۲۱ مهر، روز ملی خوشنویسی بهانه ای شد تا سراغ نام آورانی را بگیریم که تاریخ خوشنویسی را نوشتند و خود در سایه ماندند .
علت را پرسیدم گفت: وقتی خیلی اتفاقی مجبور به نوشتن متنی با خودکار شدم، پی بردم تایپ کردن توان خودکار دست گرفتن را از من گرفته برای همین تصمیم گرفتم بازهم بنویسم مانند همان زمان نوجوانی و جوانی که بخشی از وقتم را با لذت قلم دست گرفتن و تمرین خوشنویسی سپری می‌کردم.
به باور این دوستدار خوشنویسی هرچند نوشته‌های تایپی جایگزین نوشته‌های دست نویس شدنداما همچنان دستخط زیبا چشم نواز ونوشتن آرامش بخش است.
نام آوران خوشنویس فارس
در شکل گیری هنر خوشنویسی مبدعان و مبتکران بسیاری نقش داشتند. در این میان نقش خوش نویسان استان فارس در طول تاریخ چشمگیر بوده است.
فرهاد نصیری شیرازی خوشنویس پژوهشگری که سابقه سی سال تدریس در انجمن خوشنویسان را دارد می‌گوید: استان فارس از دیر باز منشا پیدایش بسیاری از خطوط اسلامی بوده، خطوطی که امروز در کشور‌های مختلف ساری و جاری است.
به گفته این پژوهشگر در قرن سوم هجری قمری ابن مقله بیضاوی که اهل بیضای استان فارس بوده و در درباره خلفای عباسی سمت وزارت را بر عهده داشته شش نوع خط ثلث، نسخ، محقق، ریحان، توقیع و رقاع را ابداع و به نام خود ثبت کرد.
همچنین قواعد یا اصول دوازده‌گانه خوشنویسی قواعدی که در اغلب خطوط رایج در خوشنویسی به‌کار برده می‌شود را به ابن مقله بیضاوی نسبت می‌دهند.
به گفته این استاد انجمن خوشنویسان شیراز احمد نی ریزی فصل الخطاب خوشنویسان نسخ نویس، سبکی را در خط نسخ به وجود آورده به نسخ ایرانی معروف است.
به گفته این پژوهشگر در زمینه خط نستعلیق که به عروس خطوط اسلامی معروف است، استان فارس خوشنویسان ارشدی را به خود دیده همچون میرزا اسدالله شیرازی، میرزا محمدعلی کاتب، محمد کاظم شیرازی و همین میرز ا کوچک وصال.
نصیری می‌افزاید: در قرن سیزدهم هجری قمری از ارسنجان ملا محمد شفیع ارسنجانی ملا محمدحسین ارسنجانی که برادر هستند وهمین طور پدرشان ملا علی عسکر ارسنجانی از خوشنویسان طراز اول بودند و کتاب‌های بی شماری نوشتند.
خوشنویسی هم متاثر از شرایط، نیاز به حمایت دارد
این پژوهشگر خوشنویس عنوان می‌کند: علاوه بر خوشنویسان صاحب نام استان که در دوران‌های مختلف از سرامدان این هنر بودند در دوران معاصر هم، فارس خوشنویسان صاحب نام و برجسته‌ای دارد.
با این حال خوشنویسی هم مانند دیگر هنر‌ها متاثر از شرایط و نیازمند حمایت‌های جدی مسولان فرهنگی است و تعامل بیشتر نهاد‌های فرهنگی، آموزشی با انجمن خوشنویسان دستاورد‌های ارزشمندی خواهد داشت.
به نظر او از جمله راهکار‌هایی که علاوه بر ارتقا خوشنویسی می‌تواند باعث معرفی فارس به عنوان سرزمین خوشنویسان صاحب نام شود برگزاری جشنواره‌ها و رقابت‌های خوشنویسی در سطح استانی ملی و حتی بین مللی با حمایت نهاد‌های فرهنگی است.
فارس استحقاق عنوان پایتختی خوشنویسی جهان اسلام را دارد
مجید چیز فهم دانشمندیان ریس انجمن خوشنویسان شیراز در شرح ریشه‌های عمیق خووشنویسی فارس با اشاره این که رایج بودن خطوط نسخ و ثلث در کشور‌های عربی این مساله را در ذهن تداعی می‌کند که این خطوط درهمان کشور‌ها ابداع شده است در حالی که ابداع آن‌ها توسط ابن مقله بیضاوی شیرازی برگ زرینی از تاریخ خوشنویسی ایران است می‌گوید: میرزا احمد نی ریزی نسخ نویس برتر جهان اسلام شیوه خاص نسخ ایرانی را به وجود می‌آورد که نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشور‌های جهان اسلام معروف و پر کاربرد است و این خط را را به عنوان خطی روان، سیال و چشم نواز می‌شناسند.
این خوشنویس شیرازی هم با نام بردن از خوشنویسان بزرگ استان فارس همچون میرزا فتحعلی حجاب و خانواده هنرمند وصال شیرازی که پدر و شش فرزندش ادیب و خوشنویسانی صاحب نام بودند و دیگر بزرگان خوشنویس این عرصه معتقد است فارس با این پیشینه درخشان فارس استحقاق عنوان پایتختی خوشنویسی نه تنها ایران بلکه جهان اسلام را دارد.
این خوشنویس صاحب نام شیرازی موفقیت اعضا انجمن در رقابت‌های مختلف ملی و بین المللی را گواه این مساله عنوان می‌کند و معتقد است با همه بی مهری‌ها به هنر خوشنویسی پدیده‌های جوانی در عرصه خوشنویسی داریم که می‌توان روی آن‌ها حساب کرد و آینده خوشنویسی فارس را روشن دانست
پژوهش ها و همایش‌های علمی می‌تواند نا گفته‌های خوشنویسی فارس را بگوید
صابر سهرابی مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس نه تنها دوستدار هنر خوشنویسی است خودش یکی از فارغ التحصیلان انجمن خوشنویسان شیراز است و سابقه تدریس در انجمن را هم دارد.
این مسوول خوشنویس هم عنوان می‌کند استان فارس از جمله استان‌های پیشگام در تاسیس انجمن خوشنویسان در مراکز استانها بوده و با وجود خوشنویسان مبدع و مبتکر خوشنویس در استان پهناورفارس این انتظار است این استان جایگاه والاتری در هنر خوشنویسی و شهر شیراز عنوانی شناخته و ثبت شده در این زمینه داشته باشد.
سهرابی در شرح علت ناکام ماندن فارس در کسب عنوان دیار خوشنویس‌ها، این هنر را هنری انفرادی می‌خواند می‌گوید: در حالی که
به باور او در جایگاه انفرادی تلاش‌ها ارزشمند بوده و از بعد عمومی در این هنر اقدامات لازم صورت نگرفته است.
سهرابی می‌افزاید: بخشی از این کم وکاستی متوجه مسوولان فرهنگی است که باید پی گیری این قضیه می‌شدند و بخش دیگر آن به این علت می‌باشد که تحقیقانی که در حوزه خوشنویسی انجام شده درباره تاریخ هنر خو شنویسی بوده و درباره خوشنویسی شیراز و استان فارس کم کاری شده است و در این زمینه باید تحقیقات بیشتری صورت بگیرد و مسولان هم باید دنبال این باشند که به‌ای موضوع توجه کنند، چون فارس با این پیشینه کهن ارزشمند استحققاق کسب عنوان پایتختی جهان اسلام را دارد.
مدیر کل اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس می‌افزاید: شیراز پارسال به عنوان شهر خلاق در حوزه هنر‌های تجسمی شناخته شد
ما برنامه‌هایی مدونی داریم و مطمینا در حوزه خوشنویسی هم گام‌های موثری با تعریف چشم اندازی روشن برداشته خواهد شد.
این مسوول خوشنویس می‌گوید: از خوشنویسان انتظار است طرحی مکتوب ارایه دهند و انجمن خوشنویسان متولی و پی گیر شود و ا داره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس زمینه تعامل و مشارکت دیگر نهاد‌ها را برای تحقق طرح فراهم خواهد کرد.
به باور او برگزاری رقابت‌های خوشنویسی در حالی که مهمترین رقابت‌ها با بودجه‌های فراوان اختصاص داده شده در شهر قزوین با داشتن عنوان پایتختی خوشنویسی برگزار می‌شود نمی‌تواند در معرفی ظرفیت‌های خوشنویسی این ا استان موثر باشد مگراین که زمینه برگزاری رقابتی یک سرو گردن بالاتر فراهم شود.
این مقام مسوول می‌گوید بهتر است با نگاهی خلاقانه برای برگزاری پژوهش‌ها و همایش‌های علمی اقدام کنیم و مطمینا چنین اقداماتی نیاز به طرحی جامع و تعامل بادیگر نهاد‌های علمی و فرهنگی استان را دارد و گام نخست را خوشنویس‌ها باید بردارند.
تحقیقات و پژوهش‌های علمی خوشنویسی هم در آرشیو و کتابخانه‌ها می‌ماند
علیرضا تل جنگانی که علاوه بر کسب موفقیت‌های بین المللی در عرصه خوشنویسی، پژوهش‌های بسیاری در کارنامه اش در این زمینه دارد عنوان می‌کند:در استان فارس گفتنی‌های بسیاری داریم و این استان در زمینه شعر و خوشنویسی بیشترین تعداد شاعران و خوشنویسان ظراز اول را دارد.
این استاد خوشنویس می‌افزاید علاوه بر تعداد خوشنویسان می‌بینیم که ابن مقله بیضاوی شیرازی که مبدع و مخترع خطوط اولیه و شیراز زایشگاه و خاستگاه خط نستعلیق است.
تل جنگانی می‌گوید: با تحقیقات بیشتر در سال ۱۳۹۷ به اتفاق دوست پژوهشگرم علی اصغر زارعی مقاله‌ای درهمایش ملی جلوه‌های هنر ایرانی به میزبانی گیلان، با عنوان شیراز خاستگاه نستعلیق را با اسناد و منابع بیشتر عرضه کردیم که در سامانه‌های علمی بارگزاری شد.
این پژوهشگر شیرازی براین مساله تاکید می‌کند که نکته اصلی این است که در حقایق علمی این چنینی، بحث تعصب روی شهر نیست بلکه مقصد رسیدن به حقیقت تاریخی و بیان آن است.
به گفته علیرضا تل جنگانی ارایه این مطلب که شیراز خاستگاه نستعلیق است بازتاب‌های بسیار در رسانه‌ها داشت و حتی مسولینی هم واکنش نشان دادند پیشنهاد مطرح شده این بود که این مطلب توسط ارگان‌های مربوط دنبال شود و در بخش میراث نا ملموس فرهنگی کل کشور شیراز به عنوان خاستگاه نستعلیق ثبت ملی شود.
تل جنگانی می‌گوید: با وجود مدارک معتبر علمی ودر مقابل کم کاری مسولان فارس کرد تبریز اقدام کرد و شیراز در کسب عنوان خاستگاه نستعلیق ناکام ماند.
به باور این هنرمند ما در دیاری زندگی می‌کنیم که در عرصه‌های مختلف مفاخر بسیاری داریم و همین مساله باعث غفلت شده است و نام بسیاری از بزرگان در سایه سعدی و حافظ به فراموشی سپرده می‌شود.
هنری آسمانی
خوشنویسی هنری آسمانی است که ناب‌ترین گفته‌های خالق و مخلوق رامی گوید.
ارج نهادن به این هنر آن هم در دیاری که زادگاه خوشنویسان صاحب نام جهان است می‌تواند بازتاب ارزشمند برای شکوفایی فرهنگ و هنر داشته باشد.
درشلوغی دنیای پرهیاهوی مدرن امروز فقط با معرفی هویت‌ها می‌توان مانع احساس بی هویتی شد آن هم در زمانی که با هجوم اطلاعات درست و نادرست تحمیلی دنیای مجازی روبه رو هستیم.
* راضیه جوینده