دق‌الباب مساجد در شب اول ربیع الاول هیچ سند روایی ندارد و بدعت است، چون صرف نیت خیر سبب استحباب اعمال نمی‌شود.
این بدعت از آنجا آغاز می‌شود که در شب اول ماه ربیع الاول چند ساعتی قبل از نماز صبح روز اول این ماه، در هفت مسجد را می‌کوبند و با این کار پایان دو ماه عزاداری و آغاز ماه شادمانی حضرت زهرا (س) را اعلام می‌کنند و به این وسیله می‌خواهند از دستان حضرت زهرا (س) عیدی دریافت کنند و حاجات خود را برآورند.
حجت‌الاسلام محمدرضا حدادپور جهرمی پژوهشگر علوم دینی با بیان‌اینکه دق‌الباب کردن مساجد در شب آغازین ربیع‌الاول سند دینی روایی ندارد، می‌گوید: بنابر آموزه‌های دینی، صرف داشتن صدق و صفا و نیت پاک دلیل بر استحباب اعمال نمی‌شود و بدعت‌گذاری‌ها عواقب خطرناک هم دارد.
وی معتقد است: در دین ما در طول ۱۴ قرن و در باور‌های مردم تحریفات و خرافاتی رخ داده که به جنگ این‌ها رفتن و پاک کردن شان از اذهان و زندگی مردم مهم است و نیاز به مجاهدت دارد تا جایی که قرآن و روایات کسانی که حق را می‌دانند، اما سکوت کرده و مردم را در خرافات غوطه ور می‌کنند، توبیخ کرده اند.
در این باره از مقام معظم رهبری این گونه استفتاء شده است:
" چند سالی است در شب اول ماه ربیع‌الاول حرکتی در بعضی مساجد باب شده است، شائبه بدعت و یا ترویج نوعی خرافه در آن می‌رود، ماجرا از این قرار است که در شب اول ماه ربیع‌الاول از حدود نیمه شب تا اذان صبح افرادی که غالباً خانم‌ها هستند با در دست داشتن شمع پشت درب مساجد مراجعه و با کوبیدن به درب مساجد و خواندن اذکاری توسل جسته و حاجات خود را طلب می‌کنند، البته این عمل را تا هفت مسجد ادامه می‌دهند و خصوصاً این حال توسل در هنگام اذان صبح به اوج خود می‌رسد و معتقد هستند بدین وسیله اتمام ماه صفر و آمدن ماه ربیع‌الاول را خبر می‌دهند، نظر حضرتعالی در این باره چیست؟ "
مقام معظم رهبری در پاسخ فرموده اند: عمل مذکور مستند روایی ندارد و شیوه‌ای قابل تأیید نیست. اگر چه اصل اذکار و ادعیه و طلب حاجات از خداوند متعال عمل پسندیده‌ای است، لکن اشکال در شیوه عمل به نحو یاد شده است، آقایان علمای اعلام (دامت افاضاتهم) و مؤمنین (ایدهم الله تعالی) با پند و اندرز و موعظه و نصیحت از رواج چنین رفتار‌هایی که چه بسا ممکن است منتهی به وَهْن مذهب گردد، جلوگیری نمایند.
آیت الله مکارم شیرازی نیز در این باره فرموده اند: با توجه به اینکه این عمل در روایات معصومین (علیهم السلام) وارد نشده است، انجام آن به عنوان یک امر مستحب شرعی جایز نیست و سزاوار است ائمه محترم جماعات مردم را به سوی مراسم و توسل‌هایی دعوت کنند که در روایات معصومین (علیهم السلام) وارد شده و گرنه ممکن است افراد منحرف برای وهن مذهب هر روز امر تازه‌ای اختراع نمایند و ناآگاهان را به سوی آن دعوت کنند.
این بدعت از آنجا آغاز می‌شود که در شب اول ماه ربیع الاول چند ساعتی قبل از نماز صبح روز اول این ماه، درب هفت مسجد را می‌کوبند و با این کار پایان دو ماه عزاداری و آغاز ماه شادمانی حضرت زهرا (س) را اعلام می‌کنند و به این وسیله می‌خواهند از دستان حضرت زهرا (س) عیدی دریافت کنند و حاجات خود را برآورند.
سوال اینجاست که اگرچه این عمل (دق الباب کردن مساجد در شب اول ربیع الاول) سند روایی ندارد، اما چه ایرادی دارد که مردم با این نیت به در مساجد بروند؟
باید توجه داشت که بنابر آموزه‌های دینی صرف داشتن صدق و صفا و نیت پاک دلیل بر تبعیت و استحباب اعمال نمی‌شود و بدعت گذاری‌ها و ترویج خرافات به این هدف این سرآغاز خطرات بسیار است و می‌تواند بسیاری از انحرافات را باب کند.
برای مثال امروز برخی فرقه‌ها به اسم مذهب حرکاتی را باب کرده اند. تکان دادن سر و گرداندن سر به چپ و راست و کمر تکان دادن‌ها و چرخیدن‌ها و ... به تدریج دست به دست هم داده و در برخی مجالس انحرافی به عنوان راه دستیابی به معنویت معرفی شده است در حالی که چگونه چنین چیزی ممکن است؟
در قیامت چه پاسخی برای رواج این قسم خرافات و انحرافات داریم، چون ما باید برای همه اعمال مان پاسخگو باشیم.
این بدعت‌ها می‌تواند حلال و حرام‌ها را خلط کند؟
اگر یکی از همین رفتار‌ها به تدریج باب شود و در طول زمان هر کس افزوده‌ای برای آن داشته باشد، می‌تواند تدریجاً حلال و حرام‌های الهی را متاثر کند؛ آیا دین و مناسک آن تحت شعاع قرار نمی‌گیرد؟
لذا متدینان اجازه ندارند به اسم نیت خیر و دینداری در زمینه مناسک مذهبی چیزی از خود به دین اضافه کنند هر چند نیت شان خیر باشد.
وظیفه ما در این شب چیست؟
«بهار ماه ها» ربیع‌الاول است، زیرا آثار رحمت الهی و ذخایر برکات خداوندی در این ماه پدیدار می شود و انوار جمال الهی بر زمین و زمینیان می تابد.
همچنین ولادت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) که مثل آن در گیتی اتفاق نیفتاده، در این ماه بوده است.
پس مسلمان باید در شکر این نعمت عظیم کوشش فراوان کنند و رحمت وسیع خداوندی را برای خود فراهم سازند. تمامی ماه ربیع را غنیمت شمرده، با توسل‌ها و مناجات خود را از الطاف حق بهره مند کند.
بنا بر نظر فق‌ها و بر اساس آنچه در روایات مستند و معتبر آمده، مستحب است که مومنان در این شب ـ به یاد آن مجاهدت امیرالمومنین (علیه السلام) ـ در مساجد حضور یافته و تا سحر به راز و نیاز و مناجات با خداوند متعال بپردازند و لذا آن چیزی که با عنوان باز بودن در مساجد تا صبح عنوان شده به این دلیل بوده است، نه تاکید یا احیانا ترویج آن مسئله خرافی (رفتن به در مساجد و در زدن و شمع روشن کردن برای رفع حاجت).
مهدی نقوی
خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما