این گزارش حکایت برخی تولیدکنندگان لوازم خانگی داخلی است که برای عرضه کالاهای خود در بازار ایران، نام و نشان یک شرکت خارجی را اجاره می کنند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری صداوسیما،یک تولیدکننده لوازم خانگی داخلی که محصولاتش را با نشان تجاری کره‌ای به بازار عرضه می‌کند اعلام کرد: ما این نشان تجاری را برای استفاده در محصولاتمان اجاره کرده‌ایم.
مدیرعامل گروه صنعتی انتخاب روز گذشته در یک نشست خبری گفت: از ۱۲ سال قبل تاکنون نشان تجاری دوو کره جنوبی را اجاره کرده‌ایم که با انقضای دوره اجاره به تناوب توسط این گروه تمدید می‌شود.
این گفته‌ها بدان معناست که یک تولیدکننده داخلی برای آنکه بتواند کالایش را در بازار ایران بفروشد ناچار است نام و نشان یک شرکت خارجی را اجاره کند تا بتواند هموطن خود را به خرید کالای تولید ملی تشویق کند. اتفاقی عجیب که از بی اعتمادی تولیدکننده ومصرف‌کننده ایرانی به نشان تجاری وطنی حکایت دارد.
عمق این فاجعه را وقتی بهتر می‌توان درک کرد که سری به بازار پوشاک بزنید. دربسیاری از مراکز خرید تهران، فروشگاه‌های بزرگی وجود دارد که با سردر و تابلو برندهای خارجی محصولات خود را عرضه می‌کنند. از اسپرینگ فیلد و مانگو و کورتفیل که برند‌هایی اسپانیایی هستند تا برند آلمانی هوگو و برندهای ایتالیایی نظیر دیزل و سیسیلی گرفته تا برند استرالیایی جین وست و حتی برندهای ترک همانند کالینز و ال سی وایکیکی و کوتون.
حضور این برندها در بازار پوشاک کشور، سوالات زیادی را درذهن مخاطبان آن‌ها ایجاد کرده است. آیا این برندها و این فروشگاه‌ها نمایندگی‌های رسمی برند اصلی هستند؟ و آیا آنچه به مردم می‌فروشند کالای اصل است؟
جالب‌تر آنکه این حجم از فعالیت تولیدکنندگان پوشاک خارجی در ایران درحالیست که در چند سال اخیر واردات هرگونه پوشاک خارجی ممنوع شده و فروش هرنوع پوشاک خارجی در مبادی عرضه حکم قاچاق دارد.
وقتی سری به سایت رسمی این شرکت‌ها می‌زنید، پرده از ماجرایی دیگر برداشته می‌شود.
مراجعه و استناد به سایت برندهای پوشاک خارجی فعال در ایران نشان می‌دهد برند‌هایی نظیر جین وست، ال سی وایکیکی، دیزل، منگو، سیسلی، دبن هامز، پوما و آدولفو دومینگوئز تا قبل از شروع تحریم‌ها، دارای نمایندگی‌های رسمی در ایران بوده‌اند و برندهای نظیر لاکاست، زارا، ماسیمو دوتی، نایک و گپ به استناد اطلاعات موجود در سایت‌های اینترنتی این برندها، هیچ گاه دارای نمایندگی رسمی در ایران نبوده‌اند. اما به فرض پذیرش فعالیت رسمی برخی از برندهای خارجی در ایران، همچنان این پرسش بی پاسخ می‌ماند که با وجود قانون ممنوعیت واردات پوشاک خارجی و عدم ثبت سفارش این محصولات چگونه به داخل کشور وارد و آزادانه در فروشگاه‌های بزرگ و با نام و نشان رسمی عرضه می‌شوند؟ پاسخ این پرسش‌ها را وقتی می‌یابید که سری به این فروشگاه‌ها بزنید. در اغلب این فروشگاه‌ها تابلویی نصب شده با این عنوان: باافتخار - تولید ایران.
وقتی ماجرا را از فروشندگان جویا می‌شوی می‌گویند، متریال این پوشاک‌ها خارجی است که در داخل تولید و عرضه می‌شود. این گفته‌ها یعنی تولیدی‌های پوشاک داخلی تحت امتیاز نشان‌های تجاری خارجی درحال تولید کالا هستند.
دراین زمینه رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک از عرضه پوشاک برندهای اروپایی و تُرک با برچسب «ساخت ایران» خبر می‌دهد و می‌گوید: بعد از ممنوعیت واردات پوشاک، نمایندگی‌های خارجی، تحت لیسانس برندهای اروپایی، دست به تولید پوشاک در داخل ایران زده‌اند.
ابوالقاسم شیرازی، با اشاره به نحوه فعالیت برندهای پوشاک خارجی بعد از ممنوعیت واردات پوشاک اظهار کرد: در گذشته و پیش از ممنوعیت واردات پوشاک، برندهای خارجی موظف بودند برای اخذ مجوز فعالیت در کشورمان، ۲۰ درصد از محصولاتشان را در ایران تولید کنند، ولی با ممنوع شدن واردات پوشاک به کشور پس از نوسانات ارزی سال ۹۷، این نحوه فعالیت تغییر کرد.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک اضافه کرد: بعد از ممنوعیت واردات پوشاک، نمایندگی‌های برندهای خارجی برای حضور در ایران سراغ راهکار دیگری رفتند و امروز شاهدیم صاحبان نمایندگی برندهای خارجی که در کشور حضور دارند، با اخذ مجوز از صاحب برند، اقدام به تولید پوشاک تحت لیسانس و با رعایت استاندارد‌های مورد نظر برند، تمام محصولات مورد نیازشان را در داخل کشور تولید می‌کنند و تحت عنوان همان برند و البته ساخت ایران در نمایندگی‌های خود عرضه می‌کنند.
وی با بیان اینکه بازار ایران برای برندهای خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است گفت: در حال حاضر حتی برندهای اروپایی و ترک، برای باقی ماندن در ایران دست به تولید پوشاک با استاندارد‌های خود در داخل کشور زده‌اند و برای این منظور، یا با راه‌اندازی کارگاه‌های بزرگ و یا با سفارش به تولیدکنندگان داخلی، پوشاک مورد نیاز مشتریانشان را در داخل کشورمان تولید می‌کنند.
شاید این اتفاق توانسته باشد به اشتغال آفرینی در کشور کمک کند، اما باید پذیرفت فعالیت این حجم نشان خارجی در بازار پوشاک کشور کار مقابله با قاچاق پوشاک را سخت خواهدکرد. زیرا نمی‌توان بین کالای قاچاقی که با برند خارجی وارد کشور شده با محصولات همان برند که در داخل تولید شده، تفاوتی قائل شد.
از این نکته نیز نباید غافل ماند که فعالیت این حجم از نشان تاجری خارجی در ایران، عرصه را برای رقابت نشان‌های ایرانی سخت خواهدکرد. با توجه به حجم تبلیغات جهانی برندهای خارجی و میزان شهرت و معروفیت آن‌ها قطعا عرصه‌ای نابرابر برای نشان‌های تجاری داخلی ایجاد شده و فرصت لازم را برای رشد و ارتقاء از برندهای ایرانی سلب خواهد شد. حتی کار به جایی رسیده که برخی از تولید کنندگان داخلی از نشان‌های تجاری با زبان انگلیسی استفاده می‌کنند تا در این فضای نابرابر بتوانند خود را یک برند خارجی جا زده و از رقابت با برندهای شناخته شده خارجی جانمانند. برند‌هایی مثل بادی اسپینر، میس اسمارت و کانی کالینز که اگرچه قرابتی با زبان فارسی و فرهنگ ایرانی ندارند امایک تولیدکننده داخلی با نام و نشان داخلی محسوب می‌شوند.
البته وقتی پای حرف تولیدکنندگان داخلی که از برندهای خارجی استفاده می‌کنند می‌نشینیم می‌گویند فرهنگ خرید کالای ایرانی هنوز در جامعه رواج نیافته و تولیدکننده ناچار است کالایش را به نام خارجی بفروشد. منطقی که تولیدکننده لوازم خانگی داخلی را هم برآن داشته تا برند خارجی را اجاره کند تا بتواند مردم را به خرید کالایشان تشویق کند.
اگرچه این استدلال تاحدودی درست است، اما باید پذیرفت مردم به دنبال کالای با کیفیت هستند نه نام و نشانی خارجی. دلیل این مدعا فرش ایرانی است. فرشی با کیفیت که اتفاقا اگر به نام خارجی عرضه شود کسی آن را نمی‌خرد؛ بنابراین تولیدکننده داخلی برای جذب مشتری و بازار بیشتر باید به کیفیت محصولات خود دل ببندد نه نام و نشان‌های خارجی و اجاره‌ای.
گزارش از امیر شایان مهر خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری صدا و سیما