پایش قیمت چند قلم میوه پر مصرف در خُرده فروشی‌های ۲۵ مرکز استان و مقایسه آن با نرخ‌های اهواز حاکی از آن است که با گرانی ۱۰ تا ۲۰ درصدی میوه نسبت به متوسط کشور مواجه هستیم.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ در میان شلوغی و همهمه یکی از بازار‌های محلی شهر اهواز، میوه‌های نوبرانه پاییزی مثل خرمالو و نارنگی چشم هر عابری را نوازش می‌دهد.
اما حتی این جلوه و آب ورنگ هم کمتر رهگذری را برای به خرید آن‌ها دست به جیب می‌کند.
همین هفته گذشته بود که رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره بار اعلام کرد قیمت ۷۰ درصد میوه‌ها ۱۰ درصد گران شده است.
هزینه نگهداری میوه در سردخانه ، دخالت دلالان و نبود نظارت از مهمترین علت‌های گرانی میوه در سطح کشور می‌باشد ، اما این گرانی‌ها دراهواز محسوس‌تر است.
بر اساس اطلاعات میدانی شهروند خبرنگاران ما از بازار‌های خُرد شهر‌های مختلف و مقایسه قیمت نارنگی، موز و سیب در مراکز استان‌های مختلف متوجه شدیم که در بازار خُرد میوه و تره بار اهواز با گرانی ۱۰ تا ۲۰ درصدی میوه و تره بار نسبت به سایر شهر‌های کشور مواجه هستیم. (پایش‌ها در مناطق متوسط هر شهر ملاک قرار گرفته است).
با پایش قیمت سیب ، نارنگی ، موز در ۲۵ مرکز استان ، میانگین قیمت هر کدام به ترتیب ۱۴ ، ۱۶ و ۲۸ هزار تومان تخمین زده شد ، در حالی که قیمت این میوه‌ها در شهر اهواز به ترتیب حدود ۱۸ ، ۱۹ و ۳۵ هزار تومان است.
صادرات بی ضابطه محصولات از مبادی تولید
یکی از دلایل افزایش قیمت میوه در شهر اهواز ، فروش میوه به عراقی هاست هر محصولی در عراق کم باشد تجار عراق برای تهیه اش به اهواز می آیند. قیمت هم برایشان فرقی ندارد و همین موجب می‌شود ناگهان قیمت یک جنس در اهواز افزایش یابد.
البته همه جای کشور خریدار عراقی پیدا می‌شود ؛ تجار عراقی حتی ازباغ دار‌ها به صورت مستقیم میوه‌ای که هنوز بر درخت است و برداشت نشده را خریداری می کنند.
این موضوع را هم در نظر داشته باشید که باغدار هنگام فروش محصولش به دلال یا خریدار هیچ فاکتوری رد وبدل نمی‌کند و این موضوع که باغدار میوه را به چه کسی و با چه قیمتی فروخته قابل رد یابی نیست؛ بنابراین تنها موقعیت مرزی خوزستان علت گرانی میوه نیست.
اهواز تولید کننده میوه نیست
اهواز به نوعی مصرف کننده میوه محسوب می‌شود و میوه از مبادی تولید به خوزستان حمل می‌شود و بار فروش ، میوه را از مبادی تولید یا سردخانهِ شهر‌های دیگر به اهواز ارسال می‌کند.
بار فروش ، تحت عنوان قرارداد حق العمل کاری ، بار را حمل می‌کند ومالک بار نیست و هرچه بار را با قیمت بالاتری به فروش برساند سود بیشتری نصیب صاحب کالا و بار فروش می‌شود.
برای آنکه بدانیم میوه در میدان میوه و تره بار الغدیر با چه قیمتی عرضه می‌شود و با چه قیمتی از میدان به سطح شهر توزیع می‌شود با رئیس اتحادیه عمده فروشان میوه و تره بار اهواز گفتگو کردم.
آیا میدان میوه و تره بار الغدیر جولانگاه دلالان است؟
رئیس اتحادیه عمده فروشان میوه و تره بار اهواز با بیان این که قیمت میوه در میدان میوه و تره بار الغدیر با شهر‌های ایران همخوانی دارد گفت: با قاطعیت اعلام می‌کنم که میوه با قیمت متعارف در حال عرضه در میدان الغدیر اهواز می‌باشد ومستندات این گفته هم موجود است.
سپهری با ارائه نرخ نامه میوه و تره بار ۳ شهراصفهان ، شیراز و تهران گفت: اگر نرخ نامه (قیمت عرفی روزانه میوه و تره بار) این ۳ شهر را با قیمت میوه و تره بار عرضه شده در میدان الغدیر اهواز مقایسه کنید متوجه می‌شوید با شهر‌های دیگر تفاوت محسوسی ندارد.
وی در خصوص نحوه قیمت گذاری میوه و تره بار گفت: ما در میدان با توجه به قیمت سایر کلان شهر‌ها به شورای قیمت گذاری (متشکل از نماینده جهاد کشاورزی، صمت، تعزیرات حکومتی و ..) نرخ اقلام را پیشنهاد می‌دهیم وپس از تایید نرخ نامه توسط سازمان صمت ، قیمت‌های مصوب به صورت هفتگی ابلاغ می‌شود.
وی اضافه کرد: علاوه بر نرخ نامه هفتگی در شرایطی که برحسب اتفاق مثلاً بارندگی ، یک قلم جنس در بازار کم باشد با کسب مجوز از صنعت و معدن قیمت تغییر می‌کند.
وی گفت: مبنای قیمت گذاری ، مبادی تولید است ؛ مثلا اگر قیمت پیاز در میدان اصفهان که خود تولید کننده پیاز است ۵۰۰۰ تومان باشد ، باید با توجه به هزینه حمل ، قیمت آن ۵۵۰۰ تومان در نظر گرفته شود تا مزیت اقتصادی ، بار فروش را متقاعد به حمل بار به اهواز کند.
بار میوه به اهواز نمی‌رسد ، اگر قیمت‌ها همخوانی نداشته باشد
وی تاکید کرد: اگر نرخ پیشنهادی ما با مبادی تولید همخوانی نداشته باشد به شدت با کمبود روبه رو خواهیم شد و به جای ۲۰ کامیون ورودی به میدان مثلا ۵ کامیون وارد می‌شود و این کمبود خود زمینه ساز افزایش قیمت خواهد شد.
سپهری با اشاره به این که کنترل قیمت‌ها در میدان میوه و تره بار کار پیچیده‌ای نیست گفت: فاکتور خریداران قابل ردیابی و مشخص است و برای راستی آزمایی حاضریم به صورت روزانه نرخ عرضه میوه و تره بار را در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا افتتاح فاز دوم میدان الغدیر تاثیری بر قیمت میوه خواهد گذاشت گفت: در حال حاضر با توجه به کمتر شدن تقاضای مردم، غرفه‌های موجود جوابگوی نیاز شهروندان می‌باشد و اضافه شدن غرفه‌های جدید اگر چه کار را آسان‌تر خواهد کرد، اما تاثیری بر قیمت نخواهد گذاشت.
سپهری خاطر نشان کرد: اگر گرانی در بازار خُرد وجود دارد، خارج از حیطه اتحادیه می‌باشد و سازمان‌های نظارتی و اتحادیه‌های مربوطه متولی نظارت در خارج از میدان هستند.
وی مهمترین وظیفه میدان الغدیر را عرضه به اندازه کافی میوه دانست و گفت: از مسئولان می‌خواهم شرایط را به نحوی مدیریت کنند که عرضه با محدودیت مواجه نشود چرا که الویت ما فراوانی در بازار است.
بازار گردانی سردخانه داران
عضو هیات رئیسه اتحادیه صنف بارفروشان با بیان این که در دوسال اخیر هجمه‌های زیادی به میدان میوه و تره بار الغدیر اهواز وارد شده گفت : وقتی آدرس گرانی میوه اشتباه داده شود تصمیم گیری‌ها هم براین مبنا نادرست خواهد شد و دود تصمیم گیری اشتباه به چشم مردم خواهد رفت.
اکبر بدیعی تاکید داشت : به هیچ عنوان قیمت میوه در میدان میوه و تره بار الغدیر بالاتر از شهر‌های همتراز نیست و نرخ گذاری کاملاً شفاف و قابل اثبات است.
بدیعی با اشاره به اینکه هزینه حمل کالا به اهواز نسبت به شهر‌های اصفهان، شیراز و تهران بالاتر است گفت: با و جود هزینه حمل بالاتر سعی شده قیمت‌ها متناسب با سایر کلانشهر‌های معیار تعیین شود.
وی خاطر نشان کرد: گرانی میوه در شهر اهواز تابعی از گرانی سایر شهر‌های کشور است و عواملی مثل افزایش هزینه‌های تولید، حمل و نقل ، دستمزد کارگر و اجاره بها واحدهای صنفی سطح شهر به آن دامن می‌زند.
وی در ادامه افزود: در صورتی که صادر کنندگان که معمولا در مبادی تولید حضور دارند متقاضی باری باشند به صورت ناخواسته در الویت قرار دارند چرا که برگشت پول آن‌ها با دلار است و ما توان رقابت نداریم.
بدیعی علاوه برصادرات و افزایش هزینه‌های تولید کشاورز ، دپو کنندگان محصولات و کسانی که سردخانه دارند را در قیمت‌ها تاثیر گذار دانست و گفت: وقتی فصل برداشت یک محصول ۴۵ روز است و قرار است این محصول در ۶ ماه سال توزیع شود دپو کنندگان و سردخانه دار‌ها در قیمت گذاری نقش بازی می‌کنند.
وی افتتاح فاز دوم میدان الغدیر را گامی در جهت ارتقا کیفیت و تعدیل قیمت دانست و گفت: با وجود این که در حال حاضر کمبودی در میزان عرضه وجود ندارد، ولی افتتاح فاز دوم میدان الغدیر و رونق گرفتن میدان میوه و تره بار شیبان ، باعث ایجاد رقابت خواهد شد و این رقابت در نهایت به نفع مصرف کننده خواهد بود.
میوه درجه ۳ ، با قیمت ممتاز در اهواز عرضه می‌شود
رئیس اتحادیه خُرده فروشان میوه و تره بار اهواز با بیان این کیفیت میوه و تره بار عرضه شده در میادین درجه بندی متفاوتی را داراست گفت: اگردر نرخ نامه مصوب میادین میوه و تره بار دقت کنید درجه بندی میوه و تره بار به سه بخش کف، سقف و ممتاز تقسیم می‌شود یا در برخی نرخ نامه‌ها قیمت‌ها به تناسب درجه ۱، ۲ و ۳ متغیرند.
عبدالرضا جمالی پور کیفیت میوه‌های میدان الغدیر را درجه ۲ و ۳ عنوان کرد و گفت: در حال حاضر خرده فروشان، میوه‌های بی کیفیت و درجه ۲ و ۳ را به قیمت ممتاز از میدان تهیه می‌کنند.
وی با بیان این که نرخ گذاری در اکثر شهر‌های ایران به صورت مظنه‌ای و حدودی می‌باشد گفت: هیچ جای ایران نرخ مصوب در میدان رعایت نمی‌شود و قیمت‌های نرخ نامه بر روی کاغذ نوشته می‌شود.
جمالی پور فاکتور‌های خروجی از میدان را دقیق ندانست و گفت: فاکتوری که از میدان خارج می‌شود شفاف نیست و درجه بندی و نوع کالا در آن مشخص نیست مثلا در فاکتور نوشته می شود ؛ بارِ انار ، در حالی که ما بیش از ۴ نوع انار داریم و قیمت آن از ۷ هزار تومان تا ۱۸ هزار تومان با توجه به کیفیت ، متغیر است.
وی درادامه افزود: وقتی خرده فروش از میدان ، میوه و تره بار را با کیفیت پایین تهیه می‌کند میزان ضایعات به مراتب بیشتر می‌شود مثلا ممکن است در یک گونی سیب زمینی ۲۰ درصد ضایعات موجود باشد و علاوه بر این، گرمای هوای خوزستان هم بر سرعت فساد میوه می‌افزاید.
وی با اشاره به افزایش هزینه‌های کسبه خرد گفت: هزینه‌های مغازه‌های میوه فروشی سطح شهر اهواز (مانند حمل ونقل ، برق و دستمزد کارگر و اجاره بها) نسبت به ۲ سال پیش چندین برابر افزایش پیدا کرده است.
جمالی گفت: وقتی در میدان میوه‌ای مثل گلابی ۴۵ هزار تومان قیمت گذاری می‌شود فروشنده چند درصد می‌تواند قیمت را افزایش دهد و آیا اگر بالای ۳۵ درصد سود لحاظ کند کسی قدرت خرید دارد؟
وی بیشترین ضرر گرانی میوه متوجه خرده فروش‌ها به عنوان آخرین حلقه توزیع دانست و گفت: اگر خرده فروشان سودی بالای ۳۵ درصد را بر کالا لحاظ کنند با کاهش تقاضا رو به رو خواهند شد.
رئیس اتحادیه خُرده فروشان میوه و تره بار اهواز انحصاری بودن بازار الغدیر را زمینه ساز گرانی بازار دانست و گفت: در حال حاضر کسانی که سرقفلی غرفه‌های میدان بازار الغدیر را در اختیار دارند غرفه‌ها را با مبالغی هنگفت اجاره داده اند و بازار دست واسطه‌ها است.
وی مبنای قیمت گذاری میوه راصحیح ندانست و گفت: اینکه میوه‌ای مثل کیوی که فصل برداشتش هنوز به پایان نرسیده در مبادی تولید ۲۴ هزار تومان قیمت گذاری می‌شود بر چه اساسی است؟
وی بیان داشت: اتحادیه عمده فروشان قیمت را براساس سایر شهر‌ها پیشنهاد می‌دهد و ما به خاطر اینکه عرضه بار با خلل مواجه نشود مجبور به پذیرفتن قیمت‌ها هستیم.
وی اثبات این موضوع را ساده خواند و گفت: قیمت گذاری‌ها در حال حاضر واقعی نیست کافیست قیمت خریداری شده از باغدار را با بازار مقایسه کنید متوجه تفاوت ۳۰۰ درصدی قیمت‌ها از مزرعه تا سفره خواهید شد.
با توجه به ضرورت نظارت بر خُرده فروشی‌های سطح شهر ، تماس‌های مکرری با بازرسی صمت صورت گرفت که متاسفانه پاسخی دریافت نشد.
بیشتر بخوانید : افزایش نجومی قیمت میوه در اهواز
در ادامه به ارائه راهکار‌هایی در راستای سامان دهی بازار میوه می‌پردازیم:
_ اعطای کد اقتصادی به کشاورز و قابل ردیابی بودن این که کشاورز محصولش را به چه قیمتی و به چه کسی فروخته است
_ ایجاد تعاونی‌ها برای خرید میوه و تره بار در مبادی تولید و حذف شدن واسطه‌ها
_ احداث سردخانه‌ها توسط بخش خصوصی و با نظارت دولت که امکان سو استفاده از دپوی محصول فراهم نشود
_ حمایت و اعطای تسهیلات به سردخانه دارانی که حاضرند تحت نظارت دولت محصول را به قیمت مناسب عرضه کنند
_ ایجاد صنایع تبدیلی برای ایجاد ارزش افزوده و کاهش ضایعات میوه (بر اساس آمار فائو ۳۰ درصد از محصولات کشاورزی ایران دور ریخته می‌شود)
_ اعلام شفافِ قیمت‌های میدان میوه و تره بار به صورت روزانه و آگاهی بخشی مردم
_ فرهنگ مطالبه گری مردم و گوشزد کردن سود حداکثر ۳۵ درصدی اقلام نسبت به قیمت‌های نرخ نامه میدان میوه و تره بار
_ جانمایی اصولی بازار‌های از تولید به مصرف تره بار درمحلات شهر که بار را مستقیما از تعاونی تامین کنند (بر مبنای تجربه موفق کلانشهر‌هایی مثل تهران)
_ ترویج فرهنگ درست مصرف (خریداری میوه به میزان مورد نیاز)
نویسنده : زهرا کیانی