کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: آمریکایی‌ها کم کم متوجه شدند که شکست سخت و اشتباهات بزرگی را در ورود و خروج از افغانستان مرتکب شدند و هیچ مقامی از آمریکا ادعای پیروزی در افغانستان ندارد.
وی افزود: دلیل حضور آمریکا در منطقه و در مرز چین، روسیه، ایران و هند که چهار رقیب جدی آمریکا در صحنه بین الملل در افق آینده دنیا هستند، این است که حضور آن‌ها می‌توانست شرایط را کنترل کند و در یک نقطه مهمی بتواند اهداف خودش را دنبال کند؛ البته اهداف آن‌ها محقق نشد و این شکست برای آمریکایی که به لحاظ اقتصادی ضعیف شده و رقبا به خصوص چین در حال تقویت هستند؛ میدان افغانستان و از دست دادن آن، یک شکست سنگین محسوب می‌شود.
آقای اکبری خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها همان طور که در ورود به افغانستان اشتباه کردند، در خروج از افغانستان هم اشتباه کردند؛ یعنی در مذاکرات اولیه و بعد از نشست دوحه و مسکو قرار بود که بعد از توافق اولیه با طالبان، دولت افغانستان مذاکرات را دنبال کنند، ولی از آنجا که آمریکایی‌ها دولت را یک ابزار می‌دانستند، علی رغم این که در برنامه بود، ولی این فرصت را ندادند که دولت افغانستان با طالبان مذاکره و توافق کند؛ حتی طالبان آمادگی داشت به نوعی با دولت توافق کند که منجر به جنگ و خونریزی نشود، طالبان هم به دنبال این نبود که الآن به این شکل وارد صحنه شود و طالبان شهر‌ها را با جنگ نگرفت بلکه شهر‌ها قبل از ورود طالبان سقوط کردند.
وی تصریح کرد: آمریکایی‌ها کم کم متوجه شدند که شکست سخت و اشتباهات بزرگی را در ورود و خروج از افغانستان مرتکب شدند و هیچ مقامی از آمریکا ادعای پیروزی در افغانستان ندارد؛ حتی اروپایی‌ها و رژیم صهیونیستی اعلام کردند آمریکایی‌ها به ما خیانت کردند و ناهماهنگ با ما از افغانستان خارج شدند؛ بنابراین آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند که به هر قیمتی محیط داخلی افغانستان را درگیر جنگ داخلی کنند.
این کارشناس مسائل غرب آسیا ادامه داد: در کنار طالبان، ارتش و ساختار دولت افغانستان و آمریکا و سیاست ناتو، مردم افغانستان جزء بازیگران در این صحنه هستند آن‌ها هم نقش ایفا می‌کنند؛ حتی زمانی که در پنجشیر جنگ شروع شد مردم به عنوان بازیگر اصلی جنگ را خاموش کردند.
آقای اکبری گفت: داعش احساس می‌کند به نوعی حامی مثل آمریکا در صحنه ندارد و از طرفی تلاش کرد که یک پایگاه قوی مردمی در افغانستان جذب کند که آن را هم ندارد؛ بنابراین باید از افغانستان خارج شوند و به نوعی داعش اقدام واکنشی انجام می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: طالبان به عنوان دولت باید برای اتفاقات اخیر افغانستان پاسخگو باشد و همه در افغانستان منتظر اتفاقات آینده هستند.
آقای اکبری ادامه داد: مهمترین موضوع در افغانستان، حذف آمریکایی‌ها از این کشور است و آمریکایی‌ها به شدت نگران هستند و چین، هند و روسیه به عنوان بازیگران صحنه وارد افغانستان می‌شوند تا ایفای نقش کنند؛ این هنر حکومت و مردم افغانستان است که بتوانند در این فضا شرایطی را ایجاد کنند که امنیت، رفاه و آرامش افغانستان حفظ شود.
وی خاطرنشان کرد: طالبان با داعش جنگیده است و بسیاری از افراد تندروی طالبان به داعش پیوستند و آمریکایی‌ها قصد داشتند که داعش را در افغانستان توسعه دهند؛ البته یکی از عوامل اصلی بازدارنده داعش، طالبان بود.
این کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: داعش در افغانستان یک جمعیت بومی و یک جمعیت غیربومی دارد که سعی می‌کنند در همه مناطق به نوعی حضور داشته باشند.
آقای اکبری خاطرنشان کرد: در شرایطی که در افغانستان ارتش، پلیس و سیستم امنیتی تعطیل شده، طالبان وارد شده است، ولی نیرو و ساز و کار به اندازه اداره کل کشور ندارد و زمان بر می‌باشد بنابراین بهترین فرصت برای داعش است.
وی گفت: از نظر اعتقادی و مبانی نظری، طالبان و داعش درباره خلافت اختلاف جدی دارند و هم اکنون حمایت آمریکا از داعش کاهش پیدا کرده است و طالبان امروز خودش را موظف به تأمین امنیت افغانستان می‌داند و اگر نتواند امنیت را حفظ کند خودش زیر سؤال می‌رود و برای این که خودش را احیا کند ناچار است که با داعش به طور جدی مبارزه کند و اگر دامنه ناامنی گسترش پیدا کند ممکن است این گستره به لحاظ جغرافیایی در جا‌های دیگر هم بر علیه طالبان شود.
وی تصریح کرد: اراده طالبان است که با داعش مقابله کند؛ اگر چه در حال حاضر توان لازم را ندارد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا درباره اجلاس دوحه هم گفت: به نظرم نتیجه‌ای در دوحه حاصل نخواهد شد، چون آمریکایی‌ها با طالبان توافق کردند؛ مقرر شده بود که طالبان امنیت ایجاد کنند و آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شوند، هیچ وقت طالبان قائل نبود با دولت دست نشانده آمریکا توافق کند.
آقای اکبری افزود: نگاه طالبان این است که حکومت را اداره کند.
وی گفت: طالبان باید امروز شعار‌های خود را عملی کند و این که می‌گوید دولتی با مشارکت همه اقوام شکل می‌دهد باید تبلور آن ظهور پیدا کند.
آقای اکبری ادامه داد: طالبان در شرایطی قرار گرفته که خودش را برای آن آماده نکرده است، یعنی درحال حاضر برنامه روشنی برای آینده ندارد؛ هم باید دولت را اداره کند و هم باید امنیت را برقرار کند؛ همچنین باید اقتصاد را تأمین کند و از طرف دیگر هنوز مدلی ارائه نداده است که چگونه در مشارکت دولت به افراد سهم می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: در جامعه افغانستان به طور سنتی سهم‌ها را به نسبت قومیت‌ها می‌دادند و این‌ها به طور خواسته یا ناخواسته یک هویت مستقلی برای احیای حقوق خودشان و ایفای حقوقشان در مقابل دیگران داشتند و طالبان بنا دارد این مدل سنتی را به هم بزند که قطعاً موفق نخواهد شد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: طالبان باید بخشی از شعار‌های خود را عملی کند، چون اگر مشارکت اقوام نباشد قطعاً طالبان بعد از مدتی که نتوانستند خواسته‌های مردم را تأمین کنند با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد و مدلی که در ذهن طالبان است که سهم ندهند، ولی افراد شایسته را انتخاب کنند؛ زمان بر است.
آقای فداحسین مالکی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در بخش دیگر این برنامه گفت: زمانی که موضوع افغانستان مطرح می‌شود بلافاصله به دو دهه قبل بر می‌گردیم؛ وقتی که حضور آمریکایی‌ها در افغانستان و مأموریتی که سازمان ملل در آن زمان به آمریکایی‌ها برای مبارزه با تروریسم و مواد مخدر واگذار کرد.
وی ادامه داد: بعد از ۲۰ سال شکست‌های پی در پی سیاسی و نظامی که آمریکایی‌ها متحمل شدند، به این نتیجه رسیدند که جایی برای ماندن آن‌ها نیست و آمریکایی‌ها حرفی هم برای مجامع بین المللی ندارند.
آقای مالکی خاطرنشان کرد: اجلاس دوحه که ابتکار آن با آمریکایی‌ها بود دستاوردی برای ملت افغانستان نداشت و تنها موردی که اتفاق افتاد این بود که آمریکایی‌ها تلاش کردند که به طالبان مشروعیت سیاسی دهند و طالبان قدرت سیاسی بیشتری از کمک آمریکایی‌ها گرفت؛ به گونه‌ای که حتی اگر هیأتی از دولت قانونی و مرکزی بنا داشت در اجلاس شرکت کند این‌ها در نفرات شرکت کننده دخالت می‌کردند؛ البته توافقاتی هم با اشرف غنی به صورت آشکار و پنهان داشتند که چند استان را در اختیار طالبان قرار دهند، اما این اتفاقی که طالبان کل کشور را در چند روز بگیرد و همه شهر‌ها به خصوص منطقه شمال سقوط کند، در تمام این اتفاقات جریاناتی بود که بوی خیانت می‌داد که بعد از فرار کردن اشرف غنی روشن شد.
وی تصریح کرد: آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که ماندن آن‌ها معنا و مفهومی ندارد و در دولت بایدن افغانستان را ترک کردند، اما به دنبال جایگزین بودند؛ آمریکایی‌ها مدتی بعد از شکست سنگینی که به فرماندهی شهید گرانقدر سردار سلیمانی در سوریه متحمل شدند به دنبال سرزمین برای داعش بودند و سرزمینی بهتر از افغانستان نبود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: بعد از دو سال آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که داعش جایگزین خوبی برای آمریکایی‌ها نخواهد بود که سناریوی طالبان اتفاق افتاد؛ زمانی که طالبان کشور را به این سادگی گرفت؛ همه غافلگیر شدند و اختلافاتی بین خودشان هم اتفاق افتاد؛ حتی تا امروز هنوز طالبان احساس نمی‌کند که بر تمام کشور مسلط شده باشد.
آقای مالکی افزود: بعد از حضور طالبان؛ انفجار در مسجد شیعیان چندمین اتفاق بود، اما به این شدت نبوده است که نشان می‌دهد طالبان در اداره کشور به شدت مشکل دارد.
وی ادامه داد: ما هنوز از طالبان موضع گیری جدی نسبت به داعش ندیدیم یعنی طالبان خودش مسئول این کار است و باید پاسخگو باشد.
آقای مالکی گفت: در ملاقاتی که با دکتر عبدالله در تهران داشتم از او سؤالی کردم مبنی بر این که آیا فکر نمی‌کنید که با طناب پوسیده آمریکا در اجلاس دوحه شرکت کردید و جواب داد "قبول دارم" و همچنین ملاقاتی در این اواخر با اشرف غنی رئیس جمهور وقت افغانستان در تهران داشتیم و از وی درباره سد کمال خان سؤال شد که صحبت‌های او بر خلاف موازین بین المللی بود و در جلسه به اشرف غنی توضیح دادیم که موظف هستند حقابه جمهوری اسلامی ایران را بدهند که او به گونه‌ای توجیه کرد که در صحبت هایم این منظور را نداشتم و البته از او سؤال شد که چرا شهر‌های افغانستان به سادگی سقوط می‌کنند؟ که گفت ارتش ما عادت به پرواز آمریکایی دارد؛ چون الآن آمریکایی‌ها از کشور می‌روند هواپیما، هلی کوپتر و تجهیزات نیست؛ به این دلایل ارتش کنار کشیده و شهر‌ها سقوط می‌کنند؛ البته این پاسخ‌ها غیرکارشناسی بود و کاملاً مشخص بود که زد و بند‌هایی پشت صحنه بود که امروز ملت افغانستان این زد و بند‌ها را به عنوان خیانت تلقی می‌کنند.
وی افزود: حضور آمریکایی‌ها در افغانستان به این دلیل بود که آمریکا این تعداد نیرو، پایگاه و امکانات را که وارد افغانستان کرده برای مبارزه با تروریسم نیست.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها به سه علت وارد منطقه شدند؛ اول نزدیک شدن به جمهوری اسلامی ایران به عنوان سرسخت‌ترین مخالف، دوم به روس‌ها نزدیک شوند که قفقاز و اتفاقات دیگر را رصد کنند و سوم دو قدرت نوظهور تجاری و اقتصادی چین و هند را کنترل کنند.
آقای مالکی افزود: ورود آمریکایی‌ها به افغانستان بیش از دو دهه خسارات سنگینی را به مردم افغانستان وارد کرد.
وی تصریح کرد: طالبان در اولین گام باید فکر این که به تنهایی کشور را اداره کند را کنار بگذارد، چون تاریخ نشان داده که با توجه به بافت اجتماعی و مرزبندی قومیت ها، هیچ قومی به تنهایی نمی‌تواند در افغانستان حکومت کند که متأسفانه علی رغم این که تا به حال قول داده که این اتفاق بیفتد، ولی نتوانستند و این نشان می‌دهد که طالبان به مشکل جدی برخورد خواهد کرد.