کنار گذرغربی همدان: راهی پر اهمیت که به فراموشی سپرده شده

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، فرقی نمی‌کند چه وقت ازشبانه روز باشد، برای سواری‌ها کمتر، اما برای رانندگان کامیون‌های گرفتار شدن در ترافیک چهارراه میدان وپل فرهنگیان همدان وچهاراه بابک آنقدر زجر آور است وتکراری که هر وقت ما را می‌بینند می‌گویند پس چی شد این کنار گذر؛ آخر همدان با اینکه مسیر عبور دست کم ۵ استان است هیچ کنارگذری ندارد نه غربی ونه شرقی.

داستان کنار گذر از اینجا شروع شد 
تقریبا ۱۱ سال پیش پاییز ۱۳۸۹ بود که معاون وزیر راه وشهرسازی وقت ورئیس شرکت ساخت وتوسعه راه‌ها وزیر ساخت‌های وزارتخانه به همدان آمدند وکلنگ ساخت دوکنار گذر شرقی وغربی همدان را برزمین زد کنارگذر‌هایی که قرار بود راه عبوری باشد برای کسانی که قصد داشتند از مسیر تهران وارد همدان شوند به کرمانشاه واستان‌های غربی بروند ویا به سمت ملایر رفته وراهی استان‌های جنوبی شوند. 

بیشتر از همه این رانندگان همیشه درسفر بودند که از این طرح بهره می‌بردند وامیدوار بودند از گیر گره‌های کور ترافیکی همدان وآن کابوس تلخ آتش سوزی چهارراه میدان بار نجات پیداکنند وراحت وایمن به مسیرشان ادامه دهند.

(حدود ده سال پیش بر اثر برخورد یک کامیون با یک دستگاه پراید در میدان بار آتش سوزی رخ داد و ۵ نفر در آتش سوختند.)

 رویایی که همان سال اول آغاز عملیات اجرایی؛ نیمه شرقی اش از روی کاغذ بر زمین پیاده نشده مختومه وغیر قابل اجرا اعلام شد و رانندگان دل به نیمه غربی اش بستند.

تاریخچه:
کنارگذر غربی همدان از محل طرح به شماره ردیف ۴۰۷۰۲۰۳۰ بخش غربی کنارگذر غربی شهر همدان می‌باشد، که از محدوده شمال شهر همدان شروع و تا غرب همدان امتداد می‌یابد.

معاون عمرانی استاندار می‌گوید از طول کل طرح تاکنون هیچ قسمتی از مسیر در دست بهره برداری نمی‌باشد.

آقای فرزانه شرح داد کنارگذر غربی همدان بعنوان بخش مهمی از شبکه شریانی شرق - غرب کشور در میانه آزادراه تهران – ساوه – همدان – کرمانشاه (آزادراه کربلا) واقع شده بطوری که از پلیس راه تهران در ۲۲ کیلومتری شمال همدان شروع و تا پلیس راه کرمانشاه در غرب همدان به انتها می‌رسد. کنارگذر غربی همدان در کاهش بار ترافیکی و آلودگی هوای شهر همدان و انتقال سریعتر بــار و کالا و مسافر و صرفه جویی در مصرف سوخت نقش بسزایی را ایفا خواهد نمود.

کنار گذر غربی همدان از ۲۲ کیلومتری شمال همدان از محور چهارخطه رزن – همدان از طریق یک دستگاه تقاطع غیر همسطح جدا شده و در ادامه از حاشیه شهر‌های دستجرد و لالجین و بهار بطرف غرب ادامه یافته و پس از عبور از راه اصلی همدان – بیجار و راه آهن همدان - سنندج بصورت غیر همسطح به سه راهی همدان – سنندج – کرمانشاه به شکل یک تقاطع غیرهمسطح ختم می‌شود. طول کنارگذر برابر ۲۷/۵ کیلومتر می‌باشد که در این مرحله با ۲ خط عبور با عرض ۱۲ متر (۱۱/۳۰ متر آسفالت و دو شانه خاکی ۰/۳۵ متری) احداث می‌شود.

مطالعاتی که تمام نمی‌شد 
آنطور که مدیر روابط عمومی وقت راه وشهر سازی می‌گوید هنگام کلنگ زنی وبه اصطلاح آغاز عملیات اجرایی گفته شد تجهیز کارگاه وتکمیل شدن مطالعات دستکم ۵ ماه طول می‌کشد موضوعی که برای استان‌های سرد سیر معمولی است.

آقای حسین کردیان که سی وپنج سال در راهداری کار کرده وحالا بازنشسته شده است می‌گوید در استان همدان پاییز که به نیمه می‌رسد وفصل سرما که شروع می‌شود دیگر کار تعطیل است وباید تا اردیبهشت منتظر ماند. این انتظار البته تا سال ۹۵ طول کشید.

عملیات اجرایی بالاخره شروع می‌شود 

با تجهیز کارگاه یکی از بزرگترین پیمانکاران راهسازی کشور آن‌هایی که داستان کنار گذر همدان را دنبال می‌کردند یقین داشتند حالا که دست دولت بعد از برجام باز شده این مسیر ۲۸ کیلومتری در کوتاهی ساخته شود.

آقای زمانی مدیر ونماینده شرکت ساخت وتوسعه راه‌های کشور در استان همدان اهداف طرح را اینگونه شرح میدهد: 
۱_ کوتاه شدن طول مسیر ۲_ کاهش بار ترافیکی شهری ۳_ کاهش آلودگی هوای شهر همدان ۴_ انتقال سریع بار و کالا و مسافر ۵_ صرفه جویی مصرف سوخت ۶_ صرفه جویی زمان طی شده ترافیکی ۷_کاهش تصادفات و ارتقاء ایمنی تقاطع‌ها بماند برای بعد .

بالاخره یخ ساخت کنار گذر همدان در گرمای شهریور سال ۹۵ آب شد وکاربه شکل جدی آغاز می‌شود. پیمانکار از کیلومتر نیم کنار گذر کارش را شروع کرد آنطور که آقای خمامی مهندس مجری شرکت چاوش راه بنا می‌گوید گفتند ابتدا مسیر تقاطع‌ها بایستی جداگانه تملک شود بعد جداگانه به مناقصه گذاشته شود وبه کل مسیرمتصل شود کار با دقت در حال انجام بود. پیمانکار براساس نقشه تهیه شده کار می‌کرد.

اعتبار، اما نبود 
اعتبار اولیه این طرح حدود ۴۰ میلیارد تومان درنظر گرفته شده بود وبا اینکه اعتبارات مصوب وازتخانه بود، اما پول به درستی تزریق نمیشد با این حال واز آنجا که پیمانکار قدر بود کار روی زمین نمی‌ماند وماشین آلات راهسازی با دور زدن شهر همدان لالجین وبهار در حال باز کردن مسیر به طرف جاده کرمانشاه وابتدای راه سنندج وکردستان بودند. از ۲۸ کیلومتر مسیر تعیین شده تقریبا ۱۸ کیلومتر آن آماده آسفالت شده بود ودر سال ۹۷ این قطعه آسفالت شد تا کنار گذر غربی همدان به روز‌های افتتاح نزدیک‌تر شود.

آنطور که پیمانکار می‌گوید از گرمای تابستان نهایت استفاده را کردیم وتا جاده همدان بیجار به عرض هشت متر وبار درنظر گرفتن شانه‌های خاکی جاده آسفالت ریزی شد.

وقتی اسناد خزانه جای اعتبار وبودجه نقدی را می‌گیرد 

کنار گذر همدان به ده کیلومتری پایانی خودش رسیده بود که مشکلی جدید رخ نمود.

از آنجا که بد عهدی در پرداختی‌های زمین‌های تملک شده به گوش کشاورزان ده کیلومتر پایانی مسیر رسیده بود آن‌ها پولشان را نقد می‌خواستند ودولت می‌خواست با اسناد خزانه ماجرا را فیصله دهد.

 پافشاری دولت از یک سو وبد عهدی در پرداخت‌های قبلی باعث شد که صاحبان زمین‌های کشاورزی زیر بار نروند ونگذاشتند کار ادامه پیدا کند.

 حاج اصغر چند هکتاری زمین دارد که اتفاقا کنار گذر از دل آن عبور میکند او می‌گوید به من می‌خواهند یک تکه کاغذ بدهند که سه سال دیگر پول می‌شود تازه آیا بشود آیا نشود.

کدام آدم عاقلی چنین قراردادی را می‌پذیرد. تنها این کشاورز نیست که به موضوع اعتراض دارد دستکم زمین‌های ۱۵ کشاورز در مسیر کنار گذر هستند که باید دولت زمین هایشان را تملک کند.

تعطیلی کار از اواسط ۱۳۹۷
با اینکه پیمانکار هم پول درست ودرمانی دریافت نکرده بود، اما کار را در این دوسال گذشته ادامه داده وتا جاده بیجار رسانده بود. حالا، اما کشاورزان با نارضایتی از پرداخت‌ها مانع کار شده بودند وعملا پیمانکار بیکار شده بود آنطور که آقای فرزانه معاون عمرانی استاندار می‌گوید. کار از ۷ تعطیل شد وپیمانکار با جمع آوری دستگاه‌ها و ماشین آلاتش از محل رفت وتا به امروز کار تعطیل شده است.

نبودن کنار گذر مشهود تراز قبل احساس می‌شود 
قفل ترافیکی هر روزه ورودی خروجی شهر همدان از یک سو وافزایش تردد‌ها ازدیگر سو سبب شد تا بار دیگر این طرح که به فراموشی سپرده شده بود مطرح شود.

فرمانده پلیس راه استان می‌گوید تردد‌ها در ۸ ماهه امسال نسبت به سال قبل ۶ میلیون بیشتر شده است که عمده افزایش تردد از میر مرکز به غرب کشور بوده.

سرهنگ عزیزی گفت: تصادفات برون شهری هم از ۱۶۰ فقره تصادف و ۱۹۳ مورد فوتی سال قبل به ۱۹۳ فقره تصادف با ۲۱۷ مورد فوتی در هشت ماهه امسال رسیده است.

از طرف دیگر سرهنگ جمالی رئیس پلیس راهور همدان نیز می‌گوید تاکنون دستکم هشت مورد تصاف منجر به فوت در مسیر‌های ورودی خروجی همدان به ثبت رسیده است.

 این درحالی ست که به گفته سرهنگ فکری رئیس پلیس راهور استان تعداد خودرو‌های درون استانی هم سال به سال افزایش میابد به طور مثال همین پارسال ۲۳ هزار دستگاه وسیله نقلیه به ۴۹۳ هزار وسیله نقلیه استان اضافه شده است.

پیگیری هایمان آغاز می‌شود 

ابتدا سراغ نماینده مردم را می‌گیریم حجت الاسلام احمد حسین فلاحی یکی از دو نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی است: اواز به ثمر نشستن پیگیری هایش می‌گوید که اعتباری مناسب برای کنار گذر غربی همدان دست وپا کرده است. آقای فلاحی از اختصاص ۴۲ میلیارد تومان اعتبار برای کنارگذر غربی همدان خبر میدهدو تاکید می‌کند این اعتبار قرار است صرف گشایش مسیر کنارگذر غربی همدان از پلیس راه تا تقاطع همدان- زنجان شود و نه برای اتمام طرح.

او با انتقاد از اینکه اعتبار بسیاری از طرح‌ها ازجیب مردم شهر تأمین شده است؛ می‌گوید برخی از مسئولان می‌خواهند با زدن پل‌های چند طبقه مسئله ترافیک همدان را برطرف کنند در حالی که راه‌حل چیز دیگری است، این نماینده مجلس تصریح می‌کند اگر کنارگذر غربی همدان در زمان تعیین شده به پایان می‌رسید دیگر نیازی به زدن پل‌های غیرهمسطح در برخی مسیر‌ها نبود.

با اینکه مدیر ونماینده شرکت ساخت وتوسعه راه‌های زیربنایی کشور حاضر به مصاحبه تصویری نمی‌شود، اما تلفنی میگوید اجازه مصاحبه ندارد ونمی تواند چیزی در مورد پروژه بگوید آقای زمانی می‌گوید اگر میخواهید با تهران صحبت کنید شاید اجازه صحبت کردن به من بدهند که البته با تماس ما هم اجازه ندادند وگفتند برای مصاحبه بیایید تهران تا جوابگویتان باشیم.

چاره کار چیست 
معاون عمرانی استاندار تنها کسی است که میشود از او درباره دلایل عدم اختصاص بودجه کافی وحل مشکل صحبت کرد. فرهاد فرزانه می‌گوید دست دولت خالی است وجز اسناد خزانه چیزی برای ارائه به پیمانکار ومالکان زمین‌های مسیر کنار گذر ندارد.

با این حال رایزنی کرده ایم تا پیمانکار از جیب خودش پول مالکان را بدهد وبعدا از دولت بگیرد.

به نظر این راه حل تنها راه حل ممکن است.

آقای خمامی پیمانکار می‌گوید با این تصمیم موافق است هرچند که سودی برایشان ندارد، اما دستکم پروژه تعیین تکلیف می‌شود واز سردرگمی نجات خواهیم یافت. او می‌گوید ۶۰ میلیارد تومان دیگر لازم است تا با ۴۰ میلیارد هزینه شدی قبلی مسیر آمار عبور شود.
آقای محمدی فرماندار همدان هم می‌گوید کاش در وقت معین بودجه واعتبار لازم برای این کنارگذر دیده میشد در این شرایط سخت اقتصادی وافزایش هزینه‌ها باید چند برابر بیشتر برای این پروژه هزینه کنیم.

موضوع در کار گروه بررسی راه‌های استان نیز مطرح می‌شود 

از استاندار تازه منصوب شده استان هم پیگیر ماجرا می‌شویم او خبر ندارد ونمیداند موضوع چیست.

آقای قاسمی فرزاد وقتی سوال میکند ومتوجه ماجرا می‌شود از مسئولان می‌خواهد از موضع انفعال خارج شوند وابتکار عمل داشته باشند.

استاندار می‌گوید درست است که اعتبار کافی نداریم، اما نباید کار‌ها متوقف شود مدیران مربوط با پیگیری از مرکز بخواهند راه حل مالی مناسب وقابل اجرا برای کنار گذر پیشنهاد کند.

 آقای قاسمی فرزاد گفت: در دیدار با وزیر راه وشهرسازی پیگیر تامین اعتبار وحل مشکلات تملک زمین‌های مسیر میشود.
زخمی دیگر سر باز می‌کند 

در حین بررسی موضوع کنار گذر فرمانده پلیس راه استان می‌گوید زیر عبور ترافیک رفتن کنار گذر غربی گرچه به کاهش ترافیک کمک میکند، اما این جاده به کشتارگاهی مخوف تبدیل خواهد شد.

سرهنگ عزیزی در پاسخ به استاندار می‌گوید: این کنار گذر دو طرفه است وبه دلیل تردد ماشین الات کشاورزی در اطراف آن موجب بروز حوادث زیادی خواهد شد البته این از نظر فنی قابل حل است.

معاون عمرانی استاندار در پاسخ تکمیلی می‌گوید ما در زمان تصویب نقشه این کنارگذر مطرح کردیم که چهار خطه باشد، اما وزیر وقت قبول نکرد وتن‌ها با اصرار ما مقرر شد ابنیه آن را چهار خطه ببینند تا در آینده بتوانیم مسیر را رفت وبرگشتی واصطلاحا چهار خطه کنیم.

کنار گذر در سایه بیم وامید 
نتیجه گیری 
به یاد بیاوریم که هدف از احداث کنار گذر‌ها کاهش زمان سفر‌های برون‌شهری، کاهش آلودگی‌های صوتی، مزایای زیست محیطی، کاهش استهلاک وسایل نقلیه عبوری، کاهش تصادفات، کاهش طول مسیر، آرامش خاطر در هنگام سفر و جلوگیری از ایجاد گره ترافیکی و مشکلات ناشی از عبور خودرو‌های سنگین در داخل شهر همدان است حالا با مطرح شدن بروز مشکل تصادفات رخ به رخ وتردد غیر ایمن ضرورت داشتن کنار گذر برای همدان که ادعای کلان شهر شدن را هم یدک می‌کشد بیشتر از گذشته به نظر میرسد البته کنار گذری که حلال مشکلات ترافیکی وکاهنده تصادفات باشد نه اینکه حوادث را از درون شهر به خارج از شهر انتقال دهد. 

کاش مسئولان از آن زمان که در بوق کلان شهر شدن همدان دمیدند قدری هم به داشتن زیر ساخت‌های لازم برای کلان شهر شدن فکر می‌کردند شاید آن زمان با اعتبارات کمتری میشد شهر را سرومان داد نه حالا وبعد از ده سال و با هزینه‌های سرسام آور به فکر راه انداختن تنها یک مسیر دوخطه تحت عنوان کنار گذر غربی همدان باشند.