخشی گمرک ایران در این قبیل مباحث تقدیر و تشکر نمایم.
عوامل طولانی شدن ترخیص کالا
با سوال از وارد کنندگان، صادر کنندگان و مسئولان، مهمترین علت‌های طولانی شدن واردات و صادرات عبارتند از:
۱_ تغییر مداوم قوانین و تعرفه گمرگی
برای نمونه صادرکنندگان برخی محصولات را برای صادرات خریداری کرده اند و یا سفارش خرید داده که ناگهان به علت افزایش قیمت در داخل صادرات آن ممنوع می‌شود.
۲ _مشکلات تخصیص ازر
برای واردات کالاهای اساسی ارز دولتی یا ارزنیمایی پرداخت می‌شود، اما پرداخت ارز به صورت ثبث سفارش به فروشنده خارجی پرداخت می‌شود وگاهی ارز به موقع پرداخت نمی‌شود و فروشنده اجازه ترخیص کالا را نمی‌دهد.
۳ _استاندار‌های دوگانه
برای واردات اتومبیل دو نوع استاندارد وجود اول استاندار‌های اروپایی که ژاپن و کره هم ازان پیروی می‌کنند دوم استاندار‌های آمریکایی.
اما استاندار‌های کشور ماتلفیقی از این دو قانون است مثلاً در کشور ما واردات خودرو با لامپ‌های نئون ممنوع است و شامل قطعات یدکی هم می‌شود و داستان استاندار پراید و بنز همین موضوع است.
۴-تفاوت رسوب کالا با متروکه شدن آن
در رسوب کالا بارزگانان کالاهای خود را مدت تعیین شده در اسلکه انبار می‌کنند تا فرایند ترخیص کالا طی شود، اما متروکه شدن هنگامی است که به علت تغییر قوانین گمرکی یا به صرفه نبودن ترخیص، بارزگان کالای خود را در انبار رها می‌کند.
راهکارها:
_ تغییر قوانین دست و پاگیر واردات و صادرات
_ ورود دستگاه قضایی برای ترخیص کالای اساسی
_ تامین ناوگان تخصصی برای ترخیص کالا
_ استقرار نمایندگان، استاندارد، بهداشت، بیمه، جهاد کشاورزی، غله و...
_ ترخیص یکسره کالا‌ها از کشتی به مقصد
_ تامین ارز موزد نیاز توسط بانک مرکزی
_ اعتماد به تجار
نتیجه:
با وجود بنادر بزرگ و راهبردی در کشور و هرمزگان به نظر می‌رسد قوانین گمرکی با هدف تسهیل صادرات و واردات نیازمند بازنگری است تا نیاز به ورود مستقیم مسئولان عالی کشوری نباشد و فرایند ترخیص همراه با امنیت کامل ذهنی صادر و وارد کنندگان طی شود.
توجه به نظرات و راهکار‌های متخصصان که در این زمینه به دست آمده است می‌تواند به مسئولان برای حل مشکلات گمرکی کمک کند و سرلوحه قرار دادن این راهکارها، اگر نگوییم همه مشکلات، اما حداقل بخشی از مشکلات اساسی را کاهش می‌دهد.
نویسنده: ایمان سالاری پاک