دبیر کمیته تخصصی اپیدمیولوژی و پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: بر اساس مطالعه محققان کشور بحرین و دانشگاه کلمبیا، واکسن سینوفارم حدود ۸۷ درصد از مرگ بیماران کرونایی پیشگیری کرده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای مسعود یونسیان با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شنبه شب شبکه دو سیما درباره انتشار مطالبی درباره میزان اثرگذاری واکسن «سینوفارم» در فضای مجازی افزود: بر اساس آنچه که در فضای مجازی و رسانه‌ها به عنوان جدول ارائه شده است اصولاً نمی‌توانیم نتیجه گیری کنیم.
او ادامه داد: در ادبیات علمی و پژوهشی در جهان، معمولاً به گزارشی استناد می‌کنیم که مفصل باشد و روش جمع آوری و کیفیت داده ها، و شیوه تجزیه و تحلیل، مشخص شده باشد.
دکتر یونسیان افزود: نامه‌ای هم از دکتر مقدمی در فضای مجازی منتشر شده است که این مطالعه هنوز کامل نشده است و پس از داوری علمی می‌تواند مورد استناد قرار گیرد.
او اضافه کرد: سؤال این است که چرا بدون تکمیل مراحل لازم برای تحقیق و نتیجه گیری، این نامه منتشر شده است؟
آقای یونسیان افزود: نباید بر اساس بریده‌ای از یک جدول تحقیقی، قضاوت کنیم و اصولاً به این شیوه ارائه نتایج، استناد علمی و اعتنایی نمی‌شود.
دبیر کمیته تخصصی اپیدمیولوژی و پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: همچنین باید نتیجه طرح‌های متعددی را کنار هم بگذاریم که آیا همخوانی دارند یا خیر؟ زیرا همیشه این احتمال وجود دارد که در دنیای تجربی، خطایی رخ دهد.
او افزود: هیچ وقت در جهان با یک تحقیق، تصمیم نمی‌گیرند و سیاستگذاری نمی‌کنند.
آقای یونسیان گفت: هدف نخست واکسیناسیون، حفظ جان مردم، هدف دوم، کاهش بار مراجعات به بیمارستان‌ها و هدف سوم، ایمنی جمعی است.
وی با اشاره به اینکه تحقیقات باید در جلسات مختلف علمی بررسی شود، افزود: بهترین مطالعات، مطالعات کارآزمایی بالینی است که در چین انجام و منتشر شده است؛ بر مبنای این مطالعات، واکسن سینوفارم ۷۸ درصد از ابتلاء و بیش از ۹۰ درصد از موارد شدید و مرگ، پیشگیری کرده است، اما ایرادی که ممکن است به این مطالعه وارد شود این است که پیش از شیوع سویه دلتا بوده است.
وی ادامه داد: مطالعه دیگری توسط محققان کشور بحرین و دانشگاه کلمبیا درباره اثربخشی واکسن‌ها در پیشگیری از اشکال مختلف ابتلاء به کووید ۱۹ بر روی یک میلیون نفر واکسینه انجام شده است که ۵۶۰ هزار نفر از آن‌ها واکسن سینوفارم دریافت کرده بودند.
دکتر یونسیان اضافه کرد: بر اساس این مطالعه، به طور متوسط، واکسن سینوفارم حدود ۵۰ درصد از ابتلاء، حدود ۶۵ درصد از بستری معمولی، حدود ۸۳ درصد از بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و حدود ۸۷ درصد از مرگ پیشگیری کرده است.
دبیر کمیته تخصصی اپیدمیولوژی و پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: مطالعات دیگری در داخل کشور در حال انجام است و باید همه این مطالعات بررسی شود تا به نتیجه قابل استفاده برای سیاستگذار برسیم.
وی اضافه کرد: امیدواریم در دو هفته آینده بتوانیم نتایج سری دوم از مطالعه‌ای که در ۷ دانشگاه کشور به تفکیک واکسن در حال انجام است خدمت مردم منتشر کنیم
آقای یونسیان گفت: معمولاً دز یادآور برای کمک به ایمنی است که در طول زمان کم شده است، اما در مورد کسانی که نقص ایمنی دارند هم کمک کننده است. او ادامه داد: توصیه سازمان جهانی بهداشت این است که سالمندان به ویژه کسانی که واکسن سینوفارم دریافت کردند، دز سوم این واکسن را نیز دریافت کنند.
او افزود: مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد ترکیب برخی از واکسن‌ها ممکن است اثربخشی بهتری را داشته باشد، اما در مورد همه ترکیب‌ها هنوز بررسی نشده است.
دکتر یونسیان اضافه کرد: پس از اینکه همه جمعیت کشور هر دو دز واکسن خود را دریافت کنند نتایج مطالعاتی بیشتری بیرون می‌آید و با چشم باز و با سبد واکسن کامل تری برای دز سوم تصمیم خواهیم گرفت.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با حضور در این برنامه درباره مطالعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز که در فضای مجازی منتشر شده گفت: این مطالعه را در همان حد گزارش یک صفحه‌ای که در فضای مجازی منتشر شد دیدم و فکر می‌کنم اصل مطالعه، دقیق بوده است و قطعاً گزارش مستند و مفصلی دارد، اما گزینشی از نتایج این مطالعه منتشر شده است.
آقای فرید نجفی ادامه داد: این مطالعه هنوز چاپ نشده است و در مرحله چاپ، حتماً نقد و داوری می‌شود و نویسندگان بر اساس نظرات داوران، تغییراتی را ایجاد می‌کنند.
او افزود: در مؤسسه ملی تحقیقات با فراخوانی که در ماه گذشته داشتیم مطالعات این چنینی را برای کل کشور به فراخوان گذاشتیم و مطالعاتی هم مورد قبول واقع شد که آغاز می‌شوند.
دکتر نجفی اضافه کرد: مطالعه با همکاری ۷ دانشگاه از جمله دانشگاه علوم پزشکی شاهرود انجام شده بود که بر اساس گزارش آن، اثربخشی برنامه واکسیناسیون در کل کشور را فارغ از نوع آن، در جلوگیری از مرگ، بالای ۸۰ درصد بود و نتایج این مطالعه، تقریباً با مطالعات جهانی، همخوانی دارد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به نکاتی از گزارش منتشر شده در فضای مجازی گفت: با توجه به اینکه تعداد بسیاری از موارد ابتلاء به کووید ۱۹ بدون علامت یا با علامت خفیف هستند اندازه گیری آن بسیار سخت است؛ شاید بهتر بود در جدول منتشر شده در فضای مجازی از عفونت شدید یا عفونت بدون علامت نام می‌بردند نه هر نوع عفونتی.
وی افزود: بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، در همه واکسن‌ها از جمله ”فایزر“, کاهش اثربخشی را نسبت به نوع دلتای کرونا داریم و در مورد اثربخشی سینوفارم گفته است که فعلاً مطالعه‌ای در دست نیست که ببینیم اثربخشی این واکسن تا چه میزان در مقابل ویروس دلتا کاهش می‌یابد، اما رسیدن اثربخشی آن در پیشگیری به ۵ درصد، بسیار دور از ذهن است.
آقای نجفی اضافه کرد: بیماری کووید ۱۹ سویه‌های مختلف دارد و این سویه‌ها موجب می‌شود ویروس از دست سیستم ایمنی بدن فرار کند؛ واکسن و سیستم ایمنی بدن اثر هم افزایی دارند.
وی با اشاره به اینکه واکسن سینوفارم برای سنین ۱۲ سال به بالا در کشورمان در حال استفاده است، افزود: برای ایمنی آن نگرانی وجود ندارد و مثل بقیه جمعیت می‌تواند از ابتلاء، بستری و مرگ پیشگیری کند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: فقط واکسن، کافی نیست بلکه رفتار‌های مردم هم باید تغییر کند و شیوه نامه‌های بهداشتی را رعایت کنند و نباید پس از دریافت واکسن، بی خیال رعایت شیوه نامه‌ها شوند و باید همچنان این شیوه نامه‌ها را رعایت کنند.
آقای نجفی در پاسخ به این پرسش که چرا مطالعات واکسن‌های داخلی منتشر نمی‌شود؟ گفت: انتشار مقالات و یا گزارشات رسمی واکسن‌های ایرانی به زمان نیاز دارد؛ درباره برخی از این واکسن ها، مقالات آماده شده است و برخی از آن‌ها از جمله واکسن برکت به صورت پیش چاپ موجود است.
وی با اشاره به اینکه مطالعات در جریان است و مطالعه هیچکدام از واکسن‌های ایرانی هنوز تمام نشده است، ادامه داد: واکسن‌های داخلی مجوز اضطراری سازمان غذا و دارو را دریافت کرده و مطالعات آن‌ها در جریان است.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم در ارتباط تصویری با این برنامه در پاسخ به این پرسش که تحقیقات دانشگاه شیراز درباره اثربخشی واکسن سینوفارم تا چه میزان مورد استناد است؟ گفت: این کار ما تحقیقی ادامه دار است و نتایجی که منتشر شده است گزارش ابتدایی از تحقیق مبنی بر داده‌های کلی بود.
آقای محسن مقدمی ادامه داد: در استان فارس، اطلاعات همه بیماران کرونایی در نرم افزاری ثبت شده بود و در کنار آن اطلاعاتی مبنی بر نوع واکسن تزریق شده را هم داشتیم؛ از حدود اواخر اسفند که واکسیناسیون گروه پزشکی آغاز شد و پس از تزریق دز دوم در اوایل اردیبهشت تا حدود ۲۹ مرداد، اطلاعات اولیه را بررسی کردیم.
وی افزود: مهمترین توانمندی واکسن برای بیماری کووید ۱۹, جلوگیری از بیماری شدید و موارد بستری و فوت بیمار است.
دکتر مقدمی اضافه کرد: افراد ممکن است پس از زدن واکسن دچار علائم خفیف شوند، اما مهمترین هدف واکسیناسیون، جلوگیری از مرگ و بستری شدن است.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: علاوه بر واکسن سینوفارم، واکسن‌های اسپوتنیک و آسترازانکا را بررسی کردیم و هدف نخست این بود که نشان دهیم تا چه اندازه واکسیناسیون جلوی مرگ و بستری را گرفته است.
وی افزود:با انجام واکسیناسیون بین ۶۵ تا ۷۵ درصد، کاهش مرگ داشتیم و این دستاورد بسیار بزرگی بود و ۵۵ تا ۷۵ درصد هم کاهش موارد بستری داشتیم.
آقای مقدمی اضافه کرد: اگر واکسیناسیون انجام نمی‌شد فشار بر بیمارستان‌ها زیاد می‌شد.
وی با تاکید بر اینکه این مقاله تحقیقی ادامه دارد و کامل نشده است، گفت: نامه نوشته شده، گزارش درونی بود و مخاطب عام نداشت و تأکید ما بر نقاط قوت و اثربخشی واکسیناسیون بود.
آقای مقدمی افزود: تا زمانی که این مقاله تحقیقی، آنالیز و چکش کاری نشود نمی‌توانیم بر روی آن حساب کنیم، اما متأسفانه انعکاس بدی در فضای مجازی پیدا کرد.
وی اضافه کرد: این داده‌هایی که منتشر شد نشان دهند داده‌های کلی و نتیجه‌های نهایی نیست و باید داده‌های ماه‌های شهریور و مهر هم به آن اضافه شود.
آقای مقدمی تاکید کرد: این گزارش به هیچ وجه نمی‌تواند استناد علمی داشته باشد.
وی گفت: در استان فارس، میزان پوشش واکسیناسیون، خیلی خوب بود و در آمار‌های روزانه، میزان فوتی‌های افراد واکسینه شده، بسیار پایین‌تر است.
عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا نیز در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: برای مقابله با ویروس کووید ۱۹، علاوه بر واکسیناسیون باید بقیه ملزومات را هم رعایت کنیم.
آقای حمید عمادی کوچک ادامه داد: در درجه نخست باید با واکسیناسیون پیشگیری کنیم، اما هیچ وقت این پیشگیری ۱۰۰ درصدی نیست و باید در کنار پیشگیری، تمهیدات درمانی مناسبی را هم داشته باشیم تا بتوانیم درمان به موقع و مناسب این بیماری را نیز انجام دهیم.
او افزود: نباید تبلیغات صرف مبنی بر وجود داروی ضد کرونا را باور کنیم بلکه تحقیقات علمی لازم باید طی شود تا از آن دارو اطمینان پیدا کنیم و نباید چشم بسته قبول کنیم.
دکتر عمادی اضافه کرد: دستورالعمل دارویی برای بیماران کرونایی از ابتدای شیوع آن تاکنون تغییرات زیادی داشته است و بر مبنای آخرین پیشرفت‌های علمی و تجربیات عملی، تصمیم گیری می‌شود.