وابسته کردن حیات اقتصاد ملی به متغیر خارجی غیرقابل کنترل کافی است که نشان دهد حیات فردی، اجتماعی و ملی و بین المللی در هر کشوری تحت تاثیر تهاجم فعال و غیرفعال یا ساکن قرار دارد.
انفجار بندر بیروت و خسارتهای فراوان اقتصادی و انسانی آن و همچنین وابسته کردن حیات اقتصاد ملی به متغیر خارجی غیرقابل کنترل و تحت سلطه دشمن کافی است که نشان دهد حیات فردی، اجتماعی و ملی و بین المللی در هر کشوری تحت تاثیر تهاجم فعال و غیر فعال یا ساکن قرار دارد.
تجارب چند سال اخیر هم نشان داده است که اگر این موارد به خوبی آسیب شناسی و برنامه ریزی بازدارنده نشود پیامدهای ناگواری خواهد داشت و خسارت اجتماعی ان هم گاهی خیلی گستردهتر میشود.
این تحولات و عوامل تهاجم ساکن به ویژه در قرن ۲۱ سبب شده است تا همه کشورها به فکر طراحی سازمانها و نهادهای متنوعی برای کنترل این عوامل ساکن و بالقوه باشند و برایند همه این تلاشها منجر شده است به تشکیل "سازمان پدافند غیرعامل".
پدافند غیرعامل شامل ایجاد آمادگی در برابر تهدیدهایی است که شکل تهاجمی صریح ندارند، اما تحت شرایطی بروز میکنند و جوامع را با خطر مواجه مینمایند.
در تقویم ملی کشورمان روز هشتم آبان به عنوان روز ملی پدافند غیرعامل نام گذاری شده که سالروز تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور است و تقریبا همه کشورها ساختاری تحت عناوین مختلف این تشکیلات را دارند.
گرامیداشت هفته پدافند غیرعامل هم فرصتی است تا اهمیت این موضوع برای همه شهروندان تبیین شود و اگر ادراک ما از این موضوع بیشتر شود خواهیم توانست تاب آوری زندگی فردی و اجتماعی خود را تقویت کنیم و این هم امری ضرروی در حیات بشری در قرن ۲۱ میلادی است که قرن تنش روانی هم نامگذاری شده است.
همه پدیدههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و نظامی در هر زمان و مکانی با تهدیدهای فعال و غیر فعال روبرو هستند و وظیفه مقابله با تهدیدهای غیر فعال و بالقوه با مهارت پدافند غیر عامل است که روز به روز دامنه ان متنوعتر میشود از پدافند غیرعامل در حیات فردی محل سکونت تا محیطهای روستایی و شهری و اقتصاد و سیاست بین الملل.
پدافند غیر عامل را به لحاظ گستردگی تشکیلات میتوان تا حدودی با بسیج ادارات مقایسه کرد، نهادی که در همه وزارتخانهها و استانها نماینده دارد و باید همه بخشهای اقتصادی و اجتماعی صاحب مهارت پدافند غیرعامل باشند.
تشکیل پدافند غیر عامل از سال ۱۳۸۲ آغاز شد و تشکیل این سازمان در عمل به معنای ایجاد زیرساختها برای آمادگی با جنگهای احتمالی در بخش غیر نظامی بود.
هیات دولت در هشتم تیر ۱۳۸۴ آیین نامه اجرایی پدافند غیر عامل را تصویب کرد. کارگروه پدافند غیر عامل نیز سال ۱۳۸۷ با حضور رییس ستاد کل نیروهای مسلح، وزیر دفاع، وزیر نیرو، معاون نظارت راهبردی رییس جمهور و رییس سازمان پدافند غیر عامل تشکیل شد. این هیات اختیارات هیات وزیران را در امور مرتبط به پدافند غیر عامل داشت.
پدافند غیرعامل و بدون سلاح در صدد ایستادگی در برابر دشمن و کاهش آسیب پذیری هاست و امروزه که جنگ به سمت دانش بنیانی میل کرده است، دفاع نیز باید روز به روز تغییر کند تا قادر به پاسخگویی به تهدیدات و همواره بازدارنده باشد.
برخی کارشناسان معتقدند؛ تهدیدات شامل دو قسم طبیعی و انسان ساخت است و تهدیدات طبیعی مقولهای در اختیار سازمان مدیریت بحران است، ولی تهدیدات اصلی و مورد بحث در پدافند غیر عامل، انسان ساخت است که به سه دسته تقسیم بندی و شامل موارد زیرساختی، مردم محور و فناور پایه میشود.
پدافند غیر عامل کمک میکند که دستگاهها آسیب پذیری خود را در مقابل تهدیدات کاهش دهند.
حتی یکی از علل اینکه کشورهای اروپایی، امریکا و رژیم صهیونیستی علاقهای به فعال شدن تاسیسات فردو ندارند؛ این است که این تاسیسات کاملا با دانش پدافند غیر عامل ساخته شده است و آسیب پذیری پایینی در مقابل تهدیدات دارد.
به همین خاطر دشمن در مذاکرات اجبار میکرد غنی سازی را در سایت فردو پیگیری نکنید.
عسلویه، پالایشگاهها و شبکههای آب و برق و... هم از مسیرهایی خواند که پدافند غیر عامل موجب کاهش آسیب پذیری آن در برابر تهدیدات دشمن شده است، چون دشمن با از بین بردن یکی دو تا از تاسیسات ما، کل شبکه برق کشور را با چالش روبرو میکند و این در حالی است که پدافند غیر عامل بسیاری از گرهها را از بین برده است.
بنابر این مهارت پدافند غیرعامل محدود به زمان و مکان مشخصی نیست، بلکه هنری است که باید در همه زمانها و مکانها و عرصههای فردی، اجتماعی، ملی و بین المللی همراه ما باشد تا در مقابل همه تهدیدها، بازدارنده رفتار کنیم.