در نیمه نخست سال جاری دو هزار و ۴۹۰ نفر بر اثر سوءمصرف مواد مخدر در کشور جان خود را از دست دادند که دو هزار و ۱۲۳ نفر مرد و ۳۶۷ نفر زن بودند.
بر اساس نوع ماده مصرف شده در متوفیان سوءمصرف مواد، ۵۴۴ نفر بر اثر مصرف مواد مخدر، ۱۱۲ نفر مواد محرک یا توهم زا و یکهزار و ۶۸ نفر نیز بر اثر مصرف دارو‌های مخدر (همچون متادون و ترامادول)، جان خود را از دست داده اند. ۷۶۶ نفر نیز بر اثر مصرف همزمان چند دسته مواد در این مدت جان باخته اند.
بنا بر آمار‌های موجود در سازمان پزشکی قانونی کشور، آمار تلفات سوءمصرف مواد مخدر در سال گذشته (۱۳۹۹)، نسبت به سال قبل از آن با رشد ۳.۷ درصدی مواجه بوده است.
در سال ۱۳۹۹، چهار هزار و ۶۳۷ نفر بر اثر اعتیاد در کشور جان باختند که در ده سال گذشته بیشترین رقم مرگ ناشی از سوءمصرف مواد را در برمی گیرد.
دکتر مهدی صابری رییس بخش روان‌پزشکی قانونی اداره کل پزشکی قانونی استان تهران، در خصوص ارجاعات این بخش در حوزه مواد مخدر، گفت: عمده ارجاعات بخش روان‌پزشکی قانونی در موضوع اعتیاد مربوط به افرادی است که در اثر مصرف مواد روانگردان یا مخدر مرتکب جرم شده اند و برای اظهار نظر در خصوص مسئولیت کیفری به این سازمان ارجاع می‌شوند.
وی افزود: علاوه بر این ارجاع زندانیان برای عدم تحمل حبس و نیز اختلالات حین حبس از دیگر دلایل حضور مصرف کنندگان مواد مخدر در بخش روان‌پزشکی قانونی است.
دکتر صابری به مراجعه خانواده‌های فرد معتاد به بخش معاینات روان‌پزشکی قانونی نیز اشاره و تصریح کرد: گاهی ارجاعات ما از سوی خانواده‌ها و به ویژه همسران افراد معتاد است که برای حضانت فرزند و یا سختی‌های زندگی با این افراد در مراکز معاینات سازمان حضور می‌یابند و کارشناسان حوزه روان‌پزشکی با توجه به شرایط و ضوابط موجود نسبت به درخواست آنان اظهار نظر کرده و نظر کارشناسی خود را به مراجع قضایی اعلام می‌کنند.
رئیس بخش روان‌پزشکی قانونی در بخش دیگری از سخنان خود نقش خانواده‌ها و شیوه درست تربیت فرزندان در پیشگیری از گرایش آنان به مواد مخدر و هر نوع جرم و بزه را بسیار مؤثر دانست و اظهار داشت: در موارد زیادی افراد در پی سهل انگاری خانواده‌ها در دام اعتیاد گرفتار می‌شوند و به دنبال آن ممکن است جرم یا بزهی نیز مرتکب شوند که ناشی از گرایش آنان به مواد مخدر است.
وی ادامه داد: با وجود نقش مهم خانواده در تربیت نوجوانان، اما در برخی مواقع ارجاعات بخش روان‌پزشکی قانونی که عمدتا افراد بالای ۲۰ سال هستند، نشان می‌دهد فرد زمانی دچار اعتیاد و به دنبال آن ارتکاب جرم شده که از زیر چتر حمایتی خانواده خارج شده است و پدر و مادر نمی‌توانند بر مراودات و دوستان آنان نظارت کامل داشته باشند.
دکتر صابری خاطرنشان کرد: با این وجود حساسیت منطقی خانواده به رفتار فرزندان و حتی حساسیت نسبت به تغییر رفتار همسر و همچنین برخورد درست با این افراد در صورت گرایش آنان به مواد مخدر می‌تواند تا حد زیادی از بحرانی شدن شرایط و ارتکاب هرگونه جرم و تخلف جلوگیری کند.
رییس بخش روان پزشکی قانونی در خصوص رفتار‌هایی که باید موجب حساسیت خانواده شود، گفت: توجه به برخی علائم و تغییرات رفتاری به خانواده در پیشگیری از عواقب غیرقابل جبران کمک می‌کند، از جمله ساعات غیر متعارف رفت و آمد و تماس‌های خارج از قاعده‌ای که تمایل ندارند اعضای خانواده در مورد آن مطلع شوند.
وی افزود: رفتار‌های پرخاشگرانه غیرعادی و یا تغییر رفتار و بدبینی‌های غیر منطقی و بدون توجیه، مخفی کاری و یا سرقت پول و اشیا قیمتی از خانه و ... نشان دهنده گرایش احتمالی جوانان به اعتیاد است که خانواده‌ها باید با برخورد درست به این موضوع رسیدگی کنند.
به گفته دکتر صابری؛ آگاه شدن از گرایش جوانان به مواد مخدر و آگاهی از علائم و نشانه‌های اولیه و انجام مشاوره‌های درست می‌تواند از گرفتار شدن جوانان در دام اعتیاد و به تباهی کشاندن افراد جلوگیری کند.