خشکسالی های پی در پی و کاهش کم سابقه بارندگی ها،دل سدهای فارس را خالی کرده است .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس، استان فارس با داشتن اقلیم خشک و نیمه خشک بیش از ۱۰ سال است که با مشکل کم آبی دست و پنجه نرم می‌کند.
چکمه خشکسالی بر گلوی سدهای فارس
جدیدترین آمار‌ها حاکی از جولان خشکسالی و کاهش ذخایر سدهای این استان است.مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای فارس می‌گوید: سدهای فارس تنها ۲۵ درصد آب دارد.
محمدمهدی شریفی با بیان این که حجم آب قابل استفاده پشت سدهای استان حدود ۷۷۶ میلیون متر مکعب است می‌افزاید: سد سلمان فارسی حدود ۵۵۶ میلیون متر مکعب، سد درودزن بیش از ۷۷ میلیون متر مکعب، سد ملاصدرا بیش از ۱۰۴ میلیون متر مکعب، سد رودبال بیش از ۲۵ میلیون متر مکعب، سد ایزدخواست بیش از ۳۳ دهم میلیون متر مکعب و سد چشمه عاشق بیش از ۱۲ میلیون متر مکعب آب قابل استفاده دارد.
به گفته وی حجم آب سد تنگاب منفی ۲، سیوند منفی ۱۰ و سد خسویه هم منفی ۴ میلیون متر مکعب است.
مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای فارس با بیان این که حجم کل مخازن سدهای فارس حدود ۳ میلیارد متر مکعب است، از خالی بودن ۷۵ درصد سدهای فارس خبر می دهد .
چاه هایی که نفس سدها را بریده
کارشناس آب منطقه‌ای فارس نیز در خصوص سهم بخش‌های مختلف استان فارس از منابع آبی استان می‌گوید: پس از پایش‌های صورت گرفته در سطح استان فارس مشخص شد که ۸۷ درصد از آب‌های زیرزمینی استان در بخش کشاورزی، ۱۰ درصد در بخش بهداشت و شرب، دو درصد در بخش صنعت و خدمات و یک درصد در حوزه فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ارجمند کارشناس آب منطقه‌ای فارس می‌گوید: وقوع خشکسالی‌های مستمر از سال ۱۳۸۶ تاکنون، تغییر اقلیم، تغییر الگوی بارش‌ها و برداشت بی رویه آب، از جمله دلایل عمده کاهش جریانات ورودی به سدها بوده است.
ارجمند با اشاره به این که فارس به عنوان قطب کشاورزی کشور محسوب و حدود ۷۰ نوع محصول در این استان تولید می‌شود، تاکید می‌کند: مسدود کردن چاه‌های غیر مجاز، مدیریت بهینه مصرف آب در این حوزه‌ی کشاورزی، تغییر الگوی کشت و استفاده از آبیاری نوین به جای غرقابی می‌تواند در غلبه بر مشکل بی آبی تأثیر بسزایی داشته باشد.
مدیر دفتر حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه‌ای فارس اما از انسداد ۱۶۸ حلقه چاه غیرمجاز از ابتدای امسال در استان خبر داده و می‌گوید: با انسداد این تعداد حلقه چاه غیرمجاز در حدود ۲.۳ دهم میلیون مترمکعب آب در حجم سفره‌های زیرزمینی استان صرفه جویی شده است.
علی‌اکبر بازیار با ابراز تأسف از وجود بیش از ۲۹ هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان استان، می‌افزاید: این چاه‌ها سالانه در حال مکیدن آب‌های زیرزمینی استان هستند.
وی تاکید می‌کند: چاه‌های غیر مجاز در نوبت پُر شدن قرار دارند و با اجرای طرح تعادل بخشی منابع آب همه چاه‌های غیر مجاز پر می‌شوند.
مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری آب منطقه‌ای فارس صراحتا می‌گوید: حفر و فعالیت چاه غیرمجاز جرم محسوب می‌شود و حفاران با برخورد‌های جدی دستگاه قضائی روبرو می‌شوند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی فارس با بیان اینکه سال گذشته، سال تغذیه سفره‌های زیر زمینی و منابع آب سطحی محسوب می‌شد، می‌گوید: با شرایط خشکسالی امسال، اگر بنا باشد برای تامین آب مورد نیاز به منابع آب سطحی مانند سدها و رودخانه‌ها متکی باشیم با مشکل مواجه خواهیم شد.
شریفی افزود: اگر فردی سال گذشته مجوز برداشت ۱۲ لیتر در ثانیه آب داشته، امسال تنها مجوز ۹ لیتر در ثانیه دارد.
چشم سدهای فارس به آسمان خشک شد
مدیرکل هواشناسی فارس نیز می‌گوید: براساس میانگین بلندمدت باید تاکنون بیش از ٦٠ میلی متر بارش باران در فارس ثبت شده باشد، اما این اتفاق رخ نداد و تا امروز با کاهش ٧٠ درصدی بارش‌ها در استان مواجه هستیم.
مهرداد قطره سامانی با بیان اینکه میانگین بارش استان از ابتدای سال زراعی (مهرماه امسال) تاکنون ٨ میلی متر بوده در حالی که در مدت مشابه سال گذشته ٧٨ میلی متر بارش باران داشتیم، می‌افزاید: با وجود آنکه پیش‌بینی می‌شود طی زمستان امسال و بهار سال آینده بارش‌هایی در حد نرمال و بالاتر از میانگین را شاهد باشیم، اما آن بارندگی‌ها کمبود بارش در پاییز امسال را جبران نخواهد کرد.
سیل هم درد‌ی از سدهای خالی فارس دوا نمی کند
قطره‌سامانی تصریح می‌کند: بارش‌ها هم عمدتا ممکن است به صورت سیل آسا و ناگهانی در یک نقطه‌ای فرود بیاید و منجر به خسارت شود.
مدیرکل هواشناسی استان فارس نوید بارش های زمستانه را می دهد که این بارش‌ها در فارس از ۲۶ آذر آغاز می‌شود که بیشتر به شکل برف است و احتمال بارش‌های سیل آسا نیز طی فصل زمستان وجود دارد.
دهقانی، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای فارس شهروندان را به صرفه جویی و رعایت الگوی مصرف آب دعوت می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد همچنان صرفه جویی درمصرف آب را در زندگی خود سرلوحه قرار دهند و آن را به عنوان یک فرهنگ به فرزندان خود منتقل کنند.
سهرابی مدیرکل صدا و سیمای مرکز فارس هم با اشاره به نقش رسانه ملی در زمینه فرهنگسازی مصرف بهینه آب در سال‌های اخیر می‌گوید: تاکنون رسانه ملی در این استان برنامه‌های متعدد و متنوعی درخصوص صرفه جویی در مصرف آب تهیه و پخش کرده است و همچنان به عنوان یک دغدغه به آن می‌پردازد.
پائیز خشک فارس
صادق ضیائیان مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی نیز با بیان اینکه بارش‌های امسال حدود ۴۰ کمتر از متوسط ۵۰ سال اخیر بوده است، می‌گوید: بارش‌ها در پاییز نیز کمتر از حد نرمال بوده است.
محمد جعفر ناظم السادات، رئیس مرکز پژوهش‌های جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز هم معتقد است: براساس نقشه‌های جوی میزان بارش در مقایسه با گذشته نه تنها افزایش نیافته بلکه تا یک سوم ۴۰ سال پیش هم کاهش یافته است و برای زمستان نیز باید منتظر ماند.
محمدجعفر ناظم السادات با بیان اینکه احتمال داده می‌شود که در زمستان بخشی از کمبود‌ها جبران شود، اما نه به صورت کامل، با استناد به پیش‌بینی‌ها هشدار داد می‌دهد که تا اسفند احتمال بارشی کمتر از میانگین وجود دارد هرچند امیدواریم بخشی از کمبود پائیزه با بارش‌های زمستانه جبران شود.
او همچنین با بیان اینکه دمای استان فارس و کشور نیز روی هم رفته بیشتر از میانگین پیش‌بینی روزانه خواهد بود، از کاهش دسترسی به آب و افزایش مصرف این مایه حیاتی گفته و اضافه می‌کند که سازمان‌های دست اندرکار و مردم باید آمادگی بیشتری برای روبرو شدن با شرایط کم آبی و بحران آب در بخشی از کشور و فارس داشته باشند.
این استاد دانشگاه شیراز همچنین به کشاورزان هشدار داده که سطح زیر کشت خود را کاهش دهند و سرمایه گذاری برای افزایش سطح زیر کشت نداشته باشند و در زمین‌های کوچکتر که آب درخوری دارند، کشت انجام دهند، چرا که ممکن است کشت کنند، اما بارندگی کم باشد و آب کافی هم نداشته باشند.
رئیس مرکز پژوهش‌های جوی اقیانوسی دانشگاه شیراز، با بیان اینکه تغییرات اقلیمی در بسیاری از نقاط جهان مشهود شده ،یادآور می‌شود که در مقابل، برنامه ریزی‌ها برای مقابله علمی و تاثیرگذار با تغییر اقلیم در خاورمیانه بسیار اندک است.
چشم به راه آسمان
با توجه به استمرار روند خشکسالی‌ها و ادامه‌ی روند کاهشی حجم ورودی به سدها، چاره‌ای جز اتخاد سیاست‌های مدیریت بهینه مصرف و کاهش مصارف آب به خصوص در بخش کشاورزی وجود ندارد.
افت سطح آب در مخازن سدها و کاهش شدید بارندگی، چشم و دل‌ها را بیش از هر زمانی متوجه آسمان کرده تا شاید نزول رحمت الهی، زمینه بهبود شرایط نامساعد کنونی را فراهم کند.
قاصد روزان ابری داروگ ! کی می رسد باران؟
مریم شمس